Tirkunan: Lexicon |
|
A |
|||||
a- | [a] | pref.v.<v./n. | -(C) ad- | to, towards →acustumra, aiatiu, aiunt, amrac, asist, atani, atisur, atrai, aveni, avreu, uv- |
|
a | [a] | prep. | -(C) ad+ | at, to, towards, it. a, ad, dt. zu, nach, bei →a bas, acas, a destra, afin, aiunt, aiunt, a mer-camin, a nrat, a ou, a pru trar, a racu ur, a rispet di, ariva, a rivei, asist, a strur, avit, ciri, cufrum, cusinec a grou, cuveni, da, deu, diman, di salut, dun, fi piveni, lega, manda, ntres, ntres, pidun, piveni, pric, pric, prova, prumis, prumis, ricunus, rifri, rifri, riseu, risist, rispus, ritron, sucedi, sumis, va, veni, viac |
|
a bas | [a bas] | adv. | a + bas | down, it. giù, a basso, sp. abajo, dt. unten, nach unten →a nrat |
|
-abra | [ˈabrɐ] | a- drops after vowel | suff.adj.<v. | -b- -ābilem | -able {nominaliser: ability adjective} →flisibra, lavabra, ligabra, punibra, pusabra, rispusabra, sulubra |
-ac | [ak] | suff.n./adj.<n./adj./v. | -āticum; {merged with} -āgō, -āginem, {merged with} -āx, -ācem | -age {nominaliser, makes adjectives and nouns}, using ... like/by ... {often concretization/manifestarion of abstractum}, much like ..., likely to ..., eager to ..., inclined to ... →frumac, mac, mirac, musac, silvac, spusac, tinuac, vriac, vurac, vusac |
|
acas | [ɐˈkas] | prep. | a + cas | to, at (home, office, etc. of), it. a casa, cat. a ca'n, dt. bei (jmdm.) | |
adv. | at my place, at our place, fr. chez nous, chez moi, it. a casa nostra, dt. bei uns | ||||
aciar | [ɐkˈjar] | n. | -(V) aciārium | steel, sp. acero, rom. oțel, dt. Stahl →aciarai, aciar crabun |
|
aciarai | [ɐkjɐˈra͡ɪ̯] | n. | aciar + -ai | steelworks, it. acciaieria, rom. oțelărie, dt. Stahlhütte | |
aciar crabun | [ɐkˈjar krɐˈbʊn] | n. | aciar + crabun | carbon steel, rom. oțel carbon, dt. Karbonstahl | |
acit | [ɐˈkɪt] | n. | acētum | acid, vinagre →acit sicra, acit uris, acitus, acit vin |
|
adj. | sour →acitidruc, mantic acit |
||||
acitidruc | [ɐkɪtɪˈdrʊk] | adj. | acit + i + druc | sweet and sour, it. agrodolce, dt. süßsauer →moli acitidruc |
|
acit sicra | [ɐˈkɪt ˈsikrɐ] | n. | acit + sicra | cider vinegar | |
acit uris | [ɐˈkɪ tʊˈrɪs] | n. | acit + uris | rice vinagre | |
acitus | [ɐkɪˈtʊs] | adj. | acit + -us | quite sour; sour like vinegar | |
acit vin | [ɐˈkɪt vɪn] | n. | acit + vin | vinagre {also other than wine} | |
-acra | [ˈakrɐ] | a- drops after vowel, n and multisyl. in -r | suff.n.<n./v. | +ra -āculum | {diminutive; nominaliser: tools, instruments, things} →iucacra, miracra, praticra |
acrap | [ɐˈkrap] | v.t. | *ac'clapō, -āre < *adclapāre | catch →cati |
|
acrul | [ɐˈkrʊl] | n. | *acruborə < acer, -um + arbōrem; {etym. unclear} | maple, it. acero, cat. auró, fr. érable, rom. arțar, dt. Ahorn →strup acrul |
|
acustumra | [ɐkʊsˈtʊmbrɐ] | v.refl. | a- + custumra | get accustomed (to: cun), familiarize (with: cun), sp. acostumbrarse, dt. sich gewöhnen an, sich vertraut machen, sich eingewöhnen | |
a destra | [a ˈdɛstrɐ] | adv. | a + destra | on the right, to the right | |
adron | [ɐˈdrɔn] | n. | {loan} gr. ἁδρός; adr + -on | hadron | |
afin | [ɐˈfɪn] | prep. | a + fin | until →afin aur, dis dilun afin diven |
|
afin aur | [ɐˈfɪ nɐˈʊr] | adv. | afin + aur | so far, up to now | |
agil | [ɐˈɡɪl] | adj. | {loan} lat. agilis, -em | agile | |
-ai | [a͡ɪ̯] | suff.n.<n./adj. | -āium < -ārium; {generalised, orig. dial. drop of -r-} | -ery, -eria, {place of selling/providing}, it. -eria, -aria, -aia, dt. -erei →aciarai, cafiai, casiai, crivisai, funduai, librai, munitai, ratai, vinai |
|
aiatiu | [ɐjɐˈti͡ʊ̯] | n. | {calque} lat. adjectīvus; a- + iat + -iu | adjective, fr. adjectif, it. aggettivo, dt. Adjektiv, Eigenschaftswort →avreu, cuniunti, sustantiu |
|
air | [ɐˈɪr] | adv. | *a ēri < ab herī | yesterday | |
airu | [ɐˈirʊ] | n. | {loan} | airplane, plane, aircraft, it. aeroplano, aereo, port. avião, fr. avion, dt. Flugzeug →airuplan, ar |
|
airuplan | [a͡ɪ̯rʊˈplan] | n. | {loan} gr. ἀήρ + πλάνος; airu + plan | airplane, plane, aircraft, it. aeroplano, aereo, port. avião, fr. avion, dt. Flugzeug →ar |
|
aiunt | [ɐˈjʊnt] | v.t. | a- + iunt | add (to: a), adjoin, it. aggiungere, sp. adjuntar, dt. hinzufügen, anfügen, beifügen, dazugeben, dazulegen | |
v.refl. | join (obj.: a), it. giungere, sp. allegarse, juntarse, dt. hinzukommen (zu: a), anschließen (dat.: a), versammeln | ||||
(alc) | [alk] | not used in isolation | n.stem.fragm. | {loan} {derived from alcul} | alk- {chemical substrance formative}; it. alc-, alch-, cat. alc-, alqu-, dt. Alk- →alcan, alcil |
alcan | [ɐlˈkan] | n. | alc + -an | alkane, it. alcano, dt. Alkan | |
alcil | [ɐlˈkɪl] | n. | alc + -il | alkyl, it. alchile, dt. Alkyl | |
alcul | [ɐlˈkʊl] | n. | {loan} alcohol | alcohol →alc, sint' alcul, -ul |
|
Alesi | [ɐˈlesɪ] | n.prop. | Aloysius, -um | Aloysius | |
ali | [ˈalɪ] | n. | alium | garlic →alioli, butir ali |
|
alioli | [ɐlˈjolɪ] | n. | al(i) + i + oli | aioli | |
alt | [alt] | adj. | -(ra) alter, -ra, -rum | other, dt. ander | |
precomp. | alt | another, dt. sonst, andern- →alt-cal, alt-calum, alt-can, alt-canum, alt-caur, alt-caurum, alt-ce, alt-cium, alt-com, alt-cumum, alt-ou, alt-uvum, n'alt-cavi |
|||
pron. | another →tra alt |
||||
alt-cal | [alt kal] | pron.interr. | alt- + cal | whichelse?, whatelse?, what other kind? | |
pron.rel. | whichelse, whatelse, what other kind | ||||
alt-calum | [alt kɐˈlʊm] | pron.indef. | alt- + calum | something else, someone else | |
pron.rel. | whichever else, whoever else | ||||
alt-can | [alt kan] | adv.interr. | alt- + can | how much else?, how many else? | |
adv.rel. | how much else, how many else | ||||
alt-canum | [alt kɐˈnʊm] | adv.indef. | alt- + canum | some other amount | |
adv.rel. | however much else, however many else | ||||
alt-caur | [alt kɐˈʊr] | adv.interr. | alt- + caur | whenelse? | |
adv.rel. | whenelse | ||||
alt-caurum | [alt ka͡ʊ̯ˈrʊm] | adv.indef. | alt- + caurum | sometime else, somewhen else, at some other time, dt. sonstwann | |
adv.rel. | whenever else | ||||
alt-ce | [alt ke] | pron.interr. | alt- + ce | whoelse? whatelse? →p'alt-ce |
|
pron.rel. | whoelse, whatelse | ||||
alt-cium | [alt kjʊm] | pron.indef. | alt- + cium | someone else, something else →p'alt-cium |
|
pron.rel. | whoever else, whatever else | ||||
alt-com | [alt kɔm] | adv.interr. | alt- + com | howelse? | |
adv.rel. | howelse | ||||
alt-cumum | [alt kʊˈmʊm] | adv.indef. | alt- + cumum | somehow else | |
adv.rel. | however else | ||||
alt-ou | [al to͡ʊ̯] | -v only before vowel | adv.interr. | alt- + ou | whereelse? |
adv.rel. | whereelse | ||||
alt-uvum | [al tʊˈvʊm] | adv.indef. | alt- + uvum | somewhere else | |
adv.rel. | whereever else | ||||
am | [am] | v.t. | *amō, -āre | love →amat, amatur, ami |
|
Amason | [ɐmɐˈsɔn] | n.prop. | {loan} sp. Amazonas | Amazon River; area around Amazon River →Riu Amason, Selu Amason |
|
amat | [ɐˈmat] | n. | am + -at | beloved, boyfriend, girlfriend, it. bello, bella, amato, amata, dt. Liebster, Liebste, Geliebter, Geliebte | |
amatur | [ɐmɐˈtʊr] | n. | am + -atur | lover | |
ambil | [ɐmˈbɪl] | n. | anguilla | eel →prin d'ambil |
|
a mer-camin | [a mɛr kɐˈmɪn] | adv. | a + mer-camin | half way, fr. à mi-chemin, dt. auf halbem Wege, zur Hälfte | |
ami | [ˈamɪ] | n. | am + -i | love | |
amic | [ɐˈmɪk] | n. | amīcus, -um | friend, it. amico, amica, dt. Freund, Freundin →nimic |
|
amin | [ɐˈmɪn] | interj. | {loan} hebr. אָמֵן | Amen | |
amper | [ɐmˈpɛr] | n.unit.si. | {loan} ampere | ampere, A, dt. Ampere | |
amrac | [ɐmˈbrak] | v.t. | a- + mrac | make bitter, it. rendere amaro, sard. ammarigosàe, dt. bitter machen | |
an | [an] | n. | annum | year →an luc |
|
-an | [an] | suff.adj.<n. | -ānus, -a, -um; {merged with} -ālis, -āris; {merged with} -ēns, entem, -āns, antem {this may also become -atur} | pertaining to, -ly, -ry, -y, -ian →ciutatan, crisian, Francian, gluban, istran, ivrupan, lian, lucan, maran, miran, mpirian, pisan, pulan, rian, rinunan, rugan, sulican, talian, umrican, vitan |
|
-an | [an] | suff.n. | {loan} | -ane {chemical substance formative}, it. -ano, dt. -an →alcan, butan, itan, mitan, prupan |
|
anec | [ɐˈnɛk] | v.t. | **a'necō, -āre < *adnecāre, *adnecō, *adnecāvī, *adnecātum | to drown, it. annegare, sp. anegar, fr. noyer, rom. îneca, dt. ertränken | |
v.refl. | to drown, it. annegare, sp. anegarse, fr. se noyer, dt. ertrinken | ||||
anel | [ɐˈnɛl] | n. | agnellum | lamb | |
anel | [ɐˈnɛl] | n. | ānellus, -um | ring | |
angel | [ɐˈŋɛl] | n. | angellum | angel | |
angra | [ˈaŋɡrɐ] | n. | angulus, -um | angle, corner, it. angolo, dt. Ecke, Winkel →angra drit, angrat |
|
angra drit | [ˈaŋɡrɐ drɪt] | n. | angra + drit | right angle, it. angolo retto, dt. rechter Winkel | |
angrat | [ɐŋˈɡrat] | adj. | angulātus, -um; angr(a) + -at | angular, angled, cornered, it. angolare, dt. eckig, winklig →cimpangrat, dritangrat, mrutangrat, patrangrat, sisangrat, triangrat |
|
-ani | [ˈanɪ] | suff.n.<n. | -ānia | {generalises; makes collections/groups; makes countries} →muntani |
|
anis | [ɐˈnɪs] | n. | anīsum | anise, cat. anís, sard. ànas, it. anice | |
anit | [ɐˈnɪt] | n. | anēthum | dill, cat. anet, it. aneto | |
an luc | [an dlʊk] | n. | an + luc | light-year, it. anno luce, cat. any llum, dt. Lichtjahr | |
anra | [ˈandrɐ] | v.i. | *andilō, -āre < *anditāre < {influence} ad-īre; ambulāre | walk →anratur |
|
a nrat | [an drat] | adv. | a + nrat | up, it. su, in alto, sp. alto, dt. oben, nach oben →a bas |
|
anratur | [ɐndrɐˈtʊr] | n. | anr(a) + -atur | pedestrian | |
Anri | [ˈandrɪ] | n.prop. | *Andrīa < Andrēām | Andrew, it. Andrea, sp. Andrés, dt. Andreas | |
ant | [ant] | n. | anas, -tem | duck, it. anatra, cat. ànec, sard. anàde, dt. Ente →antec, ant frigat, ant silvac, ant spus, ficat ant, ficat gras ant, ou ant, pet ant |
|
antec | [ɐnˈtɛk] | n. | ant + -ec | duckling, small duck, cat. aneguet, fr. caneton, it. anatrina, anatroccolo, dt. Entchen, Entenküken | |
ant frigat | [ant frɪˈɡat] | n. | ant + frigat | duck roast, roasted duck, grilled duck, it. arrosto d'anatra, fr. canard rôti, dt. Entenbraten, Grillente | |
ant silvac | [ant sɪlˈvak] | n. | ant + silvac | mallard, wild duck, sp. pato salvaje, lavanco, rsch. anda selvadia | |
ant spus | [ant spʊs] | n. | ant + spus | wood duck, it. anatra sposa, cat. ànec de Carolina, dt. Brautente, sci. aix sponsa | |
aoi | [ɐˈo͡ɪ̯] | adv. | -(d)i- *a hodie < ad hōdiē | today →aoi siran, aoi trar |
|
aoi siran | [ɐˈo͡ɪ̯ sɪˈran] | adv. | aoi + siran | this evening, tonight, it. stasera, sp. esta tarde, port. hoje à tardinha, dt. heute Abend →aoi trar |
|
aoi trar | [ɐˈo͡ɪ̯ trar] | adv. | aoi + trar | this evening, tonight, it. stasera, sp. esta tarde, port. hoje à tardinha, dt. heute Abend →aoi siran |
|
a ou | [a o͡ʊ̯] | -v only before vowel | adv.interr. | a + ou | where to? |
adv.rel. | where to | ||||
ap | [ap] | n. | aqua | water, it. acqua, sard. abba, cat. aigua, friul. aghe, rsch. aua, rom. apă, dt. Wasser →ap friben, ap pisan, cumr' ap, pobra d'ap, prin d'ap, suv ap, vas ap |
|
apest | [ɐˈpɛst] | v.i. | *appestō, -āre | stink →apistat, apistur |
|
v.t. | befoul, pollute (with odour), poison | ||||
ap friben | [ap frɪˈbɛn] | n. | ap + friben | (boiling) hot water | |
Api | [ˈapɪ] | n.prop. | Appius, -um | Appius, Appio | |
api | [ˈapɪ] | n. | apium | celery | |
apistat | [ɐpɪsˈtat] | adj. | apest + -at | spoiled, poisoned, polluted, foul | |
apistur | [ɐpɪsˈtʊr] | adj. | apest + -(at)ur | stinky, stinking, foul →apisturol |
|
apisturol | [ɐpɪstʊˈrɔl] | n. | apistur + -ol | skunk. it. mofetta, sp. zorrillo, sci. Mephitis, dt. Stinktier | |
ap pisan | [ap̚ pɪˈsan] | n. | ap + pisan | heavy water | |
apra | [ˈaprɐ] | n. | aquila | eagle, it. aquila, sard. àbbila, cat. àguila, àliga, fr. aigle, rom. vultur, acvila, dt. Adler | |
aprup | [ɐˈprʊp] | prep. | -(')- *a 'prope < *ad prope | near, close to, cat. prop, it. vicino, sard. proba, aproba, acanta, rom. aproape, dt. nahe | |
a pru trar | [a pru trar] | phr. | a + pru + trar | see you later | |
apui | [ɐˈpu͡ɪ̯] | prep. | *a'pos < ad post | after, behind, beyond, across, fr. après, it. dietro, alle spalle, sp. tras, sard. aisségus, cat. darerre, rom. după, dt. hinter, jenseits, durch; cmp. rom. apoi →apuiar, apui ci, apui mi dilui, avan, tra |
|
adv. | afterwards, after, behind, beyond, across, fr. après, ensuite, it. là dietro, dopo, sp. después, cat. després, rom. apoi, dt. hinterher, nachher, danach →avan, rot apui |
||||
apuiar | [ɐpʊˈjar] | n. | apui + -ar | buttocks, bottom, it. didietro, podice, posteriore, cat. natja, dt. Hintern →nac |
|
apui ci | [ɐˈpu͡ɪ̯ ki] | conj. | apui + ci | after, fr. après que, it. poi, dopo che, sp. después que, dt. nachdem →avan ci |
|
apui mi dilui | [ɐˈpu͡ɪ̯ mi dɪˈlu͡ɪ̯] | phr. | apui + mi + dilui | after me the deluge | |
ar | [ar] | n. | āerem < āēr | air, it. aria, cat. aire, dt. Luft →airu, airuplan, nau cusin ar, vicla cusin ar |
|
-ar | [ar] | suff.n.<n./adj. | -(V) -arius, -a, -um | -arian, -ary, -aire {who/which believes in, practises, provides, supports}, port. -eiro, -eira →apuiar, baniar, camrar, casiar, cirisar, crivisar, cucinar, distrar, ficar, frunar, nucar, pirar, prunar, pumar, racimar, ratar, strurar, tisurar, ulivar, uspitar, vinar |
|
-ar | [ar] | a- drops after vowel | suff.n.<v. | -āre; -re | -ing, -ent, {nominaliser: process, event}, cmp. rom. -re →bivur, calibrar, cambir, cavur, cror stratar, cucirir, divur, dulur, ilir, mancar, murir, pracur, puricar, tanir, timur, uir, vinir, vir |
a racu ur | [a ˈrakʊ ʊr] | adv. | a + racu + ur | at some time | |
arin | [ɐˈrɪn] | n. | arēna | sand | |
arinc | [ɐˈrɪŋk] | n. | **arinca < *harenga {germ.} | herring, it. aringa, cat. areng, fr. hareng, sp. arenque, dt. Hering | |
a rispet di | [a rɪsˈpɛt̚ di] | adv. | a + rispet + di | with respect to; concerning | |
arit | [ɐˈrɪt] | n. | ariēs, -etem | ram, it. ariete, dt. Widder →Arit Sulic |
|
Arit Sulic | [ɐˈrɪt sʊˈlɪk] | n. | arit + sulic | Sun Ram {mythical creature in Northern Europe} | |
ariva | [ɐˈrivɐ] | v.i. | *arībō, -āre < adrīpāre | arrive (at: a) →arivi |
|
v.aux. | manage to do s.t. | ||||
a rivei | [a rɪˈve͡ɪ̯] | phr. | a + rivei | good bye, see you, so long | |
arivi | [ɐˈrivɪ] | n. | ariv(a) + -i | arrival | |
asat | [ɐˈsat] | adj. | *a sātis < ad sātis | enough | |
adv. | enough, suffiently | ||||
ascon | [ɐsˈkɔn] | v.t. | -(C) **abscondō, -ere; absconditum | hide, conceal, shroud, cover →rabul ascon furest |
|
ascrut | [ɐsˈkrʊt] | v.t. | *ascultō, -āre < *auscultāre | listen to, listen in on, auscultate, it. ascoltare, sp. escuchar, fr. écouter, rom. asculta, friul. scoltâ, dt. horchen, abhorchen, belauschen →oi |
|
asist | [ɐˈsɪst] | v.t. | a- + sist | assist, it. assistere, sp. assistir, dt. unterstützen, betreuen, beistehen, behilflich sein, versorgen | |
v.i. | attend (obj.: a), take part, it. assistere, ascoltare, sp. assistir, dt. beiwohnen, teilnehmen, miterleben | ||||
asna | [ˈasnɐ] | n. | asinum | donkey | |
a strur | [as trʊr] | adv. | a + strur | on the left, to the left | |
asulot | [ɐsʊˈlɔt] | n. | {loan} nah. āxōlōtl | axolotl | |
asur | [ɐˈsʊr] | adj. | {loan} azur | skyblue, lightblue {colour} | |
-at | [at] | a- drops after vowel | suff.adj.<v.t. | -atus, -a, -um | -ee {nominaliser: patient maker} →amat, apistat, -at, -ati, atrait, avinit, balat, batut, Bindit, bivut, cansat, cidit, claricat, crusat, cuciput, cucirit, difrit, dimprit, dit, ditrimatiu, divut, fit, flisit, fratat, frigat, furat, gilat, isit, -iu, lavat, lit, mancat, mulit, murit, nascut, nigat, nsalat, pasat, pimisat, prumisat, prupusit, pruvat, pusit, pusivut, riput, ruput, salvat, scrivut, sicat, sinicat, spusat, ufrit, uir, uligat, vinit, vistit, vusat |
suff.adj.<n. | -at (suff.adj.<v.t.) | -ed, equipped with, having →angrat, cracit, crupat, filat, mpret, patrut, rapinat |
|||
atani | [ɐˈtanɪ] | v.t. | a- + tani | get to, reach, fr. atteindre, it. attingere, cat. atènyer, dt. erreichen, erlangen, erzielen | |
aten | [ɐˈtɛn] | v.t. | -(C) *attendō, -ere; attentum; {-(u), -(i): no -ut-, no -it- in perf.part. in it. cat.; deriv works well in -n} | pay attention to, deal with, attend to, serve (restaurant, shop), port. atender, dt. bedienen, annehmen (Telefon), sich kümmern, versorgen, aufmerksam folgen, bedienen (Restaurant, Geschäft) →atenti, atintur |
|
atenti | [ɐˈtɛntɪ] | n. | aten + -(a)ti | attention, rom. atenție, dt. Aufmerksamkeit | |
Athin | [ɐˈtɪn] | n.prop. | {loan} {educated spelling of Atin} | Athens, it. Atene, sp. port. Atenas, cat. Atenes, rom. Atena, dt. Athen | |
-ati | [ˈatɪ] | a- drops after vowels, n, and s | suff.n.<v. | *-atium; {combination of -at + -i}; {merged with} -atiōnem, -ūra | -ation {nominaliser, abstraction maker, perfective, resultative}, dt. -ung →atenti, atraiti, cambiti, cilibrati, cucrusti, dirivati, imanti, mfluiti, misurati, mutati, muvuti, pimisti, pintati, pratiti, prumisti, pruvati, puricati, pusiti, pusivuti, salutati, savrutati, scavati, sintiti, sivuti, spatiti, spusti, suluti, sumisti, tintati, tramisti, uligati, umisti, uprati, ustribati, viti |
Atin | [ɐˈtɪn] | n.prop. | {loan} gr. Αθήνα, agr. Ἀθῆναι | Athens, it. Atene, sp. port. Atenas, cat. Atenes, rom. Atena, dt. Athen →Athin |
|
atintur | [ɐtɪnˈtʊr] | adj. | aten + -(a)tur | attentive, it. attento, rom. atent, dt. aufmerksam | |
atisur | [ɐtɪˈsʊr] | v.t. | a- + tisur | hoard, treasure, sp. atesorar, dt. horten, sammeln, anhäufen | |
Atlas | [ɐˈtlas] | n.prop. | {loan} Ἄτλας | Atlas {Greek mythology} →Mar Atlas |
|
-atoi | [ɐˈto͡ɪ̯] | suff.n.<v. | -atōium < -atōrium; {generalised, orig. dialectal drop of -r-} | -tory, {makes places, often public or official, where the action/event/process/progress happens}, it. -torio, -toio, sp. -dero, rom. -tor, -toriu →cacatoi, ciditoi, lavatoi, pisitoi, ritraitoi, sicatoi |
|
atrai | [ɐˈtra͡ɪ̯] | v.t. | a- + trai | attract, it. attrarre, rom. atrage, dt. anziehen →atrait, atraiti, atraitur |
|
atrait | [ɐtrɐˈɪt] | adj. | atrai + -(a)t | attracted (to: pi), it. attratto, cat. atret, port. atraído, rom. atras, dt. angezogen, hingezogen | |
atraiti | [ɐtrɐˈitɪ] | n. | atrai + -(a)ti | attraction (to: pi), it. attrazione, rom. atragere, atracție, dt. Anziehung, Attraktion | |
atraitur | [ɐtra͡ɪ̯ˈtʊr] | adj. | atrai + -(a)tur | attractive, it. attraente, cat. atractiu, port. atraente, rom. atrăgător, dt. hinreißend, anziehend, attraktiv | |
atu- | [ˈatʊ] | precomp.si. | {loan} atto {SI unit prefix} | atto-, 1e-18, dt. atto- | |
-atur | [ɐˈtʊr] | a- drops after vowel, -l, -n, -s; at- drops after -t | suff.n.<v. | -ātōr, -em | -er {nominaliser, agent maker: who/which does ...}, -ing {makes adjectives}; cmp. rom. uimitor →amatur, -an, anratur, apistur, atintur, atraitur, baltur, cuciritur, cunitur, cutinutur, difritur, diutur, fitur, fristur, lavatur, mfriutur, mpiratur, muritur, ntristur, pimistur, pintur, ruputur, sasistur, scatur, scavatur, spastur, spustur, studitur, sulutur, uitur, upratur, viacatur, vincatur |
au- | [a͡ʊ̯] | -b before l,r; -v before vowel; -u before cons. | pref.v.<v./n. | ab- | ab-, off, away →ausent |
au | [a͡ʊ̯] | v.aux. | habeō, -ēre; {irr. short word; perf.part. cat. hagut, rom. avut, it. avuto; pres.3sg. cat. heu, ha, sp. ha, hay, it. ha} | have {past tense auxiliary} | |
aur | [ɐˈʊr] | adv.dem. | ad hōra | now, it. adesso, ora, mo, sp. ahora, cat. ara, dt. jetzt →afin aur, dis aur |
|
aur | [ɐˈʊr] | interj. | {loan} basq. agur | bye bye | |
ausent | [a͡ʊ̯ˈsɛnt] | adj. | absēns, -tem; au- + sent | absent, it. assente, sp. ausente, dt. abwesend | |
autu | [ɐˈutʊ] | n. | {loan} gr. auto + (mobil) | car, automobile, vehicle, it. macchina, auto, automobile, sp. coche, dt. Auto | |
avacat | [ɐvɐˈkat] | n. | {loan} nah. ahuacatl | avocado | |
avan | [ɐˈvan] | prep. | -(C) *abante < ab + ante | before, in front of, ago (postp.), fr. avant, il i ya, it. davanti a, prima di, fa (postp.), dt. vor →apui, avan ci |
|
adv. | before, in front, fr. avant, it. davanti, prima, dt. vorher, davor →apui, rot avan |
||||
avan ci | [ɐˈvaŋ ki] | conj. | avan + ci | before, fr. avant que, it. prima che, dt. bevor, ehe →apui ci |
|
aveni | [ɐˈvenɪ] | v.t. | a- + veni | happen, take place, it. avvenire, port. avir, fr. advenir, rom. întâmpla, petrece, dt. vonstattengehen, stattfinden, geschehen, erfolgen; cmp. sp. avenir →avinit, vinir |
|
avin | [ɐˈvɪn] | n. | avēna | oat, it. avena, friul. vene, dt. Hafer →meli, rodi, sical, spret, tric |
|
avinit | [ɐvɪˈnɪt] | n. | aveni + -(a)t | Advent, it. avvento, dt. Advent | |
avis | [ɐˈvɪs] | n. | abyssus, -um | abyss, deep →spra avis |
|
avit | [ɐˈvɪt] | v.i. | *habītō, -āre < habitāre | inhabit (obj: a, ni), live, dwell (in: a, ni), it. abitare, sp. habitar, residir, morar, dt. wohnen, leben (in: a, ni) →riseu, vit |
|
avreu | [ɐˈvre͡ʊ̯] | n. | a- + vreu | adverb, it. avverbio, dt. Adverb, Umstandswort →aiatiu, vreu |
|
B |
|||||
bal | [bal] | v.t. | *ballō, -āre | dance →balat, baltur |
|
balat | [bɐˈlat] | n. | bal + -at | dance | |
balin | [bɐˈlɪn] | n. | *balēna < lat. balena | whale, sci. cetacea →balin brau, balin gris |
|
balin brau | [bɐˈlɪm bra͡ʊ̯] | n. | balin + brau | blue whale, cat. balena blava, sp. ballena azul, sci. balaenoptera musculus | |
balin gris | [bɐˈlɪŋ ɡrɪs] | n. | balin + gris | grey whale, cat. balena grisa, sci. eschrichtius robustus | |
Balteri | [bɐlˈterɪ] | n.prop. | *Gualteriə < Walter | Walter | |
Balti | [ˈbaltɪ] | adj. | {loan} | Baltic →Mar Balti |
|
baltur | [bɐlˈtʊr] | n. | bal + -(a)tur | dancer | |
bani | [ˈbanɪ] | n. | *baneum < balneum | bath, bathroom, cat. bany, dt. Bad, Badezimmer →baniar, camra bani, ritraitoi |
|
v.t. | bathe, make wet, cat. banyar, dt. baden, befeuchten | ||||
bani | [ˈbanɪ] | v.refl. | bathe, take a bath, get wet, it. bagnarsi, cat. banyar-se, dt. baden | ||
baniar | [bɐnˈjar] | n. | bani + -ar | bathtub, cat. banyera, it. vasco di bagno, dt. Badewanne | |
barion | [bɐrˈjɔn] | n. | {loan} gr. βαρύς; bari + -on | baryon, it. barione, dt. Baryon | |
bas | [bas] | adj. | bassus, -a, -um | low, it. basso, sp. bajo, rom. jos, dt. unten, tief →a bas, nrat |
|
bastun | [bɐsˈtʊn] | n. | *bastōne | stick | |
batu | [ˈbatʊ] | v.t. | *battuō, -ere; {-u: cat. batut, rom. bătut, it. batuto} | beat, whip, hit, slap, strike, it. battere, cat. batre, rom. bate, sp. batir, dt. schlagen →batut |
|
batut | [bɐˈtʊt] | adj. | batu + -(a)t | beaten, whipped →mantic batut |
|
bec | [bɛk] | n. | beccus, -um | beak, cat. bec, it. becco, dt. Schnabel | |
beu | [be͡ʊ̯] | v.t. | *bibō, -ere; bibitum {-(i): it. cat. rom. -ut-} | drink, it. bere, cat. beure, rom. bea, dt. trinken →bivur, bivut |
|
bin | [bɪn] | adv. | bēne | well; good →sei manc bin |
|
bindic | [bɪnˈdɪk] | v.t. | *benedīcō, -ere < benedīcere | hallow, sanctify →Bindit |
|
Bindit | [bɪnˈdɪt] | n.prop. | Benedictus {shortened from bindic + -at; infl. by dit}; bindi(c) + t | Benedict | |
Biraldi | [bɪˈraldɪ] | n.prop. | *Gueraldiə < germ. Werhard | Werhard | |
Birlin | [bɪrˈlɪn] | n.prop. | {loan} | Berlin | |
bisti | [ˈbɪstɪ] | n. | bēstia | wild animal | |
bitul | [bɪˈtʊl] | n. | *betulla | birch →bosc bitul |
|
bivur | [bɪˈvʊr] | v.t. | beu + -ar | drinking, it. bere, rom. bere, dt. Trinken | |
bivut | [bɪˈvʊt] | adj. | beu + -at | drunken, it. bevuto, dt. getrunken | |
bon | [bɔn] | adj. | bonus, -um | good →irun bon, matin bon, mbunic, not bon, siran bon, vinit bon |
|
bosc | [bɔsk] | n. | boscus, -um | forest, small forest; types of forest, forests in general {environmental term} →bosc bitul, bosc bural, bosc ciutat, furest, nimal bosc, selu |
|
bosc bitul | [bɔsk bɪˈtʊl] | n. | bosc + bitul | birch forest | |
bosc bural | [bɔsk bʊˈral] | n. | bosc + bural | boreal forest, taiga | |
bosc ciutat | [bɔsk̚ kjʊˈtat] | n. | bosc + ciutat | city forest, dt. Stadtwald | |
bou | [bo͡ʊ̯] | n. | bovem < bōs | ox, bull, beef, cattle, it. bue, bovino, manzo, fr. bœuf, dt. Ochse, Rind →catrici bou, cou bou, frigat bou |
|
brac | [brak] | n. | barca | boat, small ship, it. barca, cat. barca, vaixell, fr. vaisseau, dt. Boot →vascel |
|
braci | [ˈbrakɪ] | n. | brachium | arm | |
brau | [bra͡ʊ̯] | adj. | {loan} franc. *blāo < germ. *blēwaz | blue {colour} →balin brau |
|
brega | [ˈbreɡɐ] | n. | (V)- alberga < {loan} germ. | hotel, it. albergo, hotel, dt. Herberge, Hotel →spital |
|
breu | [bre͡ʊ̯] | adj. | brevis, -em | brief, short, it. sp. breve, fr. bref, cat. breu, dt. kurz, knapp →briutat, crut |
|
bril | [brɪl] | v.i. | *brillō, -āre | shine | |
Brinaldi | [brɪˈnaldɪ] | n.prop. | *Guernaldiə < germ. Wernhard | Wernhard | |
brit | [brɪt] | n. | blitum | Swiss chard, cat. bleda, dt. Mangold →brit rap |
|
brit rap | [brɪt rap] | n. | brit + rap | beetroot, dt. (rote) Beete, it. barbabietola →brit rap marel, brit rap robi |
|
brit rap marel | [brɪt rap mɐˈrɛl] | n. | brit rap + marel | yellow beetroot | |
brit rap robi | [brɪt rap ˈrobɪ] | n. | brit rap + robi | red beetroot, dt. rote Beete, it. rapa rossa, bietola rossa →brit rap |
|
briutat | [brjʊˈtat] | n. | breu + -(i)tat | brevity | |
buc | [bʊk] | n. | *buca; *bucca | mouth | |
bural | [bʊˈral] | n. | boreālem < boreās | northern, north, icy north →bosc bural, Mar Bural, Mar Graci Bural |
|
burata | [bʊˈratɐ] | n. | {loan} it. burrata | burrata | |
bus | [bʊs] | n. | {loan} lat. omnibus | bus, it. bus, autobus, corriera, dt. Bus →caril bus |
|
buson | [bʊˈsɔn] | n. | {loan} Bose; bus + -on | boson →buson calibrar |
|
buson calibrar | [bʊˈsɔŋ kɐlɪˈbrar] | n. | buson + calibrar | gauge boson, it. bosone di gauge, dt. Eichboson | |
but | [bʊt] | n. | buttis, -em | vat, barrel, it. botte, barile, sp. tonel, dt. Faß | |
(but) | [bʊt] | not used in isolation | n.stem.fragm. | {loan} | but- {chemical substance formative for C4}, it. but-, dt. But- →butan, butil, pint, prup |
butan | [bʊˈtan] | n. | but + -an | butane, it. butano, dt. Butan | |
butel | [bʊˈtɛl] | n. | butellus, -um | guts, cat. budell, fr. boyau, it. bodello, dt. Eingeweide, Gedärme | |
butic | [bʊˈtɪk] | n. | *buticula | bottle | |
butil | [bʊˈtɪl] | n. | but + -il | butyl, it. butile, dt. Butyl | |
butir | [bʊˈtɪr] | n. | *būtȳrum | butter, it. burro, sard. botírru, cat. mantega, sp. mantequilla, rom. unt →butir ali, butir claricat, butir minra, mantic, unt |
|
butir ali | [bʊˈtɪ ˈralɪ] | n. | butir + ali | garlic butter, dt. Knoblauchbutter | |
butir claricat | [bʊˈtɪr klɐrɪˈkat] | n. | butir + claricat | clarified butter, port. manteiga clarificada, fr. beurre clair, dt. geklärte Butter | |
butir minra | [bʊˈtɪr ˈmɪndrɐ] | n. | butir + minra | almond butter | |
C |
|||||
ca | [ka] | adv.dem. | *cā < eccum hāc | here →com ca, cul ca, dis ca, pi ca |
|
cac | [kak] | v.i. | *cacō, -āre | shit, defecate, it. cacare, cat. cagar, dt. kacken, scheißen →cacatoi, caci |
|
cacatoi | [kɐkɐˈto͡ɪ̯] | n. | cac + -atoi | shithouse, outside toilet, it. cacatoio, sp. cagadero, dt. Scheißhaus →ritraitoi |
|
caci | [ˈkakɪ] | n. | cac + -i | {informal} poo, excrement, it. cacca, dt. Kot, Kacke →mrer |
|
cafi | [ˈkafɪ] | n. | {loan} | coffee →cafiai, cafin |
|
cafiai | [kɐfˈja͡ɪ̯] | n. | cafi + -ai | cafe | |
cafin | [kɐˈfɪn] | n. | caf(i) + -in | caffeine →cafinec, sinti cafin |
|
cafinec | [kɐfɪˈnɛk] | n. | cafin + -ec | espresso, port. cafezinho, dt. Espresso | |
Cair | [kɐˈɪr] | n.prop. | {loan} ar. الْقَاهِرَة | Cairo, dt. Kairo →Qahir |
|
Caitan | [ka͡ɪ̯ˈtan] | n.prop. | Caietāna, -us | Caietana, Caietanus | |
cal | [kal] | pron.interr. | k- quālem | which?, what a?, what kind of? →alt-cal, cal cus, cal gen, caltat, calum |
|
pron.rel. | which, what a, what kind of | ||||
cal cus | [kal kʊs] | pron.interr. | cal + cus | what? which kind of thing? | |
pron.rel. | what, which kind of thing | ||||
cal gen | [kal ɡɛn] | pron.interr. | cal + gen | who? which kind of person? | |
pron.rel. | who, which kind of person | ||||
calibra | [kɐˈlibrɐ] | v.t. | {loan} | calibrate, it. calibrare, dt. eichen, kalibrieren →calibrar, calibri |
|
calibrar | [kɐlɪˈbrar] | n. | calibr(a) + -ar | calibrating, it. calibrature, dt. Eichung, Eich-, Kalibrierung →buson calibrar |
|
calibri | [kɐˈlibrɪ] | n. | calibr(a) + -i | caliber, gauge, it. calibro, dt. Kaliber, Lehre, Eichmaß | |
caltat | [kɐlˈtat] | n. | cal + -(i)tat | quality, it. qualità, dt. Qualität →canitat |
|
calu | [ˈkalʊ] | adj. | calvus, -a, -um | bald, hairless, it. sp. port. calvo, cat. calb, fr. chauve, dt. kahl, glatzköpfig →calutat |
|
calum | [kɐˈlʊm] | pron.indef. | cal + -um | some kind of thing/person, something, someone →alt-calum |
|
pron.rel. | whichever, whoever | ||||
calutat | [kɐlʊˈtat] | n. | calu + -(i)tat | baldness, hairlessness, bald head, skinhead, it. calvizie, dt. Glatze, Glatzköpfigkeit | |
cambi | [ˈkambɪ] | v.t. | *cambiō, -āre | change, modify, it. cambiare, dt. wechseln, ändern, wandeln, tauschen →cambir, cambiti, ricambi |
|
cambir | [kɐmˈbɪr] | n. | cambi + -(a)r | change, changing, sp. cambiando, dt. Ändern, Änderung | |
cambiti | [kɐmˈbitɪ] | n. | cambi + -(a)ti | change, it. cambio, cambiamento, dt. Wechsel, Änderung, Tausch, Umschwung, Wandlung | |
camin | [kɐˈmɪn] | n. | cammīnus, -um | way, path, smaller road, it. via, cat. camí, dt. Weg →Camin Lat, camin mer, caminol, camin peu, caralin, mer-camin |
|
Camin Lat | [kɐˈmɪn dlat] | n. | camin + lat | Milky Way, it. Via Lattea, sic. Jolu di San Jàbbucu, sard. Camminu de paza, rom. Calea Lactee, nl. Melkweg, dt. Milchstraße | |
camin mer | [kɐˈmɪm mɛr] | n. | camin + mer | middle course, middle ground, cat. mig camí, it. via di mezzo, dt. Mittelweg | |
caminol | [kɐmɪˈnɔl] | n. | camin + -ol | path, foot path, garden path, sp. senda, sendero, dt. Pfad, Fußweg →caralin |
|
camin peu | [kɐˈmɪm pe͡ʊ̯] | n. | camin + peu | foot path, port. caminho a pé, dt. Fußweg | |
camis | [kɐˈmɪs] | n. | -(V) *camisia | shirt, it. camicia, fr. chemise, cat. sp. camisa, dt. Hemd | |
camp | [kamp] | n. | campus, -um | field, it. sp. port. campo, sard. sic. campu, friul. cjamp, cat. occ. camp, rom. câmp, fr. champ, dt. Feld →camp Higgs, camp iman |
|
camp Higgs | [kam pɪɡs] | n. | camp + Higgs | Higgs field, sp. campo de Higgs, dt. Higgsfeld | |
camp iman | [kam pɪˈman] | n. | camp + iman | magnetic field, it. campo magnetico, cat. camp magnètic, dt. Magnetfeld | |
camra | [ˈkambrɐ] | n. | camera | room, chamber, cat. cambra, sala, dt. Zimmer, Kammer →camra bani, camrar |
|
camra bani | [ˈkambrɐ ˈbanɪ] | n. | camra + bani | bathroom, cat. cambra de bany, it. stanza da bagno, sp. cuarto de baño, dt. Badezimmer | |
camrar | [kɐmˈbrar] | n. | camerārius, -um; camr(a) + -ar | waiter (restaurant), it. cameriere, sp. camarero, cat. cambrer, rom. ospătar, dt. Kellner →uspitar |
|
can | [kan] | adv.interr. | k- -(C) quanto | how much?, how many? →alt-can, canitat, canum |
|
adv.rel. | how much, how many | ||||
conj. | as much as | ||||
can | [kan] | n. | canem | dog | |
candela | [kɐnˈdelɐ] | n.unit.si. | {loan} candela | candela | |
candil | [kɐnˈdɪl] | n. | candēla | candle, it. candela, dt. Kerze, cz. svička →lumra candil |
|
canitat | [kɐnɪˈtat] | n. | can + -itat | quantity, amount, it. grandezza, quantità, dt. Quantität, Menge →caltat |
|
cansa | [ˈkansɐ] | v.t. | *cantsō, -āre < campsāre | tire, wear out, exhaust s.t. →cansat |
|
cansat | [kɐnˈsat] | adj. | cans(a) + -at | tired | |
cant | [kant] | v.t. | *cantō, -āre < {freq.} canēre | sing | |
canum | [kɐˈnʊm] | adv.indef. | can + -um | some amount →alt-canum |
|
adv.rel. | however much, however many | ||||
conj. | although, however much | ||||
caos | [kɐˈɔs] | n. | {loan} gr. χάος | chaos | |
(cap) | [kap] | not used in isolation | n.stem. | cap(it) | head →capil, culicap |
capil | [kɐˈpɪl] | n. | *capillus, -um < caput + pilus; ca(p) + pil | hair (head), it. capello, fr. cheveu, dt. Haar, Kopfhaar →rapen |
|
capit | [kɐˈpɪt] | n. | -(V) *capitia < capitium | head, it. testa, sp. cabeza, cat. cap, testa, rom. cap, dt. Kopf →cap, capit latuc, ultra gran capit marel, ultra nic capit marel |
|
capit latuc | [kɐˈpɪt lɐˈtʊk] | n. | capit + latuc | head of lettuce, it. ceppo di lattuga, dt. Salatkopf | |
capra | [ˈkaprɐ] | n. | capra | goat, it. capra, sard. craba, capra, sp. cabra, fr. chèvre, friul. cjavre, rom. capră, dt. Ziege →capr' om, casi capra, crivis capra |
|
capr' om | [kap rɔm] | n. | capr(a) + om | he-goat, billy goat, buck, it. caprone, cat. boc, cabró, dt. Bock | |
caprul | [kɐˈprʊl] | n. | *capriōlus, -um < capreolus, -um | roe deer, it. capriolo, fr. chevreuil, cat. cabirol, friul. cjavrûl, rom. cãprior, sp. corzo, port. corço, dt. Reh | |
(car) | [kar] | not used in isolation | adj.stem. | cārus, -um | dear, honoured; expensive →caris |
(car) | [kar] | not used in isolation | n.stem. | carrus, -um | waggon, cart →carec |
caral | [kɐˈral] | n. | -(V) *carrārius, -um | street, road, cat. carrer, sp. calle, fr. rue, rsch. via, strada, dt. Straße, Weg →caralin |
|
caralin | [kɐrɐˈlɪn] | n. | caral + -in | small street, port. beco, viela, it. stradina, vicolo, dt. Gasse →camin, caminol |
|
carec | [kɐˈrɛk] | n. | car + -ec | wagon, cart, it. carro, fr. charette, cat. carro, cotxe, carret, sp. carro, coche, rom. car, căruță, dt. Waggon, Wagen, | |
caril | [kɐˈrɪl] | n. | *carrīlis, -em | rail, track, lane, cat. sp. carril, it. corsia, carregiata, rotaia, dt. Fahrspur, Bahn, Gleis, Fahrschiene →caril bus, caril fer, caril velu |
|
caril bus | [kɐˈrɪl bʊs] | n. | caril + bus | bus lane, dt. Busspur | |
caril fer | [kɐˈrɪl fɛr] | n. | caril + fer | railroad, railway, it. ferrovia, sp. ferrocarril, fr. chemin de fer, voie ferrée, dt. Eisenbahn | |
caril velu | [kɐˈrɪl ˈvelʊ] | n. | caril + velu | bike lane, dt. Fahrradspur | |
caris | [kɐˈrɪs] | adj. | car + -is | dear, honoured; expensive, it. caro, carissimo, sp. caro, cat. car, sard. caru, rom. dragă, prețios, scump, dt. lieb, teuer | |
caruc | [kɐˈrʊk] | n. | car'ruca | train, it. treno, sp. tren, dt. Zug →caruc fer |
|
caruc fer | [kɐˈrʊk fɛr] | n. | caruc + fer | train, it. treno, sp. tren, dt. Zug | |
carut | [kɐˈrʊt] | n. | carōta | carrot | |
cas | [kas] | n. | casa | house, it. casa, cat. cas, dt. Haus →acas, casifit |
|
casi | [ˈkasɪ] | n. | caseus, -um | cheese, sp. queso, port. queijo, sard. casu, cat. formatge, dt. Käse →casiai, casiar, casi capra, casius, casi uvel, casi vac |
|
casiai | [kɐsˈja͡ɪ̯] | n. | casi + -ai | cheese store, it. formageria, formaggiaia, dt. Käserei, Käseladen | |
casiar | [kɐsˈjar] | n. | casi + -ar | cheese monger, cheese maker, it. formaggiaio, dt. Käseverkäufer, Käsemacher | |
casi capra | [ˈkasɪ ˈkaprɐ] | n. | casi + capra | goat cheese | |
casifit | [kɐsɪˈfɪt] | adj. | cas + -ifit | home-made →pan casifit |
|
casius | [kɐsˈjʊs] | adj. | casi + -us | cheesy | |
casi uvel | [ˈkasɪ ʊˈvɛl] | n. | casi + uvel | sheep cheese | |
casi vac | [ˈkasɪ vak] | n. | casi + vac | cow cheese | |
castani | [kɐsˈtanɪ] | n. | castanea | chestnut | |
castel | [kɐsˈtɛl] | n. | castellum | castle | |
cat | [kat] | n. | cattus, -um | cat, it. gatto, cat. gat, fr. chat, sp. port. gato, rom. pisică, dt. Katze →Nebr' Ocra Cat |
|
cater | [kɐˈtɛr] | n. | cathedra < {loan} gr. καθέδρα | chair, it. sedia, cadrega, fr. chaise, cat. cadira, port. cadeira, sp. silla, rom. scaun, dt. Stuhl →scam, sevi |
|
cati | [ˈkatɪ] | v.t. | *captiō, -āre | hunt →acrap |
|
catran | [kɐˈtran] | n. | *catrānus, -um < ar. قَطْرَان qatrān | tar, it. catrame, port. alcatrão, rom. catran, dt. Teer | |
catric | [kɐˈtrɪk] | n. | -r*- cratīcula | grill, barbecue, cat. graella, it. griglia, fr. gril, sard. catrica, cardiga, cradiga, sp. asador, port. braseiro, dt. Grill →catrici |
|
v.t. | grill, barbecue, roast | ||||
catrici | [kɐˈtrikɪ] | n. | catric + -i | steak, grilled steak, rom. friptură, it. bistecca, dt. Steak, Grillsteak →catrici bou, catrici caval |
|
catrici bou | [kɐˈtrikɪ bo͡ʊ̯] | n. | catrici + bou | beef steak, it. bistecca di manzo, dt. Rindersteak | |
catrici caval | [kɐˈtrikɪ kɐˈval] | n. | catrici + caval | horse steak, dt. Pferdesteak | |
catu | [ˈkatʊ] | det. | -(C) *cata unum | each →catu tal, catu vic |
|
pron. | each one | ||||
catu tal | [ˈkatʊ tal] | det. | catu + tal | each such, all such, dt. jeder solcher, alle solchen | |
pron. | each such, all such, dt. jeder solcher, alle solchen | ||||
catu vic | [ˈkatʊ vɪk] | adv. | catu + vic | each time →catu vic ci |
|
catu vic ci | [ˈkatʊ vɪk̚ ki] | conj. | catu vic + ci | each time (that) | |
cau | [ka͡ʊ̯] | v.i. | *cadō, -ere; cecidī, cāsum {-d/r: less conflicts than -s-; chaos in Rom. verb vs. deriv.; compromise} | fall, it. cadere, sard. orrúe, sp. caer, cat. caure, fr. tomber, rom. cădea, dt. fallen →cavi, cavur |
|
caur | [kɐˈʊr] | adv.interr. | k- quā hōra | when?, it. quando, rsch. cur, cura, dt. wann? →alt-caur, caurum |
|
adv.rel. | when | ||||
conj. | when | ||||
caurum | [ka͡ʊ̯ˈrʊm] | adv.indef. | caur + -um | sometime, somewhen, at some time →alt-caurum |
|
adv.rel. | whenever | ||||
conj. | whenever | ||||
(cava) | [ˈkavɐ] | not used in isolation | v.stem. | *cavō, -āre | dig, it. scavare, sp. cavar, dt. graben →scava |
caval | [kɐˈval] | n. | caballus, -um | horse, it. cavallo, fr. cheval, sp. caballo, dt. Pferd →catrici caval, caval rau, caval silvac, frigat caval, peu caval |
|
caval rau | [kɐˈval ra͡ʊ̯] | n. | caval + rau | white horse, grey horse, dt. Schimmel | |
caval silvac | [kɐˈval sɪlˈvak] | n. | caval + silvac | mustang, wild horse, it. caballo selvaggio | |
cavan | [kɐˈvan] | n. | *cabanna | cabin, hut, it. capanna, cabina, cat. cabana, cabina, dt. Kabine, Hütte | |
cavi | [ˈkavɪ] | n. | cau + -i | case, circumstance, situation, it. sp. port. caso, fr. cat. occ. cas, rom. caz, dt. Fall →n'alt-cavi, ni cavi ci, ni cul cavi |
|
cavur | [kɐˈvʊr] | n. | cau + -ar | fall, drop, it. caduta, fr. chute, rom. cădere, port. queda, sp. caída, cat. caiguda, dt. Fall, Fallen | |
ce | [ke] | pron.interr. | k- -(C) quid | who? what? →alt-ce, ce cus, ci |
|
pron.rel. | who, that, which →cium, cul ce, pi ce |
||||
cec | [kɛk] | adj. | caecus, -a, -um | blind, cat. cec, it. cieco, dt. blind | |
cecra | [ˈkekrɐ] | n. | cicere < cicer | chickpea, it. cece, dt. Kichererbse | |
ce cus | [ke kʊs] | pron.interr. | ce + cus | what? | |
pron.rel. | what | ||||
cedi | [ˈkedɪ] | v.t. | -d- *cēdiō, -īre < cēdere, cēdō, cessī, cessum; {-d-: reborrowed like fr. rom. it. cat.} | give in, concede, withdraw, surrender, give up, cat. cedir, it. cedere, fr. céder, rom. ceda, dt. aufgeben, sich zurückziehen, nachgeben, sich ergeben →cidit, ciditoi, ricedi, scedi, sucedi |
|
cel | [kɛl] | n. | caelum | sky; heaven | |
ceni | [ˈkenɪ] | n. | cygnus, -um | swan, it. cigno, cat. cigne, rom. lebădă, cz. labuť, dt. Schwan | |
(cent) | [kɛnt] | not used in isolation | num.stem. | centum | hundred, 100 →centi |
centi | [ˈkɛntɪ] | num. | cent + i | hundred, 100, port. cento, sard. chéntu, céntu, dt. hundert →centu- |
|
centu- | [ˈkɛntʊ] | precomp.si. | {loan} centi {SI unit prefix}; {-u: to avoid confusion with centi} | centi-, 1e-2, dt. centi- →centu-metra |
|
centu-metra | [ˈkɛntʊ ˈmetrɐ] | n.unit. | centu- + metra | centimetre, cm | |
(cepu) | [ˈkepʊ] | not used in isolation | v.stem. | *cipuō, -ere < -cipere, -cipiō, -cēpī, -ceptum < capere | take, catch, hold, contain, get, receive, -ceive, cat. -cebre, it. -cevere, -cepire, fr. -cevoir, sp. -cebir, rom. -cepe, dt. -zipieren →cucepu, repu |
cest | [kɛst] | n. | caespitem < caespes | lawn, it. cespo, cat. gespa, sp. césped, fr. pelouse, dt. Rasen | |
Cestra | [ˈkɛstrɐ] | n.prop. | Caesarem | Caesar, Kaiser | |
ci | [ki] | conj. | k- -(C) quid+ | that {complement clause conjunction}, it. che, sp. que, dt. daß →apui ci, avan ci, catu vic ci, ce, mitis ci, n'alt-cavi ci, ncui ci, ni cavi ci |
|
conj. | than, it. di, che, sp. que, dt. als, als daß →nu min ci, nu pru ci |
||||
Ciceli | [kɪˈkelɪ] | n.prop. | Cecilia | Cecily →Ciceli San |
|
Ciceli San | [kɪˈkelɪ san] | n.prop. | Ciceli + san | Saint Cecily | |
ciconi | [kɪˈkonɪ] | n. | cicōniam | stork →ciconi nir |
|
ciconi nir | [kɪˈkonɪ nɪr] | n. | ciconi + nir | black stork, sci. ciconia negra | |
cidit | [kɪˈdɪt] | adj. | cedi + -(a)t | withdrawn, surrendered, it. ceduto, dt. nachgegeben, zurückgezogen | |
n. | {abbrev. of ciditoi} | toilet, loo, it. cesso, bagno, gabinetto, dt. Klo, Toilette →ritraitoi, vas cidit |
|||
ciditoi | [kɪdɪˈto͡ɪ̯] | n. | cedi + -(a)toi | toilet, loo, it. cesso, bagno, gabinetto, dt. Klo, Toilette →cidit, ritraitoi |
|
Ciiu | [ki͡ʊ̯] | n.prop. | {loan} uk. Київ | Kyiv | |
cilebra | [kɪˈlebrɐ] | v.t. | -V- *celebra < {loan} lat. celebrāre, celebrō, celebrāvī, celebrātum | celebrate →cilibrati |
|
cilibrati | [kɪlɪˈbratɪ] | n. | cilebr(a) + -ati | celebration | |
cilu- | [ˈkilʊ] | precomp.si. | {loan} kilo {SI unit prefix} | kilo, 1e3, 1000, k, it. chilo →cilu-gram, cilu-metra |
|
cilu-gram | [ˈkilʊ ɡram] | n.unit.si. | cilu- + gram | kilogram, kg, it. chilogrammo, dt. Kilogramm | |
cilu-metra | [ˈkilʊ ˈmetrɐ] | n.unit. | cilu- + metra | kilometre, km | |
cilvin | [kɪlˈvɪn] | n.unit.si. | {loan} Kelvin | Kelvin | |
ciment | [kɪˈmɛnt] | n. | caementum | cement | |
cimic | [kɪˈmɪk] | n. | {loan} | chemistry, it. chimica, dt. Chemie →liment cimic |
|
cimp | [kɪmp] | -p drops except before vowel | num. | quīnque | five, 5, port. cinco, sard. chímbe, chimme, dt. fünf →cimpangrat, cimpinti, cintil |
cimpangrat | [kɪmpɐŋˈɡrat] | n. | {calque} lat. quīnquangulum; cimp + angrat | pentagon, it. pentagono, dt. Fünfeck | |
cimpinti | [kɪmˈpɪntɪ] | num. | quinquaginta; cimp + -inti | fifty, 50, port. cinquenta, sard. chimbànta, dt. fünfzig | |
cin. | [kɪn] | n.abbrev. | cin(til) | Jul. {monthabbr3}, dt. Jul. | |
cinema | [kɪˈnemɐ] | n. | {loan} gr. κῑ́νημᾰ | cinema, it. cinema, dt. Kino →cini- |
|
cini- | [ˈkinɪ] | precomp. | cine(ma) | cine-, cinema-, it. cine-, dt. Kino- →cini-tiatra |
|
cini-tiatra | [ˈkinɪ ˈtjatrɐ] | n. | cini- + tiatra | cinema, it. cineteatro, dt. Kino | |
cinra | [ˈkɪndrɐ] | n. | cinis, -erem | ash, it. cénere, cat. cendra, sard. chinísu, rom. cenușă, scrum, dt. Asche →ncinra, prui cinra |
|
cintil | [kɪnˈtɪl] | n. | k- quintīlis, -em; {initial c- under infl. of cimp} | July {month}, dt. Juli →cin. |
|
cipul | [kɪˈpʊl] | n. | cepulla | onion | |
cires | [kɪˈrɛs] | n. | -(V) *ceresia < *cerasium | cherry →cirisar |
|
ciri | [ˈkirɪ] | v.t. | *quīriō, -īre < -quīrere, -quīrō, -quīsīvī, -quīsītum < quaerere {-ri: rom. cere, cerut; cuceri, cucerit; -i: lat. -īvī, -itum} | request (s.t: obj., from: a), ask (for: obj., s.o.: a), yearn (for: di), it. chiedere, sp. pedir, rom. cere, dt. bitten, beantragen, nach jdm. verlangen →cuciri |
|
cirisar | [kɪrɪˈsar] | n. | cires + -ar | cherry tree | |
ciu | [ki͡ʊ̯] | interj. | (V)- -(')- +V -(C) ecce 'hōc | there, here it is, see, behold, it. ecco, port. eis, fr. voici, voilà, dt. da, hier ist es, sieh, tja; cmp. it. ciò | |
cium | [kjʊm] | pron.indef. | ce + -um | someone, something →alt-cium, pi cium |
|
pron.rel. | whoever, whatever | ||||
ciutat | [kjʊˈtat] | n. | civitās, -tem; ciu + -(i)tat | city, town →bosc ciutat, ciutatan |
|
ciutatan | [kjʊtɐˈtan] | n. | ciutat + -an | citizen, it. cittadino, fr. citoyen, cat. ciutadà, rom. cetățean, dt. Bürger | |
Clar | [klar] | n.prop. | clar | Claire | |
clar | [klar] | adj. | clara, -us, -um | clear, bright, light, it. chiaro, sp. claro, dt. hell, klar →Clar, claric, robi clar |
|
claric | [klɐˈrɪk] | v.t. | clar + -ic | clarify, sort out, port. clarificar, dt. klären →claricat |
|
claricat | [klɐrɪˈkat] | adj. | claric + -at | clarified, port. clarificado, dt. geklärt →butir claricat |
|
cobra | [ˈkobrɐ] | n. | *cubrum < cuprum {-p- was already -b- in vlat.} | copper, sp. cobre, cat. coure, fr. cuivre, sard. (ar)ràmene, it. rame, friul. ram, rom. aramă, cupru, dt. Kupfer →cubriu, ramla |
|
coc | [kɔk] | v.t. | *cocō, -ere < coquere, coquō, coxī, coctum {-(i): no -itum in lat.; incons. perf.part. in Rom: cat. cuit, it. cotto, sp. cocido, rom. copt} | cook, bake, fry {prepare food, regardless of method} →coc trot, cucin |
|
coc trot | [kɔk trɔt] | v.i. | coc + trot | make/bake a cake | |
cofra | [ˈkofrɐ] | n. | cophinus, -um | chest, coffer, it. cassa, cofano, baule, sp. arca, baúl, cat. cofre, fr. coffre, rom. cufăr, dt. Kiste, Truhe →cofra frot |
|
cofra frot | [ˈkofrɐ frɔt] | n. | cofra + frot | safe (for storing valuable things), it. cassaforte, cat. caixa forta, sp. caja fuerte, cofre, rom. seif, dt. Tresor, Geldschrank, Safe | |
col | [kɔl] | n. | collus, -um | neck | |
(coli) | [ˈkolɪ] | not used in isolation | n.stem. | +V caulem | cabbage, cauli- →culicap, culicrisp, culiflur, culirap |
com | [kɔm] | adv.interr. | *como < quōmōdo; {-o-: due to late drop of -u} | how? →alt-com, com ca, com is cus e, com is cus ti e, com la, cum, cumum |
|
adv.rel. | how, like, as | ||||
com ca | [kɔm ka] | adv.dem. | com + ca | like this, dt. wie dies, wie das hier | |
com is cus e | [kɔ mɪs kʊ se] | phr. | com + is + cus + e | how are you? it. Come stai? sp. ¿Qué tal?, ¿Cómo estás?, rom. Ce mai faci?, dt. Wie geht's? →com is cus ti e |
|
com is cus ti e | [kɔ mɪs kʊs ti e] | phr. | com + is + cus + ti + e | how are you? it. Come stai? sp. ¿Qué tal?, ¿Cómo estás?, rom. Ce mai faci?, dt. Wie geht's? →com is cus e |
|
com la | [kɔm bla] | adv.dem. | com + la | like that, dt. wie jenes, wie das da | |
cont | [kɔnt] | v.t. | *computō, -āre < computāre | count, tell →conti |
|
conti | [ˈkɔntɪ] | n. | cont + -i | bill, check, sp. cuenta, it. conto, fr. addition, dt. Rechnung | |
cor | [kɔr] | n. | *cor, -em < cor, cordis | heart, it. cuore, fr. cœur, friul. cûr, sp. corazón, cat. port. cor, rom. cord, inimă, dt. Herz →cor uman |
|
cor uman | [kɔ rʊˈman] | n. | cor + uman | human heart | |
cos | [kɔs] | n. | *coxa | thigh, it. coscia, cat. cuixa, sp. cuja, fr. cuisse, rom. coapsă, dt. Schenkel →cos ran |
|
cos ran | [kɔs ran] | n. | cos + ran | frog's legs, fr. cuisse de grenouille, it. coscia di rana, rsch. comba rauna, rom. picioare de broască, dt. Froschschenkel | |
cost | [kɔst] | n. | costa | coast, it. costa, dt. Küste | |
cosu | [ˈkosʊ] | v.t. | *cōnsuō, -ere; cōnsūtum; {-ut: rom., lat. have -ut} | sew, it. cucire, cat. cusir, rom. coase, dt. nähen | |
cou | [ko͡ʊ̯] | n. | cauda | tail →cou bou |
|
cou bou | [ko͡ʊ̯ bo͡ʊ̯] | n. | cou + bou | ox tail, it. coda di bue, dt. Ochsenschwanz →sup cou bou |
|
crabun | [krɐˈbʊn] | n. | carbōnem | coal, carbon →aciar crabun |
|
craci | [ˈkrakɪ] | n. | *calcea | sock, stocking, it. calza, calzino, dt. Strumpf →craci cutun, craci lan, craci matas, craci nilun, craci rit, cracit |
|
craci cutun | [ˈkrakɪ kʊˈtʊn] | n. | craci + cutun | cotton sock, it. calza/calzino di cotone, dt. Baumwollsocke | |
craci lan | [ˈkrakɪ lan] | n. | craci + lan | woolen sock, it. calza/calzino di lana, dt. Wollsocke | |
craci matas | [ˈkrakɪ mɐˈtas] | n. | craci + matas | silk stocking, it. calza di seta, dt. Seidenstrumpf | |
cracin | [krɐˈkɪn] | n. | calcīna | lime, dt. Kalk | |
craci nilun | [ˈkrakɪ nɪˈlʊn] | n. | craci + nilun | nylon stocking, it. calza di nylon, dt. Nylonstrumpf | |
craci rit | [ˈkrakɪ rɪt] | n. | craci + rit | fish net stocking, it. calza/calzino a rete, dt. Netzstrumpf | |
cracit | [krɐˈkɪt] | n. | -e>j- *calceātus, -um; craci + -(a)t | shoe, it. scarpa, calzatura, cat. calçat, port. calçado, dt. Schuh | |
crafil | [krɐˈfɪl] | n. | caryophylla | carnation, pink, clove, it. garofano, fr. girofle, cat. clavell, dt. Nelke, Kartäusernelke →ros |
|
adj. | pink, rose {colour}, it. rosa, dt. rosa →vin crafil |
||||
crai | [kra͡ɪ̯] | adv. | crās | tomorrow | |
Cral | [kral] | n. | Carolus, -um | Carl, sp. Carlos, dt. Karl →Cral Gran |
|
Cral Gran | [kral ɡran] | n.prop. | Cral + gran | Charlemagne | |
cram | [kram] | v.t. | *clāmō, -āre | call, it. chiamare, sp. llamar, cat. clamar, fr. appeler, rom. chema, dt. nennen, rufen, anrufen, heißen | |
v.refl. | be called, be named, it. chiamarsi, sp. llamarse, fr. s'appeler, dt. sich nennen, heißen | ||||
cran | [kran] | n. | carnis, -em | meat →cranus, fratat di cran |
|
cranc | [kraŋk] | n. | -*r- cancrum | crab, it. granchio, cat. cranc, dt. Krebs →Nebra Cranc |
|
crani | [ˈkranɪ] | n. | crānium | skull | |
cranus | [krɐˈnʊs] | adj. | *carnōsus, -a, -um; cran + -us | meaty | |
crar | [krar] | adj. | calidus, -a, -um | warm →ncrar, nimal sam crar, repu crar, tenu crar |
|
crau | [kra͡ʊ̯] | n. | clavem | key →su crau |
|
crem | [krɛm] | v.t. | *cremō, -āre | burn, burn up, incinerate, cremate | |
cresi | [ˈkresɪ] | n. | ecclēsia | church →crisian |
|
cret | [krɛt] | adj. | certum | certain, sure →crititat |
|
creu | [kre͡ʊ̯] | n. | cervus, -um | deer, it. cervo, fr. cerf, rom. cerb, sard. cherbu, dt. Hirsch →dos creu |
|
cribel | [krɪˈbɛl] | n. | cerebellum | brain | |
cric | [krɪk] | n. | -(ra) circulus, -um | circle →ser cric |
|
cric | [krɪk] | v.t. | *circō, -āre | search, seek | |
Criment | [krɪˈmɛnt] | n.prop. | Clementem | Clemens | |
crisian | [krɪsˈjan] | n. | cresi + -an | ecclesial | |
crisp | [krɪsp] | adj. | crispus, -a, -um | frizzy, curly, cat. cresp, rom. creț, dt. kraus →culicrisp, latuc crisp |
|
Crist | [krɪst] | n.prop. | Christus, -um | Christus | |
Cristin | [krɪsˈtɪn] | n.prop. | Christīna | Christina | |
crititat | [krɪtɪˈtat] | n. | *certi(tūdinem) + -tātem; cret + -itat | certainty | |
crivis | [krɪˈvɪs] | n. | -(V) cerevisia | beer →crivisai, crivisar, crivis capra, crivis tric |
|
crivisai | [krɪvɪˈsa͡ɪ̯] | n. | crivis + -ai | brewery, brewery bar | |
crivisar | [krɪvɪˈsar] | n. | crivis + -ar | brewer | |
crivis capra | [krɪˈvɪs ˈkaprɐ] | n. | {calque} dt. Bockbier; crivis + capra | bock beer, strong lager, strong ale, dt. Bockbeer, sp. bock | |
crivis tric | [krɪˈvɪs trɪk] | n. | crivis + tric | wheat beer, weizen | |
Croi | [kro͡ɪ̯] | n.prop. | Claudia, -us | Claudia, Claudius | |
cronu | [ˈkronʊ] | n. | cornū, -ūs | horn | |
crop | [krɔp] | v.t. | *colpō, -āre < {deriv.} colpus, -um | strike, beat, knock, punch, hit →cropi |
|
cropi | [ˈkropɪ] | n. | colpus, -um; crop + -i | strike, beat, knock, punch, hit | |
cror | [krɔr] | n. | chorda | rope →cror stratar, crurun |
|
cror stratar | [krɔr strɐˈtar] | n. | cror + strat + -ar | skipping rope, fr. corde à sauter, it. corda per saltare, dt. Springseil | |
crou | [kro͡ʊ̯] | n. | corvus, -um | raven, it. port. corvo, cat. rom. corb, sp. cuervo, fr. corbeau, dt. Rabe →crou mar, cruviu |
|
crou mar | [kro͡ʊ̯ mar] | n. | corvus marīnus; crou + mar | cormorant, cat. corb marí, sard. crovu e mari, corvu marinu, dt. Kormoran | |
cruc | [krʊk] | n. | crucem | cross, it. croce, sp. cruz, cat. creu, dt. Kreuz | |
crucol | [krʊˈkɔl] | n. | *colocolla < *colocea < cochlea; {etym. unclear} | snail, it. lumaca, chiocciola, sp. caragol, cat. caracol, fr. escargot, rom. melc, dt. Schnecke | |
crucut | [krʊˈkʊt] | n. | cucurbitam | pumpkin, squash, gourd, it. zucca, dt. Kürbis, sci. cucurbitaceae →crucutec, sup mantic crucut |
|
crucutec | [krʊkʊˈtɛk] | n. | crucut + -ec | courgette, it. zucchina, sci. cucurbita pepo | |
crugu | [ˈkruɡʊ] | v.i. | -kw- *curguō, -ere < currere {-(u): cat. corregut, fr. couru, friul. corût, sic. currutu; -g-: rom. curge, cat. corregut, -(rs): not easily recognisable} | run, it. correre, sp. correr, fr. courir, rom. cure, curge, dt. laufen, rennen →ucrugu |
|
crun | [krʊn] | prep. | -(')- -(C) -*r- contra | against, fr. contre, it. contro, friul. cuintri, rsch. encunter, sard. còntra, cronta, sp., sic., ven., port., gal., ast., cat. contra, dt. gegen, cmp. rom. către →crun roi, crun umanitat |
|
crun roi | [krʊn dro͡ɪ̯] | adv. | crun + roi | unwillingly, against the will | |
crun umanitat | [krʊ nʊmɐnɪˈtat] | n. | crun + umanitat | against humanity | |
crup | [krʊp] | n. | culpa | guilt, it. colpa, sard. crupa, dt. Schuld →crupat |
|
crupat | [krʊˈpat] | adj. | crup + -at | guilty, it. colpevole, sp. cat. culpable, port. culpado, rom. vinovat, dt. schuldig →nicrupat |
|
crurun | [krʊˈrʊn] | n. | chordōnem; cror + -un | cord →crurun umrican |
|
crurun umrican | [krʊˈrʊ nʊmbrɪˈkan] | n. | crurun + umrican | umbilical cord | |
crus | [krʊs] | v.t. | *clūsō, -āre < *-clūdere, -clusum < claudere, clausum {-s(i): more recognisable derivatives; no consistent -d- in Rom.; cat. cloure, clos, it. chiuso} | close s.t., cause to close, it. chiudere, dt. schließen →crusat, cucrus, ncrus |
|
v.refl. | close {by itself}, be/get/become closed, it. chiudersi, dt. sich schließen | ||||
crusat | [krʊˈsat] | adj. | crus + -at | closed, it. chiuso, dt. geschlossen | |
crut | [krʊt] | adj. | curtum | short, cut short, it. sp. corto, cat. cort, dt. kurz, kurzgeschnitten →breu, crutic |
|
crutel | [krʊˈtɛl] | n. | cultellus, -um | knife | |
crutic | [krʊˈtɪk] | v.t. | **curtificāre; crut + -ic | cut, cut off, shorten | |
cruviu | [krʊˈvi͡ʊ̯] | n. | crou + -iu | raven-black, it. corvino, rom. corbiu, rabenschwarz | |
cubriu | [kʊˈbri͡ʊ̯] | adj. | cobr(a) + -iu | copper coloured, it. cupreo, dt. kupferfarben | |
cucepu | [kʊˈkepʊ] | v.t. | cu(n)- + cepu | conceive, come up with, contrive, devise, understand, it. concipire, cat. concebre, dt. entwerfen, ausdenken, ersinnen, konzipieren, verstehen, begreifen →cuciput |
|
cucin | [kʊˈkɪn] | n. | coquina; coc + -in | kitchen →cucinar |
|
cucinar | [kʊkɪˈnar] | n. | coquinarius; cucin + -ar | cook | |
cuciput | [kʊkɪˈpʊt] | adj. | cucepu + -(a)t | conceived, it. concepito, cat. concebut, dt. ersonnen | |
n. | concept, idea, it. concetto, cat. concepte, dt. Konzept, Idee, Begriff, Vorstellung | ||||
cuciri | [kʊˈkirɪ] | v.t. | conquīrere; cu(n)- + ciri | win, defeat, conquer, overpower, cat. guanyar, conquistar, conquerir, rom. cuceri, dt. gewinnen, erobern, überwältigen, besiegen →cucirir, cucirit, cuciritat, cuciritur |
|
cucirir | [kʊkɪˈrɪr] | n. | cuciri + -(a)r | winning {process}, win {event}, conquering, dt. Gewinnen, Erobern | |
cucirit | [kʊkɪˈrɪt] | adj. | cuciri + -(a)t | won, conquered, rom. cucerit, dt. gewonnen | |
n. | prize, yield, profit, what was won, it. guadagno, cat. guany, dt. Gewinn | ||||
cuciritat | [kʊkɪrɪˈtat] | n. | cuciri + -(i)tat | conquest, it. conquista, rom. cucerire, dt. Eroberung | |
cuciritur | [kʊkɪrɪˈtʊr] | n. | cuciri + -(a)tur | winner, conqueror, sp. conquistador, cat. guanyador, vencedor, dt. Gewinner | |
cuclar | [kʊˈklar] | n. | -(V) cochleārium | spoon, sp. cuchara, dt. Löffel →cuclarin |
|
cuclarin | [kʊklɐˈrɪn] | n. | cuclar + -in | tea spoon | |
cucra | [ˈkukrɐ] | n. | (V)- *acūcla < acus + -cla | needle | |
cucrus | [kʊˈkrʊs] | v.t. | cu(n)- + crus | conclude, it. concludere, dt. schlußfolgern, folgern, schließen, beenden, abschließen →cucrusti |
|
cucrusti | [kʊˈkrʊstɪ] | n. | cucrus + -(a)ti | conclusion, it. conclusione, dt. Schlußfolgerung, Beendigung, Abschluß | |
cucudril | [kʊkʊˈdrɪl] | n. | {loan} | crocodile | |
cucul | [kʊˈkʊl] | n. | cucūlus, -um | cuckoo | |
cufrum | [kʊˈfrʊm] | adj. | cu(n) + frum | compliant (with: a), conforming (to: a), in accordance (with: a), it. conforme, sard. cuforma, cufromma, dt. konform, entsprechend (dat.: a) | |
cuit | [kʊˈɪt] | v.t. | *cō'gitō, -āre < cōgitāre, cōgitō, cōgitātum | think, believe, reason, sp. pensar, rom. cugeta, dt. meinen, denken, cmp. port. cuidar | |
v.i. | think (of, about: di), sp. pensar, dt. denken | ||||
cul | [kʊl] | det.dem. | *ecculle < eccu ille | this; that; these; those, it. quello, questo, sard. cuddu, dt. dieser, jener →cul ca, cul la, cul siran, is cul e, is cul fu, ni cul cavi, nu pi cul |
|
pron.dem. | the one ... (who) →cul ce |
||||
cul ca | [kʊl ka] | pron.dem. | cul + ca | this | |
cul ce | [kʊl ke] | phr. | cul + ce | the one who | |
culega | [kʊˈleɡɐ] | v.t. | cu(n)- + lega | bind together, join, establish contact, it. collegare, dt. verbinden, zusammenschließen, in Verbindung bringen | |
v.refl. | bind together, join, make contact, it. collegarsi, dt. verbinden, zusammenschließen, in Verbindung setzen | ||||
culicap | [kʊlɪˈkap] | n. | coli + cap | cabbage, it. cavolo, cat. col, rom. varză, dt. Kohl →vridi |
|
culicrisp | [kʊlɪˈkrɪsp] | n. | coli + crisp | kale, sp. col crespa, cat. col verda, dt. Grünkohl →culicrisp nir |
|
culicrisp nir | [kʊlɪˈkrɪsp nɪr] | n. | culicrisp + nir | Tuscan kale, black kale, it. cavolo nera, dt. Schwarzkohl | |
culiflur | [kʊlɪˈflʊr] | n. | coli + flur | cauliflower, cat. col-i-flor, it. cavolfiore, dt. Blumenkohl | |
culirap | [kʊlɪˈrap] | n. | coli + rap | cabbage turnip, it. cavolo rapa, sp. colirrábano, dt. Kohlrabi, sci. brassica oleracea | |
cul la | [kʊl la] | pron.dem. | cul + la | that | |
culou | [kʊˈlo͡ʊ̯] | n. | -(ra) *co'lobra < 'colubra | non-venomous snake, harmless snake, cat. colombra, fr. couleuvre, dt. Natter, ungiftige Schlange, harmlose Schlange | |
cul siran | [kʊl sɪˈran] | n. | cul + siran | that evening, dt. den Abend →ni cul siran |
|
culum | [kʊˈlʊm] | n. | columna | column, it. colonna, fr. colonne, cat. columna, dt. Säule | |
culur | [kʊˈlʊr] | n. | colōr, -em | colour, it. colore, sp. cat. color, malt. kulur, fr. couleur, port. cor, dt. Farbe →culur mel, culur Savel |
|
culur mel | [kʊˈlʊr mɛl] | n. | culur + mel | colour of honey, it. colore di miele, dt. Farbe wie Honig | |
adj. | honey-coloured, it. color miele, dt. honigfarben →miliu |
||||
culur Savel | [kʊˈlʊr sɐˈvɛl] | adj. | culur + Savel | isabelline, sp. isabelo, port. isabel, dt. isabellfarben | |
cum | [kʊm] | conj. | com | how | |
cumint | [kʊˈmɪnt] | v.t. | *comintō, -āre < *com+initiāre | begin, start, commence →cuminti |
|
v.i. | begin, start {by itself}, be started | ||||
cuminti | [kʊˈmɪntɪ] | n. | cumint + -i | beginning | |
cumpat | [kʊmˈpat] | adj. | compactus, -um | compact, dense, it. compatto, sp. compacto, dt. dicht, kompakt →disc cumpat |
|
cumra | [ˈkʊmbrɐ] | n. | culmen, -inis | top, summit, peak, apex, it. colmo, cima, sp. cumbre, cima, dt. Gipfel, Wipfel, Spitze, Baumkrone, Höchststand, First, Kuppe →cumra mont, cumr' ap, cumra spraga |
|
cumra mont | [ˈkʊmbrɐ mɔnt] | n. | cumra + mont | mountain peak, dt. Berggipfel | |
cumr' ap | [kʊmb rap] | n. | cumr(a) + ap | highest water, dt. Höchstwasserstand, Springflut | |
cumra spraga | [ˈkʊmbrɐs ˈpraɡɐ] | n. | cumra + spraga | asparagus spears, dt. Spargelspitzen | |
cumum | [kʊˈmʊm] | adv.indef. | com + -um | somehow →alt-cumum |
|
adv.rel. | however | ||||
conj. | however, no matter how | ||||
cun- | [kʊn] | n- only before vowel | pref.v.<v./n. | *cōn- < con-, com-, cor-, col-, co- | con-, with →cucepu, cuciri, cucrus, culega, cunet, cuniunt, cupas, cuprin, cuput, curic, curilati, cusist, custetu, cutenu, cuveni |
cun | [kʊn] | n- only before vowel | prep. | cum | with →acustumra, cufrum, cuniunt, cuniunt, cuveni, mitis cun, ncui cun, nspus, past cu mantic limun |
cunet | [kʊˈnɛt] | v.t. | cu(n)- + net | connect, link, it. connettere, sp. conectar, rom. conecta, dt. verbinden →cunitur, lega |
|
cunic | [kʊˈnɪk] | n. | cunīculus, -um | rabbit, it. coniglio, port. coelho, sp. conejo, fr. lapin, cat. conill, rom. iepure, dt. Kaninchen, Kanickel, Karnickel | |
cunil | [kʊˈnɪl] | n. | cunēla | thyme, it. timo, fr. thym, sp. tomillo, cat. farigola, gal. tormentelo, rom. cimbru, dt. Thymian | |
cunitur | [kʊnɪˈtʊr] | n. | cunet + -(at)ur | connector, it. connettore, sp. conector, dt. Verbinder, Stecker, Anschluß →cunitur litriu |
|
cunitur litriu | [kʊnɪˈtʊr lɪˈtri͡ʊ̯] | n. | cunitur + litriu | electric connector, it. connettore elettrico, ast. coneutor llétricu, rom. conector electric, dt. elektrischer Anschluß | |
cuniunt | [kʊnˈjʊnt] | v.t. | cun- + iunt | join (with: cun), conjoin, it. congiungere, dt. verbinden, zusammenfügen, kuppeln, vereinen →cuniunti |
|
v.refl. | join (with: cun), conjoin, unite, it. collegarsi, bendarsi, coniugarsi, dt. verbinden, vereinen, zusammenfügen | ||||
cuniunti | [kʊnˈjʊntɪ] | n. | cuniunt + -i | conjunction, it. congiunzione, dt. Verbindung, Konjunktion, Bindewort →aiatiu |
|
cunus | [kʊˈnʊs] | v.t. | *cōgnōsō, -āre < cōgnōscere {-(u): Rom. usually has -isc- + -ut; -(i): lat. -ō, -ōvī} | know, be acquainted to, sp. conocer, dt. kennen →ricunus |
|
(cup) | [kʊp] | not used in isolation | v.stem. | *cupō, -āre | cut →ucup |
cupas | [kʊˈpas] | v.t. | conquassō, -āre; cu(n)- + pas | crush, smash, it. pigiare, schiacchiare, sp. aplastar, dt. zerquetschen, zerschlagen | |
cuprin | [kʊˈprɪn] | v.t. | comprehendere; cu(n)- + prin | understand | |
cuput | [kʊˈpʊt] | v.t. | *compūtō, -āre; cu(n)- + put | compute | |
cur | [kʊr] | v.t. | *cūrō, -āre; cūrātum | cure, heal, tend to, care for, it. curare, cat. curar, rom. cura, dt. heilen, pflegen | |
v.refl. | heal up, recover (from: di), sp. curarse, dt. abheilen, zuheilen, genesen | ||||
curic | [kʊˈrɪk] | v.t. | cu(n)- + ric | correct, fix | |
curilati | [kʊrɪˈlatɪ] | n. | cu(n)- + rilati | correlation, it. correlazione, dt. Wechselbeziehung, Korrelation →curilatiu |
|
curilatiu | [kʊrɪlɐˈti͡ʊ̯] | adj. | curilat(i) + -iu | correlative, it. correlativo, dt. wechselbezüglich, korrelierend, korrelativ | |
curs | [kʊrs] | n. | {loan} lat. cursus, -um | course (edu.), it. corso, dt. Kurs | |
cus | [kʊs] | n. | causa | thing →cal cus, ce cus, com is cus e, com is cus ti e |
|
cusedra | [kʊˈsedrɐ] | v.t. | -d- *cōnsiderō, -āre | consider | |
cusin | [kʊˈsɪn] | n. | *coxīnum | cushion, it. cuscino, fr. coussin, dt. Kissen, Polster →cusinec, nau cusin ar, vicla cusin ar |
|
cusinec | [kʊsɪˈnɛk] | n. | cusin + -ec | bearing, cat. coixinet, it. cuscinetto, rom. rulment, dt. Lager →cusinec a grou |
|
cusinec a grou | [kʊsɪˈnɛ ka ɡro͡ʊ̯] | n. | cusinec + a + grou | ball bearling, sp. cojinete de bolas, rodamiento a bolas, it. cuscinetto a sfere, dt. Kugellager | |
cusist | [kʊˈsɪst] | v.i. | cu(n)- + sist | consist (of: ni), it. consistere, sp. consistir, dt. bestehen (aus: ni) | |
cust | [kʊst] | v.t. | *cōnstō, -āre; cōnstātum | cost, it. costare, dt. kosten | |
custant | [kʊsˈtant] | adj. | cōnstāns, -antem | constant | |
custat | [kʊsˈtat] | n. | costātus, -um | side, it. lato, sp. lado, costado, cat. lat, costat, fr. côté, dt. Seite | |
custetu | [kʊsˈtetʊ] | v.t. | cu(n)- + stetu | constitute, establish, compose, make up, it. costituire, sp. constituir, dt. gründen, einrichten, festsetzen | |
custra | [ˈkʊstrɐ] | n. | cōnsul, -em | consul | |
custumra | [kʊsˈtʊmbrɐ] | n. | consuētūdō, -inem | custom, costume, it. costume, costudine, fr. coutume, dt. Gepflogenheit, Kostüm →acustumra |
|
cut | [kʊt] | n. | cubitum | elbow, cubit, it. gomito, cubito (metr.), rom. cot, fr. coude, sp. codo, cat. colze, dt. Ellenbogen, Ellbogen, Elle (Maßeinheit) | |
cutegu | [kʊˈteɡʊ] | adj. | +V -g- *cōtiguus, -a, -um < contiguus | adjoining, adjacent, contiguous, cat. contigu, it. contiguo, dt. anhängend, angrenzend, anstoßend, zusammenhängend | |
cutenu | [kʊˈtenʊ] | v.t. | cu(n)- + tenu | contain, it. contenere, dt. enthalten, beinhalten, fassen, zurückdrängen, eindämmen →cutinutur |
|
cutinutur | [kʊtɪnʊˈtʊr] | n. | cutenu + -(a)tur | container, vessel, it. contenitore, dt. Behälter, Gefäß, Container | |
cutoni | [kʊˈtonɪ] | n. | *cotōneum | quince | |
cutun | [kʊˈtʊn] | n. | {loan} | cotton, sp. algodón, cat. cotó, dt. Baumwolle →craci cutun |
|
cuveni | [kʊˈvenɪ] | v.t. | con+venīre; cu(n)- + veni | agree on, dt. etw. verabreden | |
v.i. | agree (with: cun, to (do): a); agree (with: cun, on: ni) | ||||
cvarc | [kvark] | n. | {loan} | quark | |
D |
|||||
da | [da] | v.t. | *da < dare | give (to: a), it. dare, sp. dar, cat. donar, fr. donner, friul. dâ, rom. da, dt. geben | |
dat | [dat] | n. | datum | dice, cube, it. dado, cubo, cat. dau, cub, rom. zar, cub, dt. Würfel →dat graci |
|
dat graci | [dat ˈɡrakɪ] | n. | dat + graci | ice cube, cat. glaçó, cub de gel, it. cubetto di ghiaccio, dt. Eiswürfel | |
datra | [ˈdatrɐ] | n. | dactylus, -um | date {fruit} | |
debra | [ˈdebrɐ] | adj. | dēbilis, -em | weak, it. debole, sp. débil, fr. faible, rom. slab, dt. schwach →letru-debra |
|
(dec) | [dɛk] | not used in isolation | num.stem. | decem | ten, 10 →deci |
deca- | [ˈdekɐ] | precomp.si. | {loan} deca {SI unit prefix} | deca, 10, da, dt. deka | |
deci | [ˈdekɪ] | num. | dec + i | ten, 10, port. dez, sard. deghe, dt. zehn →decu-, -inti |
|
decu- | [ˈdekʊ] | precomp.si. | {loan} deci {SI unit prefix}; {-u: to avoid confusion with deci} | deci-, 1e-1, dt. dezi →decu-metra |
|
decu-metra | [ˈdekʊ ˈmetrɐ] | n.unit. | decu- + metra | decimetre, dm | |
dent | [dɛnt] | n. | dēns, -entem | tooth | |
destra | [ˈdɛstrɐ] | adj. | dextera | right, rightside, it. destra, dt. rechts →a destra, di destra, distrar, drit, strur |
|
n. | right side, right hand, right {pol.} | ||||
Deu | [de͡ʊ̯] | n. | +V Dēum | God | |
deu | [de͡ʊ̯] | v.t. | *debeō, -ēre < dēbēre; {-(i): cat. deure, degut, it. dovuto} | owe (to: a), be in debt, to have to, cat. deure, it. dovere, dt. müssen, schulden →diutur, divur, divut |
|
v.aux. | must | ||||
(di) | [di] | not used in isolation | n.stem. | dīēs, -em | day →dilava |
di- | [di] | -i drops before vowel | pref.v.<v./n. | de- | from, away, without, de-, un- →difri, dimis, dimpri, disuc, ditrimatiu, diveni, divor |
di | [di] | prep. | dē+ | of {often dropped}, from, by, it. di, da, dt. von. aus →a rispet di, ciri, cuit, cur, di destra, dimis, dimis, di strur, d'ou, esi, flar, frat, frat, fratat, fratat di cran, pobra d'ap, prati, prin, prin d'ambil, prin d'ap, priucup, ris, sipar, vinc, vot |
|
di | [di] | v.t. | *dīə < *dīcāre, dīcō; {-(c): short common word; perf.part. works well: it. detto, cat. dit} | say →di salut, dit |
|
dic. | [dɪk] | n.abbrev. | dic(emra) | Dec. {monthabbr3}, dt. Dez. | |
dicemra | [dɪˈkɛmbrɐ] | n. | December; dic + emra | December {month}, dt. Dezember →dic. |
|
di destra | [di ˈdɛstrɐ] | adv. | di + destra | from the right | |
difri | [ˈdifrɪ] | v.t. | di- + fri | defer, it. differire, dt. aufschieben, verschieben →difrit |
|
v.i. | differ, it. differire, dt. sich unterscheiden, auseinandergehen (Meinung) →difritur |
||||
difrit | [dɪˈfrɪt] | adj. | difri + -(a)t | deferred, dt. verschoben | |
difritur | [dɪfrɪˈtʊr] | adj. | difri + -(a)tur | different, dt. verschieden | |
dilava | [dɪˈlavɐ] | n. | di + lava | Saturday {weekday}, sp. sábado, it. sabato, cat. dissabte, dt. Samstag →dla. |
|
dileci | [dɪˈlekɪ] | n. | dēlicia < dēliciae | delicacy, pleasure, delight, sp. delicia, dt. Hochgenuß, Köstlichkeit, Vergnügen, Gaumenfreude →dilicius |
|
dilfin | [dɪlˈfɪn] | n. | delphīnus, -um | dolphin, it. delfino, fr. daufin, cat. dofí, port. golfinho, delfim, dt. Delphin | |
dilicius | [dɪlɪkˈjʊs] | adj. | dileci + -us | delicious, sp. delicioso, dt. lecker | |
dilui | [dɪˈlu͡ɪ̯] | n. | dilūvium | deluge →apui mi dilui |
|
dilun | [dɪˈlʊn] | n. | *dī lūnae < dīēs Lūnae | Monday {weekday}, sp. lunes, it. lunedì, cat. dilluns, dt. Montag →dis dilun afin diven, dlu. |
|
diman | [dɪˈman] | v.t. | -(C) *dēmandō, -āre | ask (s.o.: a, s.t.:obj.), inquire, it. domandare, sp. preguntar, dt. fragen →dimani |
|
v.refl. | wonder, it. domandarsi, sp. preguntarse, dt. sich fragen | ||||
dimani | [dɪˈmanɪ] | n. | diman + -i | question, it. domanda, questione, sp. pregunta, cuestión, dt. Frage | |
dimis | [dɪˈmɪs] | v.t. | di- + mis | dismiss (s.o.: obj, from: di), lay off, recall, it. dimettere, port. demitir, dt. entlassen, abberufen, kündigen, freisetzen | |
v.refl. | resign (from: di), quit (s.t.: di), abdicate, it. dimettersi, sp. dimitirse, port. demitir-se, dt. kündigen, abdanken, zurücktreten | ||||
dimpri | [ˈdɪmprɪ] | v.t. | di- + mpre | empty, empty out, fr. désemplir, it. svuotare, cat. buidar, dt. leeren, ausleeren →dimprit |
|
v.refl. | get empty, fr. se désemplir, it. svuotarsi, dt. sich leeren, auslaufen | ||||
dimprit | [dɪmˈprɪt] | adj. | dimpri + -(a)t | emptied out | |
dimrat | [dɪmˈbrat] | n. | *dī mārtis < dīēs Mārtis | Tuesday {weekday}, sp. martes, it. martedì, cat. dimarts, dt. Dienstag →dma. |
|
dimrec | [dɪmˈbrɛk] | n. | *dī mercuri < dīēs Mercuriī | Wednesday {weekday}, sp. miércoles, it. mercoledì, cat. dimecres, dt. Mittwoch →dme. |
|
dio. | [di͡ʊ̯] | n.abbrev. | dio(u) | Thu. {weekdayabbr3}, dt. Do. →io. |
|
diou | [djo͡ʊ̯] | n. | *dī 'jovis < dīēs Jovis | Tursday {weekday}, sp. jueves, it. giovedì, cat. dijous, dt. Donnerstag →dio. |
|
diriva | [dɪˈrivɐ] | v.t. | *dērīvō, -āre; {related to riu} | derive, it. derivare, dt. ableiten, herleiten →dirivati |
|
v.i. | derive, it. derivare, dt. herkommen, herrühren | ||||
dirivati | [dɪrɪˈvatɪ] | n. | diriv(a) + -ati | derivation, it. derivazione, dt. Ableitung, Herleitung, Derivation | |
dis | [dɪs] | prep. | -(C) dē es dē+ < dē ex dē | starting from, from, since; fr. dès, depuis, sp. desde, it. da, dt. ab, von, seit →dis aur, dis ca, dis dilun afin diven, dis laur, dis ump |
|
di salut | [di sɐˈlʊt] | v.i. | di + salut | greet, salute (obj.: a), cat. saludar | |
dis aur | [dɪ sɐˈʊr] | adv. | dis + aur | from now on, starting now, sp. desde ahora, dt. ab jetzt | |
disc | [dɪsk] | n. | discus, -um | disc, discus, puck, it. disco, cat. disc, dt. Scheibe, Schallplatte, Platte, Diskus, Puck →disc cumpat, disc vinil |
|
dis ca | [dɪs ka] | adv. | dis + ca | from here, starting here, sp. desde aquí, dt. ab hier | |
disc cumpat | [dɪsk̚ kʊmˈpat] | n. | disc + cumpat | compact disc, sp. disco compacto, dt. CD | |
discus | [dɪsˈkʊs] | v.t. | *discussō, -āre < {freq.} discutere; {-s: 'discussion' should not be too weird} | discuss →discusi |
|
discusi | [dɪsˈkusɪ] | n. | discus + -i | discussion | |
disc vinil | [dɪsk vɪˈnɪl] | n. | disc + vinil | vinyl disc, record [music], sp. disco de vinilo, dt. Schallplatte | |
dis dilun afin diven | [dɪs dɪˈlʊ nɐˈfɪn dɪˈvɛn] | adv. | dis + dilun + afin + diven | from Montag to Friday; sp. desde lunes hasta viernes, it. dal lunedì al venerdì, cat. de dilluns a divendres, dt. von Montag bis Freitag | |
disir | [dɪˈsɪr] | v.t. | -(d)i- *dēsīderō, -āre; dēsīderātum | desire, wish, would like, sp. desear, fr. désirer, dt. wünschen, ersehnen, möchte →disiri |
|
disiri | [dɪˈsirɪ] | n. | disir + -i | wish, desire, it. desiderio, voto, cat. desig, sp. deseo, fr. désir, souhait, vœu, rom. dorință, dt. Wunsch, Verlangen →disiri pi murit |
|
disiri pi murit | [dɪˈsirɪ pi mʊˈrɪt] | n. | disiri + pi + murit | death wish | |
dis laur | [dɪs lɐˈʊr] | adv. | dis + laur | since then, ever since, sp. desde entonces, dt. seit dann | |
distrar | [dɪsˈtrar] | n. | destr(a) + -ar | right-hander, righty | |
di strur | [dis trʊr] | adv. | di + strur | from the left | |
disuc | [dɪˈsʊk] | v.t. | di- + suc | juice, dry {remove outside wetness} | |
disul | [dɪˈsʊl] | n. | *dī sōlis < dīēs Sōlis | Sunday {weekday}, sp. domingo, it. domenica, cat. diumenge, dt. Sonntag →dsu. |
|
dis ump | [dɪ sʊmp] | n. | dis + ump | since always, sp. desde siempre, dt. seit jeher, schon immer | |
dit | [dɪt] | adj. | di + -(a)t | said →Bindit |
|
dit | [dɪt] | n. | digitus, -um | finger, toe →dit peu, rag' un dit |
|
dit peu | [dɪt pe͡ʊ̯] | n. | dit + peu | toe | |
ditrimatiu | [dɪtrɪmɐˈti͡ʊ̯] | n. | {calque} lat. determinatīvus; di- + trem + -at + -iu | determiner, it. determinante, dt. Determinativ, Bestimmungswort | |
diutur | [djʊˈtʊr] | n. | deu + -(a)tur | debtor | |
diven | [dɪˈvɛn] | n. | -(ra) *dī veneris < dīēs Veneris | Friday {weekday}, sp. viernes, it. venerdì, cat. divendres, dt. Freitag →dis dilun afin diven, dve. |
|
diveni | [dɪˈvenɪ] | v.cop. | devēnīre; di- + veni | become, it. farsi, divenire, dt. werden | |
divis | [dɪˈvɪs] | v.t. | *divīsō, -āre < {freq.} divīdere; {-s: 'division' should be recognisable} | divide, split →divisi |
|
divisi | [dɪˈvisɪ] | n. | divis + -i | division | |
divor | [dɪˈvɔr] | v.t. | di- + vor | devour, eet greedily, it. divorare, cat. devorar, dt. verschlingen, fressen | |
divur | [dɪˈvʊr] | n. | deu + -ar | duty, it. dovere, sp. deber, cat. deure, dt. Pflicht | |
divut | [dɪˈvʊt] | n. | deu + -at | debt | |
dla. | [dla] | n.abbrev. | d(i)la(va) | Sat. {weekdayabbr3}, dt. Sa. →la. |
|
dlu. | [dlu] | n.abbrev. | d(i)lu(n) | Mon. {weekdayabbr3}, dt. Mo. →lu. |
|
dma. | [dma] | n.abbrev. | d(i)m(r)a(t) | Tue. {weekdayabbr3}, dt. Di. →ma. |
|
dme. | [dme] | n.abbrev. | d(i)m(r)e(c) | Wed. {weekdayabbr3}, dt. Mi →me. |
|
do | [do] | num. | -(s) duōs; {-s drops like for plural forms} | two, 2, port. dois, dt. zwei | |
dolu | [ˈdolʊ] | v.t. | *doluō, -ēre < dolēre, doleō, doluī, dolitum; {-u: it. cat. rom. -ut, also works with noun deriv.} | hurt, it. dolere, cat. doldre, doler, fr. douloir, dt. schmerzen →dulur, valu |
|
dom | [dɔm] | n. | *domnus, -um < dominus | Mr., Mrs., mister, sir, madam, gentleman, it. donno, donna, signore, signora, rom. domn, doamnă, fr. monsieur, madame, sic. gnuri, gnura, gna, dt. Herr, Frau, Dame, cmp. sp. dueño, port. dono →sinur |
|
dos | [dɔs] | n. | dorsum | back (anat.) →dos creu |
|
dos creu | [dɔs kre͡ʊ̯] | n. | dos + creu | saddle of deer venison, fr. dos de cerf, it. lombata di cervo, dt. Hirschrücken | |
d'ou | [do͡ʊ̯] | -v only before vowel | adv.interr. | d(i) + ou | from where? |
adv.rel. | from where | ||||
draisin | [dra͡ɪ̯ˈsɪn] | n. | {loan} Drais + in | draisine, dt. Draisine | |
Dran | [dran] | n.prop. | (V)- Hadriāna, -us | Hadriana, Hadrian | |
drap | [drap] | n. | drappus, -um | cloth, rag, cat. drap, dt. Tuch, Handtuch →drapin |
|
drapin | [drɐˈpɪn] | n. | drap + -in | flag, banner, it. bandiera, cat. bandera, rom. drapel, fr. drapeau, dt. Flagge, Fahne | |
drit | [drɪt] | adj. | *drēctus, -um < dirēctus, -um | right (straight), straight on, straight ahead, direct, it. dritto, diritto, retto, cat. dret, rom. drept, fr. droit, dt. recht →angra drit, destra, dritangrat |
|
n. | right (law), dues, it. diritto, dritto, dt. Recht, Anrecht | ||||
dritangrat | [drɪtɐŋˈɡrat] | n. | {calque} lat. rectangulum; drit + angrat | rectangle, it. rettangolo, rom. dreptunghi, dt. Rechteck | |
dromi | [ˈdromɪ] | v.i. | *dormiō, -īre | sleep | |
druc | [drʊk] | adj. | dulcis, -em | sweet →acitidruc, drucitat |
|
Druci | [ˈdrukɪ] | n.prop. | Dulcia | Dulcia | |
drucitat | [drʊkɪˈtat] | n. | *dulcitātem; druc + -itat | sweetness | |
drum | [drʊm] | n. | **drōmus, -um; {loan} gr. δρόμος | lane, -drome, rom. drum, dt. Straße, Bahn | |
dsu. | [dsu] | n.abbrev. | d(i)su(l) | Sun. {weekdayabbr3}, dt. So. →su. |
|
(duc) | [dʊk] | not used in isolation | v.stem. | *dūcō, -ere; {-c(i): 'i' typical only if -c palatalises/drops: cat. dur, dut; induir, induït; it: -dotto, rom. -dus; perf.part. lat. -ctum} | lead →nduc |
dulur | [dʊˈlʊr] | n. | dolu + -(a)r | pain, hurt, it. dolore, dt. Schmerz | |
dum | [dʊm] | adv.dem. | -(C) *dunque < tum, dum, tunc | so, hence, thus, therefore; it. quindi, dunque, dt. deswegen, darum, deshalb, daher, also, aus diesem Grunde →pi ca, pi la, pi tal |
|
dun | [dʊn] | v.t. | *dōnō, -āre | give as present (to: a), it. donare, sp. regalar, dt. schenken →pidun |
|
dur | [dʊr] | adj. | dūrum | hard, difficult | |
dutur | [dʊˈtʊr] | n. | doctōrem | doctor (s.o. w/ doctorate), it. dottore, dt. Doktor | |
dve. | [dve] | n.abbrev. | d(i)ve(n) | Fri. {weekdayabbr3}, dt. Fr. →ve. |
|
E |
|||||
e | [e] | v.cop. | *es < est, esse | be →com is cus e, com is cus ti e, eri, eri, fu, fu, is cul e, sei, sei, sei |
|
v.aux. | {present passive marker} | ||||
v.t.0s. | there is, there are, it. c'e, ci sono, sp. hay, cat. hi ha, occ. i a., fr. il y a, rom. este, dt. es gibt, da ist, da sind | ||||
-ec | [ɛk] | suff.n.<n. | -eculus, -a, -um; {merged with} -ettus, -a, -um | {diminutive; generic noun derivation} →antec, cafinec, carec, crucutec, cusinec, larec, limunec |
|
eli | [ˈelɪ] | v.t. | *ēligiō, -īre < ēligere, ēligō, ēlēgī, ēlēctum | choose, it. scégliere, cat. escollar, elegir, rom. alege, dt. wählen, auswählen →ilir |
|
(emra) | [ˈɛmbrɐ] | not used in isolation | n.stem.fragm. | -embrem | {ending used in month names} →dicemra, nuvemra, sitemra |
eni | [ˈenɪ] | n. | ingven, -inis | groin, it. inguine, fr. aine, sp. ingle, sard. ímbana, ímmina, dt. Leiste, Leistengegend | |
eri | [ˈerɪ] | future tense of e | v.cop. | *eriə < erit < {3sg.fut.} esse | will be |
v.aux. | {future passive marker} | ||||
v.t.0s. | there will be, dt. es wird geben | ||||
erts | [ɛrts] | n.unit. | {loan} Hertz | Hertz | |
esa- | [ˈesɐ] | precomp.si. | {loan} exa {SI unit prefix} | exa, 1e18, E →is, isani |
|
esi | [ˈesɪ] | v.i. | *exiō, -īre < exīre, exeō, exīvī, exitum; {-i; lat. -īvī; deriv. work well} | exit (obj.: di), go/come out (of: di), it. uscire, sp. salir, fr. sortir, dt. verlassen →isit |
|
est | [ɛst] | n. | {loan} fr. est < germ. *austan | east | |
etu- | [ˈetʊ] | precomp.si. | {loan} hecto {SI unit prefix} | hecto, 1e2, 100, h, it. etto, dt. hekto | |
F |
|||||
faci | [ˈfakɪ] | n. | faciēs, -em | face | |
faga | [ˈfaɡɐ] | n. | fāgus, -um | beech | |
famra | [ˈfambrɐ] | n. | *faminem < famēs | hunger, it. fame, cat. fam, sp. hambre, rom. foame, dt. Hunger | |
farin | [fɐˈrɪn] | n. | farīna | flour, meal →farin spret, farin tric, farinus |
|
farin spret | [fɐˈrɪn sprɛt] | n. | farin + spret | spelt flour | |
farin tric | [fɐˈrɪn trɪk] | n. | farin + tric | wheat four | |
farinus | [fɐrɪˈnʊs] | adj. | farin + -us | floury, mealy →pumber farinus |
|
fasul | [fɐˈsʊl] | n. | *fasōlum < phaseolum | bean, it. fagiolo, cat. fesol, rom. fasola, port. feijão, dt. Bohne | |
fau | [fa͡ʊ̯] | n. | faba | fava bean | |
faur | [fɐˈʊr] | n. | favor, -ōrem | favour →pi faur |
|
febra | [ˈfebrɐ] | n. | febris, -em | fever, it. febbre, dt. Fieber | |
fen | [fɛn] | n. | *fenum < *fēnum, faenum; {probably long ē in vlat., but shortened later, or vowel from sp.} | hay, it. fieno, sp. heno, cat. fen, fr. foin, rom. fân, sard. fenu, dt. Heu →frucet fen |
|
fentu- | [ˈfɛntʊ] | precomp.si. | {loan} femto {SI unit prefix} | femto-, 1e-15, dt. femto- | |
fer | [fɛr] | n. | ferrum | iron, it., cat., port. ferro, sard. ferru, sp. hierro, fr. fer, friul., rsch., rom. fier, dt. Eisen →caril fer, caruc fer |
|
fi | [fi] | adj. | fi(mra) | female →pul fi |
|
fi | [fi] | v.t. | *fīə < -ficere < facere {-(c): cat. fer, fet, generally supine -ct- > -tt-} | make, create →fit, fitur |
|
v.aux. | make s.t. happen, make s.o. do s.t. →fi nspus, fi piveni |
||||
fibra | [ˈfibrɐ] | n. | {loan} lat. fibra | fibre, thread, sp. fibra, hebra, dt. Faser, Faden | |
fic | [fɪk] | n. | *fīca | fig →ficar |
|
ficar | [fɪˈkar] | n. | fic + -ar | fig tree | |
ficat | [fɪˈkat] | n. | ficātum | liver, sp. higado, cat. fetge, it. fegato, ft. foie, rom. ficat, dt. Leber →ficat ant, ficat gras |
|
ficat ant | [fɪˈka tant] | n. | ficat + ant | duck liver, fr. foie de canard, dt. Entenleber | |
ficat gras | [fɪˈkat ɡras] | n. | ficat + gras | foie gras, dt. Stopfleber →ficat gras ant |
|
ficat gras ant | [fɪˈkat ɡra sant] | n. | ficat gras + ant | duck foie gras, fr. foie gras de canard, dt. Entenstopfleber | |
fil | [fɪl] | n. | filum | wire, thread, it. filo, dt. Faden, Draht →filat |
|
filat | [fɪˈlat] | adj. | fil + -at | wired, online →putic filat |
|
fili | [ˈfilɪ] | n. | fīlius, -a | son, daughter, child {kin} →filiol, filiun |
|
Filic | [fɪˈlɪk] | n.prop. | filic | Felix | |
filic | [fɪˈlɪk] | adj. | fēlīx, -cem | happy →Filic |
|
filiol | [fɪlˈjɔl] | n. | fili + -ol | small child/son/daughter | |
Filip | [fɪˈlɪp] | n.prop. | Philippa, -us | Philippa, Philip | |
filit | [fɪˈlɪt] | n. | filictum | fern, sp. helecho, it. felce, fr. fougère, rom. ferigă, friul. felet, dt. Farn | |
filiun | [fɪlˈjʊn] | n. | fili + -un | large child/son/daughter | |
fimra | [ˈfɪmbrɐ] | n. | fēmina | woman →fi |
|
fin | [fɪn] | n. | fīnis, -em | end →afin |
|
(fin) | [fɪn] | not used in isolation | n.stem.fragm. | {loan} | phen- {chemical formative}, it. fen-, dt. Phen- →finul |
fini | [ˈfinɪ] | v.t. | *fīniō, -īre | finish, complete, cat. it. finire, dt. fertigstellen, beenden | |
fi nspus | [fin spʊs] | v.t. | fi + nspus | marry off, it. accasare, fare sposare, dt. verheiraten | |
finuc | [fɪˈnʊk] | n. | *fēnuculum < fēniculum | fennel | |
finul | [fɪˈnʊl] | n. | fin + -ul | phenol, it. fenolo, dt. Phenol | |
fi piveni | [fi pɪˈvenɪ] | v.t. | fi + piveni | let have (s.o: a, s.t.: obj.) | |
firmion | [fɪrmˈjɔn] | n. | {loan} Fermi; firmi + -on | fermion | |
fis | [fɪs] | adj. | fixus, -um | fixed, firm, permanent, steady | |
fit | [fɪt] | adj. | fi + -(a)t | made, it. fatto, cat. fet →-ifit |
|
n. | fact | ||||
fitur | [fɪˈtʊr] | n. | fi + -(a)tur | maker, creator, manufacturer, it. facitore, fabbricatore, fr. faiseur, sp. hacedor, rom. făcător, dt. Macher, Hersteller, Erzeuger | |
flam | [flam] | n. | flamma | flame, sp. llama, dt. Flamme | |
flar | [flar] | v.t. | *flārō, -āre < *flāgrāre < frāgrāre | smell, sense smell of | |
v.i. | smell, emit sense (of: di) | ||||
flat | [flat] | v.i. | *flatō, -āre | fart, release disgusting smell →flati |
|
flati | [ˈflatɪ] | n. | flat + -i | fart | |
flesi | [ˈflesɪ] | v.t. | *flexiō, -īre< {freq.} flectere, flectō, flexī, flexum {-si: 'flexible' should be recognisable} | bend, it. flettere, fr. fléchir, cat. corbar, dt. biegen →flisibra, flisit |
|
v.refl. | bend, give in, it. flettersi, sp. combarse, dt. sich biegen, sich krümmen, nachgeben | ||||
flisibra | [flɪˈsibrɐ] | adj. | flesi + -(a)bra | flexible, bendable, pliable, rom. flexibil, dt. biegsam, flexibel | |
flisit | [flɪˈsɪt] | adj. | flesi + -(a)t | bent, it. flesso, sp. corvo, dt. gebogen | |
floc | [flɔk] | n. | floccum | flake, small tuft, small wisp (of wool) →flucun |
|
flucun | [flʊˈkʊn] | n. | floc + -un | bush, sp. arbusto, dt. Busch | |
flui | [flu͡ɪ̯] | v.i. | *fluiō, -īre < fluere, fluō, flūxī, flūxum; {-i-: like cat. and it.} | flow, it. fluire, cat. fluir, rom. curge, dt. fließen →mflui |
|
flumra | [ˈflʊmbrɐ] | n. | flūmen, -inem | river, it. fiume, sic. ciumi, friul. flum, rom. flum, dt. Fluß | |
Flur | [flʊr] | n.prop. | Flōra | Flora | |
flur | [flʊr] | n. | flōs, -rem | flower →culiflur |
|
flus | [flʊs] | n. | fluxus, -um | flux | |
foc | [fɔk] | n. | focus, -um | fire | |
foi | [fo͡ɪ̯] | n. | -e>j- *foveum < fovea | hole, pit, it. buca, sp. hoyo, rom. gaură, dt. Loch, Erdloch, Grube →foi nir |
|
foi nir | [fo͡ɪ̯ nɪr] | n. | foi + nir | black hole, it. buco nero, fr. trou noir, sp. agujero negro, dt. schwarzes Loch | |
fol | [fɔl] | n. | follem | bellows, it. soffietto, mantice, sp. fuelle, rom. foale, dt. Balg | |
foli | [ˈfolɪ] | n. | fōlium | leaf, sheet (of paper), foil, it. foglia, fr. feuille, dt. Blatt, Folie | |
for | [fɔr] | v.i. | *forō, -āre; forātum | bore, pierce, puncture, it. forare, port. furar, fr. forer, dt. bohren, durchstechen →furat |
|
frac | [frak] | n. | falx, -cem | scythe, it. falce, cat. dalla, sard. friulana, rsch. fautsch, port. gadanha, rom. coasă, cz. kosa, dt. Sense; cmp. sp. hoz →fracol |
|
fracol | [frɐˈkɔl] | n. | frac + -ol | sickle, it. falce, cat. falç, sard. falche, farche, sp. hoz, dt. Sichel →fracol i mratel |
|
fracol i mratel | [frɐˈkɔ lim brɐˈtɛl] | n. | fracol + i + mratel | hammer and sickle, it. falce e martello, dt. Hammer und Sichel | |
fraga | [ˈfraɡɐ] | n. | frāgum | strawberry →gilat fraga |
|
Franci | [ˈfraŋkɪ] | n. | Francia | France →Francian |
|
Francian | [frɐŋkˈjan] | adj. | Franci + -an | French | |
Francisc | [frɐŋˈkɪsk] | n.prop. | Francisca, -us | Francisca, Frank | |
fras | [fras] | n. | phrasis, -im < {loan} gr. φράσις | phrase, sentence [ling.], it. frase, dt. Satz, Phrase →spluri fras |
|
frasna | [ˈfrasnɐ] | n. | fraxinus, -um | ash tree, it. frassino, sp. fresna, cat. freixe, sard. fràssu, friul. frassin, dt. Esche | |
frat | [frat] | v.t. | *fartō, -āre < {freq.} farcīre, farciō, farsī, fartum | stuff, fill (with: di), it. farcire, sp. hartar, dt. füllen, stopfen →fratat, mpre |
|
v.refl. | fill up, fill oneself (with: di), it. riempirsi, sfamarsi, sp. llenarse, hartarse, dt. sich vollstopfen, sich satt essen →mpre |
||||
fratat | [frɐˈtat] | adj. | frat + -at | stuffed, filled (with: di), it. farcito, ripieno, sp. relleno, fr. farci, dt. gefüllt, gestopft →fratat di cran |
|
fratat di cran | [frɐˈtat̚ di kran] | adj. | fratat + di + cran | stuffed with meat, it. ripieno con carne, sp. relleno con carne, fr. farci a la viande, dt. fleischgefüllt | |
frau | [fra͡ʊ̯] | n. | -*r- faber, -rum | smith, blacksmith, forger →frauc |
|
frauc | [frɐˈʊk] | n. | fabrica | forge, dt. Schmiede →frau |
|
frestra | [ˈfrɛstrɐ] | n. | C(V)- fenestra | window | |
(fri) | [fri] | not used in isolation | v.stem. | *=feriō, -īre < *ferīre, *feriō, *ferīvī, *fertum < ferre, ferō, tulī, lātum | bear, carry, propose, bring forth →difri, prifri, rifri, sufri, trafri, ufri |
fri. | [fri] | n.abbrev. | fri(vali) | Feb. {monthabbr3} | |
friben | [frɪˈbɛn] | adj. | -(C) ferventem | hot, boiling, fiery, it. bollente, cat. calent, rom. fierbinte, dt. heiß →ap friben |
|
friga | [ˈfriɡɐ] | v.t. | *frīgō, -āre < frīgere, frīgō | roast, fry, pan-fry, it. friggere, sp. freir, dt. braten, frittieren →frigat |
|
frigat | [frɪˈɡat] | adj. | frig(a) + -at | fried →ant frigat, pisc frigat, pul frigat, uc frigat |
|
n. | roast, it. arrosto, fr. rôti, dt. Braten →frigat bou, frigat caval |
||||
frigat bou | [frɪˈɡat bo͡ʊ̯] | n. | frigat + bou | beef roast, it. arrosto di manzo, fr. rôti de bœuf, sp. asado de vaca, dt. Rinderbraten | |
frigat caval | [frɪˈɡat kɐˈval] | n. | frigat + caval | horse roast, dt. Pferdebraten | |
frim | [frɪm] | adj. | *firmem < firmum | firm, stable, stiff, tight →pumber frim |
|
fris | [frɪs] | v.t. | *frēsō, -āre < {freq.} frendere, frendō, frenduī, frēsum; {-s: freq. is common: it. fresare, sp. fresar, fr. fraiser} | mortise, mill, cut, it. fresare, dt. fräsen →fristur |
|
frisc | [frɪsk] | adj. | friscus, -a, -um | fresh, not preserved, recently obtained, not stale, sp. reciente, fresco, it. fresco, cat. fresc, nou, dt. frisch | |
fristur | [frɪsˈtʊr] | n. | fris + -(a)tur | milling machine, router, it. fresa, dt. Fräse | |
friu | [fri͡ʊ̯] | adj. | frīgidum | cold →mfriu, repu friu, tenu friu |
|
Friulter | [frjʊlˈtɛr] | n. | Frigoriterra | Þrjótur/Iceland | |
frivali | [frɪˈvalɪ] | n. | -*r- februārius, -um | February {month} →fri. |
|
froc | [frɔk] | n. | *forbicem < forficem | scissors | |
frot | [frɔt] | adj. | fortis, -em | strong; loud →cofra frot |
|
frucet | [frʊˈkɛt] | n. | *forcetta < forca | fork, fr. fourchette, it. forcetta, sp. tenedor, dt. Gabel →frucet fen, frucitun |
|
frucet fen | [frʊˈkɛt fɛn] | n. | frucet + fen | pitchfork, hay fork, it. forca, sp. huerca de heno, dt. Heugabel | |
frucitun | [frʊkɪˈtʊn] | n. | frucet + -un | pitchfork, hay fork, muckrake, dung fork, it. forcone, cat. forca, dt. Mistgabel, Heugabel | |
frum | [frʊm] | n. | fōrma | form, shape, it. forma, sard. folma, forma, fromma, dt. Gestalt, Form →cufrum, spluri frum |
|
frumac | [frʊˈmak] | n. | *formāticum | yoghurt →-ac |
|
frumic | [frʊˈmɪk] | n. | formīcam | ant | |
frun | [frʊn] | n. | furnus, -um | oven →frunar, gras frun, mfrun |
|
frunar | [frʊˈnar] | n. | frun + -ar | baker | |
frut | [frʊt] | n. | fructus, -um | fruit | |
frutun | [frʊˈtʊn] | n. | fortūna | luck, fortune →pi frutun |
|
fu | [fu] | past tense of e | v.cop. | *fūə < fuit < {3sg.perf.act.ind.} esse | was (past of 'to be') →is cul fu |
v.aux. | {past passive marker} | ||||
v.t.0s. | there was, it. c'era, dt. es gab | ||||
fum | [fʊm] | n. | fūmus, -um | smoke | |
fundu | [ˈfʊndʊ] | v.t. | *funduō, -ere < fundere, fundō, fūsum; fūdī {-u: part. fr. -u, it. cat. -s, but it. also has 'fonduta'} | melt, smelt, thaw, merge, blend, it. fondere, cat. fondre, sp. hundir, dt. schmelzen, auftauen, vermengen →funduai |
|
funduai | [fʊndʊˈa͡ɪ̯] | v.t. | fundu + -ai | foundry, it. fonderia, dt Gießerei | |
fung | [fʊŋ] | n. | fungus, -um | mushroom, sp. hongo, it. fungo, cat. fong, bolet, dt. Pilz →fung stopra, fung tint |
|
fung stopra | [fʊŋ ˈstoprɐ] | n. | fung + stopra | wood hedgehog (mushroom), it. steccherino, sp. lengua de gato, cat. llengua de bou, rom. burete țepos, dt. Semmelstoppelpilz, sci. hydnum repandum | |
fung tint | [fʊŋ tɪnt] | n. | fung + tint | shaggy ink cap, it. fungo dell'inchiostro, cat. bolet de tinta, rom. burete de cerneală, dt. Schopftintling, sci. coprinus comatus | |
funitiu | [fʊnɪˈti͡ʊ̯] | adj. | {loan} gr. φωνητικός; funit + -iu | phonetic, sound [ling.], it. fonetico, dt. phonetisch, lautlich | |
n. | phonetics, it. fonetica, dt. Phonetik, Lautlehre →spluri son |
||||
funulogi | [fʊnʊˈloɡɪ] | n. | funu + -logi | phonology, it. fonologia, dt. Phonologie →sistim son, spluri sistim son |
|
furat | [fʊˈrat] | n. | for + -at | hole, puncture, it. buco, foro, cat. forat, sp. agujero, dt. Loch, Durchstich | |
furest | [fʊˈrɛst] | n. | forestam | forest {default, concrete term}; cultivated/administered forest →bosc, Furest Nir, rabul ascon furest, selu |
|
Furest Nir | [fʊˈrɛst nɪr] | n.prop. | furest + nir | Black Forest →trot Furest Nir |
|
furi | [ˈfurɪ] | prep. | -(')- +V forīs | outside, except, out, it. fuori, sp. fuera, port. fora, afora, dt. außer, aus, außerhalb von, nach außerhalb | |
futon | [fʊˈtɔn] | n. | {loan} gr. φῶς; fut + -on | photon | |
G |
|||||
Gai | [ɡa͡ɪ̯] | n.prop. | Gaia, -us | Gaia, Gaius | |
galasi | [ɡɐˈlasɪ] | n. | galaxia | galaxy | |
gel | [ɡɛl] | v.t. | *gelō, -āre | freeze, it. gelare, cat. gelar, dt. einfrieren, vereisen →geli, gilat |
|
v.i.0s. | freeze, sp. helar, dt. frieren | ||||
v.refl. | freeze, it. gelare, gelarsi, sp. helarse, dt. gefrieren, erfrieren, zufrieren, vereisen | ||||
geli | [ˈɡelɪ] | n. | *gelum < gelū; gel + -i | frost, it. gelo, cat. gebra | |
gen | [ɡɛn] | n. | -(C) gentem | person, human, man/woman {genderless}, people →cal gen |
|
genra | [ˈɡɛndrɐ] | v.t. | *generō, -āre; generātum | create, generate, it. generare, sp. generar, fr. générer, rom. genera, dt. erzeugen, schaffen, generieren →ngenra |
|
giga- | [ˈɡiɡɐ] | precomp.si. | {loan} giga {SI unit prefix} | giga, 1e9, G →gigani |
|
gigani | [ɡɪˈɡanɪ] | num. | giga- + -ni | billion, milliard, 1e9 | |
gigant | [ɡɪˈɡant] | n. | gigantem | giant, it. gigante, dt. Riese →gigant robi |
|
gigant robi | [ɡɪˈɡant ˈrobɪ] | n. | gigant + robi | red giant, it. gigante rossa, dt. roter Riese | |
gilat | [ɡɪˈlat] | adj. | gel + -at | frozen, cat. gelat, dt. gefroren | |
n. | ice cream, cat. gelat, dt. Speiseeis →gilat fraga |
||||
gilat fraga | [ɡɪˈlat ˈfraɡɐ] | n. | gilat + fraga | strawberry ice cream | |
gincu | [ˈɡɪŋkʊ] | n. | +V *gincō < ginkiō < {loan} jp. 銀杏 | ginkgo | |
gines | [ɡɪˈnɛs] | n. | {loan} gr. genesis | genesis | |
gingiu | [ɡɪˈŋi͡ʊ̯] | n. | gingīva | gum (of the teeth), it. occ. gengiva, cat. geniva, fr. gencive, dt. Zahnfleisch | |
ginuc | [ɡɪˈnʊk] | n. | *genuculum < *geniculum < genū | knee | |
gir | [ɡɪr] | v.t. | *gīrō, -āre < gȳrāre | turn, spin, rotate →giri |
|
v.refl. | turn, spin, rotate {by itself} | ||||
giri | [ˈɡirɪ] | n. | gir + -i | turn, spin, rotation, twirl, it. giro, dt. Umdrehung, Drehung →ni giri |
|
globa | [ˈɡlobɐ] | n. | {loan} lat. globus | globe, it. globo, cat. globus →globa ter, gluban |
|
globa ter | [ˈɡlobɐ tɛr] | n. | globa + ter | terrestrial globe, it. globo terrestre, dt. Erdball, Erdkugel | |
glori | [ˈɡlorɪ] | n. | glōria | glory →glurius |
|
gluban | [ɡlʊˈban] | adj. | glob(a) + -an | global, worldwide, comprehensive, overall, cat. global, dt. global, gesamt, weltweit, ganzheitlich, pauschal →suluti gluban |
|
glurius | [ɡlʊrˈjʊs] | adj. | glori + -us | glorious | |
goi | [ɡo͡ɪ̯] | v.t. | *gaudiō, -īre < gaudīre < gaudēre, gaudeō, gāvīsum; {freq. in sp. port.; reborrow in cat.; part.perf. in -ut in it., -i in fr.} | enjoy, it. godere, sp. gozar, cat. gaudir, fr. jouir, dt. genießen | |
graci | [ˈɡrakɪ] | n. | *glacius, -um | ice. it. ghiaccio, cat. gel, dt. Eis →dat graci, graci sicat, Mar Graci, Mar Graci Bural, Mar Graci Ustral |
|
graci sicat | [ˈɡrakɪ sɪˈkat] | n. | graci + sicat | dry ice, it. ghiaccio secco, rom. gheață uscată, dt. Trockeneis | |
gradin | [ɡrɐˈdɪn] | n. | gardīnus, -um | garden | |
grai | [ɡra͡ɪ̯] | n. | -(d)i- gladius, -um | sword, ofr. glai, fr. épée, it. spada, sp. espada, dt. Schwert | |
gram | [ɡram] | n.unit. | {loan} gramma | gram, g, it. grammo, dt. Gramm →cilu-gram |
|
gran | [ɡran] | adj. | -(C) grandis, -em | large, big, grand →Cral Gran, granis, ultra gran capit marel |
|
granis | [ɡrɐˈnɪs] | adj. | gran + -is | huge | |
gras | [ɡras] | adj. | *grassum < crassum | fatty, fat, thick {from fat}, greasy, it. grasso, dt. fett, fettleibig, dick, feist →ficat gras |
|
n. | fat →gras frun |
||||
gras frun | [ɡras frʊn] | n. | gras + frun | baking fat | |
grati | [ˈɡratɪ] | n. | grātiae | thanks, thank-you, it. grazie, port. graças, dt. Dank →gratitat, ni grati, rigratic |
|
gratitat | [ɡrɐtɪˈtat] | n. | grati + -(i)tat | gratitude, thanksfullness, sp. gratitud, port. gratidão, dt. Dankbarkeit →piduni |
|
grau | [ɡra͡ʊ̯] | n. | gradus, -um | degree, level, cat. grau, it. grado, fr. grade, dt. Grad, Rang, Stufe | |
greu | [ɡre͡ʊ̯] | adj. | *grevis, -em < gravis, -em | serious, grave, cat. rom. greu, it. greve, grave, dt. schwer, schwerwiegend →griutat |
|
gril | [ɡrɪl] | n. | gryllum | cricket, cat. grill, dt. Grille | |
griman | [ɡrɪˈman] | n. | germānus, -a | sibling, brother, sister →grimanol, grimanun, tra griman |
|
Grimani | [ɡrɪˈmanɪ] | n. | Germania | Germania | |
grimanol | [ɡrɪmɐˈnɔl] | n. | griman + -ol | younger sibling, younger brother, younger sister | |
grimanun | [ɡrɪmɐˈnʊn] | n. | griman + -un | elder silbing, elder brother, elder sister | |
gris | [ɡrɪs] | adj. | -(V) *grīseus, -um | grey, gray {colour} →balin gris |
|
griutat | [ɡrjʊˈtat] | n. | greu + -(i)tat | seriousness, graveness, severity, earnest, rom. greutate, arom. griutate, cat. gravetat, dt. Schwere, Ernst, Ernsthaftigkeit | |
gro | [ɡro] | n. | -VV- gruem < grūs | crane {bird}, it. gru, fr. grue, cat. grua, sp. grulla, rom. grui, dt. Kranich | |
gros | [ɡrɔs] | adj. | *grossus, -a, -um | thick, large, fat {shape} | |
grou | [ɡro͡ʊ̯] | n. | globus, -um | ball {shape}, sphere, dt. Kugel →cusinec a grou, gruviu |
|
grumel | [ɡrʊˈmɛl] | n. | *glomellus, -um < glomus, -um | clew (of yarn), ravel, port. novelo, it. gomitolo, groviglio, ghiomo, occ. groumel, rom. ghem, dt. Knäuel →grumel lan |
|
grumel lan | [ɡrʊˈmɛl lan] | n. | grumel + lan | clew of wool, sp. ovillo de lana, dt. Wollknäuel | |
grut | [ɡrʊt] | n. | *glūtə < *glūtis/glūs, glūtem < glūten, glūtenis | glue, goo, it. colla, fr. glu, port. grude, dt. Kleber, Kleister, Leim →grutin, gruton |
|
grutin | [ɡrʊˈtɪn] | n. | {loan} lat. glūten, glūtinis; grut + -in | gluten, it. glutine, dt. Gluten, Weizenkleber | |
gruton | [ɡrʊˈtɔn] | n. | {calque}; grut + -on | gluon | |
gruviu | [ɡrʊˈvi͡ʊ̯] | adj. | grou + -iu | ball-shaped, round like a ball, it. sferico, dt. kugelrund | |
gul | [ɡʊl] | n. | gula | throat, gorge, it. gola, pt. goela, comp. fr. gueule, rom. gora, dt. Rachen, Kehle | |
gut | [ɡʊt] | n. | gutta | drop (of fluid), it. goccia, sp. port. cat. gota, rom. gută, fr. goutte, dt. Tropfen | |
I |
|||||
i | [i] | conj. | -(')- -(C) et | and →acitidruc, alioli, centi, deci, fracol i mratel, i mitis, i ncur, -inti, mac rau i nir, mili, miluni |
|
-i | [i] | suff.n.<n./v. | -ium; {merged with} -iōnem | {nominaliser, makes events or objects or topics or underlying concepts from verbs} →ami, arivi, -ati, caci, calibri, catrici, cavi, conti, cropi, cuminti, cuniunti, dimani, discusi, disiri, divisi, flati, geli, giri, ioci, iunti, lesi, mirbel, misuri, mosi, movi, mpiri, muci, nascui, ntresi, petni, piduni, prapi, provi, prumisi, punci, riligi, rispusi, ristrebi, roi, rupui, scavi, sevi, spluri, spusi, taci, trival, troni, valvi, viaci, vinci |
|
ia | [ˈiɐ] | adj. | -(C) iam | already, it. già, cat. ja, sp. ya, dt. schon | |
Iacou | [jɐˈko͡ʊ̯] | n.prop. | Jacōbum | Jakob, Jake | |
iacu | [ˈjakʊ] | no passive | v.i. | -kw- *iacuō, -ēre < iacēre, iaceō, iacuī, iacitum; {-u: cat. it. rom. have part. in -ut} | lie, it. giacere, cat. jaure, jeure, rom. zăcea, dt. liegen |
ian. | [jan] | n.abbrev. | ian(ari) | Jan. {monthabbr3} | |
ianari | [jɐˈnarɪ] | n. | -(w)a- januārius, -um | January {month}, dt. Januar →ian. |
|
iat | [jat] | v.t. | *jectō, -āre < {freq.} jacere, jaciō, jēcī, jactum; {-c(i): from freq. like fr. jeter, it. gettare; ja-: vowel dissimilation} | throw, it. gettare, fr. jeter, sp. lanzar, dt. werfen →aiatiu |
|
-ic | [ɪk] | suff.v.<n./adj. | *-icə < -icāre; {merged with} -ificāre; {merged with} -izāre | {generic denominaliser}, -ify, -ise, become {from adj. or n.}, make {from adj. and n.} →claric, crutic, imanic, mbunic, ni-, nidric, nimalic, nimurituric, nivic, paric, puric, rigratic, sinic, tacic, unic |
|
-ifit | [ɪˈfɪt] | suff.adj.<n./adj. | -ficem; {with meaning of} -ficialis; i + fit | made with/at/in/by/according to ... →casifit, ratifit |
|
Igit | [ɪˈɡɪt] | n. | V+ -gi- Aegyptus, -um | Egypt, it. Egitto, port. Egito, dt. Ägypten | |
-il | [ɪl] | suff.n. | {loan} gr. ῡ̔́λη | -yl {chemical substance formative}, it. -ilo, -ile, dt. -yl →alcil, butil, itil, mitil, prupil, vinil |
|
ilir | [ɪˈlɪr] | n. | eli + -(a)r | choice, it. scelta, cat. tria, dt. Wahl | |
iman | [ɪˈman] | n. | {loan} fr. aimant < lat. adamās < gr. ἀδᾰ́μᾱς; or possibly inherited from *adimantem | magnet, cat. imant, fr. aimant, sp. imán, port. íman, ímã, it. magnete, calamita, rom. magnet, dt. Magnet →imanic, imanisma, imanti, letr-iman |
|
adj. | magnetic, dt. magnetisch →camp iman |
||||
imanic | [ɪmɐˈnɪk] | v.t. | iman + -ic | magnetize, sp. port. cat. imantar, it. magnetizzare, dt. magnetisieren | |
imanisma | [ɪmɐˈnɪsmɐ] | n. | iman + -isma | magnetism, dt. Magnetismus | |
imanti | [ɪˈmantɪ] | n. | iman + -(a)ti | magnetization, sp. imanación, dt. Magnetisierung | |
i mitis | [i mɪˈtɪs] | phr. | i + mitis | and yourself? how about yourself? dt. und selbst? | |
-in | [ɪn] | suff.n.<n./adj./v. | -īna | {diminutive, variant, nominaliser} →cafin, caralin, cucin, cuclarin, drapin, grutin, niutrin |
|
i ncur | [iŋ kʊr] | conj. | i + ncur | and yet, and still, it. eppure, fr. et encore, sp. aunque, empero, rom. totuși, dt. und doch, trotzdem | |
Indi | [ˈɪndɪ] | n. | India | India, dt. Indien →Mar Indi |
|
(-int) | [ɪnt] | not used in isolation | suff.num.stem. | *-inta < -ginta | {base for suffix for numbers 20,...,90} →-inti |
-inti | [ˈɪntɪ] | suff.num.<num. | -int + i | {forms numbers 20,...,90} →cimpinti, deci, nuvinti, patrinti, sisinti, sitinti, trinti, utinti, vinti |
|
io. | [i͡ʊ̯] | n.abbrev. | (d)io. | Thu. {weekdayabbr2}, dt. Do. | |
ioc | [jɔk] | v.t. | *jocō, -āre; jocātum | play, it. giocare, sp. jugar, port. jogar, fr. jouer, dt. spielen →ioci, iucacra |
|
v.i. | play, it. giocare, sp. jugar, port. jogar, fr. jouer, dt. spielen | ||||
ioci | [ˈjokɪ] | n. | jocus, -um; ioc + -i | game (play), friul. zûc, sp. juego, dt. Spiel →iucun |
|
ion. | [jɔn] | n.abbrev. | ion(i) | Jun. {monthabbr3} | |
ioni | [ˈjonɪ] | n. | junius, -a | June {month}, dt. Juni →ion. |
|
iota- | [ˈjotɐ] | precomp.si. | {loan} yotta {SI unit prefix} | yotta, 1e24, Y →iutani |
|
iotu- | [ˈjotʊ] | precomp.si. | {loan} yocto {SI unit prefix} | yocto-, 1e-24, dt. yokto- | |
(ipt) | [ɪpt] | not used in isolation | n.stem.fragm. | {loan} gr. ἑπτά | hept- {chemical substance formative for C7}, it. ept-, dt. Hept- →is, ut |
Irom | [ɪˈrɔm] | n.prop. | *Hieromimə < Hieronyma, -us | Hieronyma, Hieronymo | |
irun | [ɪˈrʊn] | n. | -(d)i- dīurnus, -um < diurnus, -um | day, it. giorno, cat. occ. jorn, fr. jour, sp. dia, dt. Tag →irun bon, mer-irun |
|
irun bon | [ɪˈrʊm bɔn] | phr. | irun + bon | good afternoon | |
is | [ɪs] | adv. | {?} **est eccu illu qui | {interrogative mood marker} →com is cus e, com is cus ti e, is cul e, is cul fu |
|
(is) | [ɪs] | not used in isolation | n.stem.fragm. | {loan} gr. ἑξα- | hex- {chemical substance formative for C6}, it. es-, dt. Hex- →esa-, ipt, pint |
-is | [ɪs] | suff.adj.<adj. | -(C) -issimum | extremely, most, as ... as possible, super {absolute superlative} →caris, granis, rutis, uncis |
|
isani | [ɪˈsanɪ] | num. | esa- + -ni | quintillion, trillion, 1e18 | |
is cul e | [ɪs kʊ le] | phr. | is + cul + e | Is this ...? | |
is cul fu | [ɪs kʊl fu] | phr. | is + cul + fu | Was this ...? | |
isit | [ɪˈsɪt] | adj. | esi + -(a)t | exited, gone/come out, it. uscito, dt. verlassen | |
n. | exit, it. uscita, sp. salida, rom. ieșire, dt. Ausgang | ||||
-isma | [ˈɪsmɐ] | suff.n.<n./adj. | -ismus, -um | -ism, it. -ismo, fr. -ism, dt. -ismus →imanisma, letr-imanisma |
|
istitut | [ɪstɪˈtʊt] | n. | {loan} institūtem | institute | |
istra | [ˈɪstrɐ] | n. | īnsula | island →istran |
|
v.t. | isolate, insulate, dt. isolieren | ||||
istran | [ɪsˈtran] | adj. | istr(a) + -an | insular | |
Isu | [ˈisʊ] | n.prop. | Jēsus, -ūs | Jesus | |
(it) | [ɪt] | not used in isolation | n.stem.fragm. | {loan} | eth- {chemical substance formative for C2}, it. et-, dt. Eth-, Äth- →itan, itil, mit, prup |
itan | [ɪˈtan] | n. | it + -an | ethane, it. etano, dt. Ethan, Äthan →itanul |
|
itanul | [ɪtɐˈnʊl] | n. | itan + -ul | ethanol, ethyl alcohol it. etanolo, alcol etilico, dt. Ethanol, Äthanol, Ethylalkohol, Äthylalkohol | |
itat | [ɪˈtat] | n. | V+ aetās, -tem | era, epoch, age, it. età, sp. edad, dt. Zeitalter, Ära →itat petra, itat ramla |
|
-itat | [ɪˈtat] | i- drops after vowel, r, l; it- sometime drops after t | suff.n.<adj. | V+ -itās, -tem; {merged with} -ītia | {abstraction suffix} →briutat, caltat, calutat, canitat, ciutat, crititat, cuciritat, drucitat, gratitat, griutat, litriutat, lucanitat, lungitat, maltat, mfriltat, mirtat, mracitat, mrutitat, muriturtat, nirtat, nratitat, nutat, pimisturtat, pisanitat, purtat, pusabritat, sasisturtat, scurtat, sicurtat, supriltat, trinitat, umanitat, umitat, umlitat, unitat, vilucitat |
itat petra | [ɪˈtat ˈpetrɐ] | n. | itat + petra | stone age, it. età della pietra, fr. âge de pierre, dt. Steinzeit | |
itat ramla | [ɪˈtat ˈramblɐ] | n. | itat + ramla | bronze age, it. età del bronzo, rsch. epoca bronzului, dt. Bronzezeit | |
itil | [ɪˈtɪl] | n. | it + -il | ethyl, it. etilo, dt. Ethyl, Äthyl | |
adj. | ethyl-, ethylic, it. etilico, dt. Ethyl- | ||||
-iu | [i͡ʊ̯] | suff.adj.<n./adj. | -īvus, -um; {merged with} -icus | -ish, -ive, -ory, somewhat like, coloured like, {after -at, indicates durative or intensive}; also -ic, it. -ivo, -orio, -ico, rom. -iu, -ui, -iv, -ic, -oriu, dt. -ig, -iv, -isch →aiatiu, cruviu, cubriu, curilatiu, ditrimatiu, funitiu, gruviu, litriu, litruniu, miliu, mraciu, nigatiu, niriu, paciu, pristuriu, pusitiu, pusivutiu, rubiu, simantiu, sustantiu, uligatiu |
|
Iuan | [jʊˈan] | n.prop. | Jōhannēs, -em | John | |
iucacra | [jʊˈkakrɐ] | n. | ioc + -acra | toy, it. giocattolo, cat. joguina, fr. jouet, rom. jucărie, port. brinquedo, dt. Spielzeug | |
iucun | [jʊˈkʊn] | n. | -(C) jūcundus, -um; {under influence of ioci + -un) | sport, it. sport, sp. deporte, gal. deporte, xogo, cat. esport, dt. Sport | |
Iui | [ju͡ɪ̯] | n.prop. | Iūdia | Judy | |
Iuli | [ˈjulɪ] | n.prop. | Jūlia, -us | Julia, Julius | |
iun | [jʊn] | adj. | *juvenis, -em | young | |
iunt | [jʊnt] | adj. | junctum | joint, combined, united, together →aiunt, cuniunt, iunti |
|
n. | link, joint, board, committee, it. giunto, sp. junta, dt. Verbindung, Gelenk, Naht, Gremium, Rat | ||||
iunti | [ˈjʊntɪ] | n. | iunt + -i | junction, it. giuntione, dt. Gelenk, Verbindungsstück, Anschluß, Abzweig, Naht | |
iuru | [ˈjurʊ] | n. | {loan} Euro | euro | |
iutani | [jʊˈtanɪ] | num. | iota- + -ni | septillion, quadrillion, 1e24 | |
ivren | [ɪˈvrɛn] | n. | V+ hībernum | winter, it. inverno, cat. hivern, rom. iarnă, dt. Winter →privil |
|
Ivrop | [ɪˈvrɔp] | n. | {loan} gr. Εὐρώπη | Europe, Europa, it. Europa, dt. Europa →ivrupan |
|
ivrupan | [ɪvrʊˈpan] | adj. | Ivrop + -an | european, it. europeo, fr. européen, dt. europäisch | |
L |
|||||
la | [la] | adv.dem. | *il'lā < illac | there →com la, cul la, pi la |
|
la. | [la] | n.abbrev. | (d)la. | Sat. {weekdayabbr2}, dt. Sa. | |
labrint | [lɐˈbrɪnt] | n. | labyrinthus, -um | labyrinth | |
lac | [lak] | n. | lacus, -um | lake →Lac Liman |
|
Lac Liman | [lak lɪˈman] | n. | Lacus Lemānus; lac + Liman | Lake Geneva | |
lan | [lan] | n. | lāna | wool →craci lan, grumel lan |
|
lar | [lar] | n. | lār | home, cat. llar, port. lar, dt. Zuhause →larec |
|
larec | [lɐˈrɛk] | n. | lar + -ec | fireplace, chimney, it. camino, cat. xemeneia, rom. cămin, șemineu, dt. Kamin →lumra larec |
|
larm | [larm] | n. | lacrima | tear, it. lacrima, sp. lágrima, fr. larme, dt. Träne | |
lat | [lat] | n. | lactem | milk, it. latte, fr. lait, sp. leche, dt. Milch →Camin Lat, lat minra |
|
Latin | [lɐˈtɪn] | adj. | Latīnum | Latin →Latin Rugan |
|
Latin Rugan | [lɐˈtɪn drʊˈɡan] | n. | Latin + rugan | Vulgar Latin | |
lat minra | [lat ˈmɪndrɐ] | n. | lat + minra | almond milk | |
latuc | [lɐˈtʊk] | n. | lactūca | lettuce →capit latuc, latuc crisp, latuc maran |
|
latuc crisp | [lɐˈtʊk̚ krɪsp] | n. | latuc + crisp | frisee lettuce, sp. lechuga rizada, dt. Friseesalat | |
latuc maran | [lɐˈtʊk mɐˈran] | n. | latuc + maran | sea lattuce, sp. lechuga de mar, dt. Meerlattich, sci. ulva lactuca | |
laur | [lɐˈʊr] | adv.dem. | *a illa hōra < ad illam hōram | then, thereupon, afterwards; it. dopo, quindi, allora, poi, dt. dann, danach →dis laur |
|
conj. | when, whereupon | ||||
lava | [ˈlavɐ] | v.t. | *lavō, -āre | wash →dilava, lavabra, lavat, lavatoi, lavatur |
|
lavabra | [lɐˈvabrɐ] | n. | lav(a) + -abra | washable | |
lavat | [lɐˈvat] | n. | lav(a) + -at | laundry, it. bucato, cat. bugada, sp. lavado, rom. rufe, dt. Wäsche | |
lavatoi | [lɐvɐˈto͡ɪ̯] | n. | lav(a) + -atoi | wash house, washing room, it. lavatoio, lavanderia, dt. Wäscherei, Waschküche | |
lavatur | [lɐvɐˈtʊr] | n. | lav(a) + -atur | washer, it. lavatrice, lavandaio, sp. lavadora, lavandero, dt. Waschmaschine, Spülmaschine, Wäscher →lavatur vascel, lavatur vistit |
|
lavatur vascel | [lɐvɐˈtʊr vɐsˈkɛl] | n. | lavatur + vascel | dishwasher, it. lavapiatti, fr. lave-vaisselle, sp. lavavajillas, cat. rentaplats, rom. spalator de vase, dt. Spülmaschine | |
lavatur vistit | [lɐvɐˈtʊr vɪsˈtɪt] | n. | lavatur + vistit | wasching machine, it. lavatrice, rom. mașină de spălat, dt. Waschmaschine | |
le | [le] | pron.pers. | *il'le < ille | he, she, it, they, him, her, them {3rd person sg. and pl.} →le mitis |
|
lebra | [ˈlebrɐ] | n. | liber, -rum; {no reborrowing of 'i' vowel from lat.} | book, fr. livre, it. libro, sp. libro, cat. llibre, friul. libri, rom. carte, dt. Buch →libra, libra, librai |
|
lega | [ˈleɡɐ] | v.t. | *ligō, -āre | bind, tie (to: a), connect, fasten, it. legare, sp. port. ligar, dt. binden →culega, cunet, ligabra, ulega |
|
lei | [le͡ɪ̯] | n. | lēx, -gem | law →lian |
|
lei | [le͡ɪ̯] | v.t. | *legiō, -īre < *legīre < legere, legō, lēgī, lēctum; {-i: cat. llegir, llegit (no -ut), friul: lei} | read, it. leggere, fr. lire, cat. llegir, sp. leer, friul. lei, dt. lesen →lit |
|
le mitis | [le mɪˈtɪs] | pron. | le + mitis | he himself, she herself, they themselves, cat. ell mateix, ella mateixa, dt. er selbst, sie selbst | |
leni | [ˈlenɪ] | n. | lignum | wood {material} | |
lepra | [ˈleprɐ] | n. | lepus, -orem | hare, it. lepre, fr. lièvre, sp. liebre, cat. llebre, dt. Hase | |
leri | [ˈlerɪ] | n. | lilium | lily, it. giglio, cat. lliri, sp. lirio, dt. Lilie | |
les | [lɛs] | v.t. | *laesō, -āre < {freq.} laedere, laedō, laesī, laesus; {-s: 'lesion' should be recognisable} | injure →lesi |
|
lesi | [ˈlesɪ] | n. | les + -i | injury | |
let | [lɛt] | n. | lectus, -um | bed, it. letto, cat. llit, dt. Bed | |
letra | [ˈletrɐ] | n. | littera | letter (of an alphabet), it. lettera, port. letra, dt. Buchstabe | |
letr-iman | [lɛt rɪˈman] | adj. | letr(u)- + iman | electromagnetic, dt. elektromagnetisch →letr-imanisma |
|
n. | electromagnet, sp. electroimán, fr. électro-aimant, it. elettromagnete, elettrocalamita, dt. Elektromagnet | ||||
letr-imanisma | [lɛt rɪmɐˈnɪsmɐ] | n. | letr-iman + -isma | electromagnetism, dt. Elektromagnetismus | |
letru- | [ˈletrʊ] | -u drops before vowel | precomp. | e'lectro= < gr. ἤλεκτρον | electro-, it. elettro-, dt. elektro- →letr-iman, letru-debra, litriu, litron |
letru-debra | [ˈletrʊ ˈdebrɐ] | adj. | letru- + debra | electroweak, it. elettrodebole, dt. elektroschwach | |
li | [li] | before vowel: l', after vowel in monosyl. prep.: 'l | det.art. | ille+; illa; illum; illam | the (singular) |
lian | [ljan] | adj. | leg(em) + anum; le(i) + -an | legal, pertaining to law | |
libelu | [lɪˈbelʊ] | n. | {loan} nlat. *lībellula | dragonfly | |
libra | [ˈlibrɐ] | n. | lībra | pound, fr. livre, it. libbra, sp. libra, cat. lliura, friul. lire, rom. livră, dt. Pfund →lebra |
|
libra | [ˈlibrɐ] | v.t. | *līberō, -āre < liberāre | liberate, free | |
adj. | free, independent, fr. libre, it. libero, sp. libre, cat. lliure, friul. libar, rom. liber, dt. frei →lebra |
||||
librai | [lɪˈbra͡ɪ̯] | n. | lebr(a) + -ai | library, book store, it. dt. Bibliothek, Bücherei | |
lifant | [lɪˈfant] | n. | *lefantə < elephantus, -um | elephant | |
ligabra | [lɪˈɡabrɐ] | adj. | leg(a) + -abra | liable {jur.}; bindable, it. responsibile {jur.}; legabile, dt. haftbar {jur.}; anbindbar →punibra, rispusabra |
|
lim | [lɪm] | n. | lingua | language, tongue, it. lingua, sard. limma, limba, dt. Sprache, Zunge →lim primeu |
|
Liman | [lɪˈman] | adj. | (V)- *Allemānus, -a, -um | German | |
Liman | [lɪˈman] | n. | Lemannus, -a, -um | pertaining to the area around Geneva; usually misinterpreted as pertaining to Germany →Lac Liman |
|
Limani | [lɪˈmanɪ] | n. | (V)- *Allemānia | Germany | |
liment | [lɪˈmɛnt] | n. | elementum | element, it. elemento, dt. Element →liment cimic |
|
liment cimic | [lɪˈmɛnt kɪˈmɪk] | n. | liment + cimic | chemical element, it. elemento chimico, dt. chemisches Element | |
lim primeu | [lɪm prɪˈme͡ʊ̯] | n. | lim + primeu | proto-language, it. lingua originale, dt. Ursprache | |
limun | [lɪˈmʊn] | n. | *lemōn < {loan} arab. laymūn | lemon →limunec, naranc, past cu mantic limun, suc limun |
|
limunec | [lɪmʊˈnɛk] | n. | limun + -ec | lime, dt. Limette, Limone, it. limetta, cat. llima | |
linti | [ˈlɪntɪ] | n. | linteum | canvas, linen, linen cloth, cat. llenç, sp. lienzo, dt. Leinwand, Leinen, Leintuch | |
lintic | [lɪnˈtɪk] | n. | lentīcula | lentil, it. lenticchia, fr. lentille, dt. Linse | |
lipton | [lɪpˈtɔn] | n. | {loan} gr. λεπτός; lipt + -on | lepton | |
Lisanra | [lɪˈsandrɐ] | n.prop. | *Lexandrə < Alexandra, Alexander | Alexandra, Alexander | |
lit | [lɪt] | adj. | le(i) + -(a)t | read, it. letto, cat. llegit, fr. lu, dt. gelesen | |
litriu | [lɪˈtri͡ʊ̯] | adj. | letr(u)- + -iu | electric, it. elettrico, ast. llétricu, dt. elektrisch →cunitur litriu, litriutat, luc litriu |
|
litriutat | [lɪtrjʊˈtat] | n. | litriu + -(i)tat | electricity, it. elettricità, cat. electricitat, ast. lletricidá, dt. Elektrizität | |
litron | [lɪˈtrɔn] | n. | {calque}; letr(u)- + -on | electron →litruniu, niutrin litron |
|
litru | [ˈlitrʊ] | n. | {loan} | liter, litre, it. litro, dt. Liter | |
litruniu | [lɪtrʊˈni͡ʊ̯] | adj. | litron + -iu | electronic, it. elettronico, dt. elektronisch | |
liumra | [ˈljʊmbrɐ] | n. | legūmen, -inis | legume, it. legume, sp. legumbre, friul. liùm, lomb. lèmm, dt. Hülsenfrucht | |
liun | [ljʊn] | n. | *lēōnə < leō, -nem | lion, it. leone, dt. Löwe | |
loc | [lɔk] | n. | locus, -um | place, location →lucan |
|
-logi | [ˈloɡɪ] | suff.n. | {loan} gr. -λογία | -logy, lore, it. -logia, dt. -logie, Kunde, Lehre →funulogi, murfulogi |
|
long | [lɔŋ] | adj. | longa, -us, -um | long →lungitat |
|
lu. | [lu] | n.abbrev. | (d)lu. | Mon. {weekdayabbr2}, dt. Mo. | |
luc | [lʊk] | n. | lūx, -cem | light {concept}, it. luce, dt. Licht →an luc, luc litriu, lumra, vilucitat luc |
|
lucan | [lʊˈkan] | adj. | loc + -an | local →lucanitat |
|
lucanitat | [lʊkɐnɪˈtat] | n. | lucan + -itat | location, locality | |
luci | [ˈlukɪ] | n. | lūcius, -um | pike, it. luccio, dt. Hecht, cmp. cat. lluç | |
luc litriu | [lʊk lɪˈtri͡ʊ̯] | n. | luc + litriu | electric light {concept}, it. luce elettrico, dt. elektrisches Licht | |
Luiu | [lʊˈi͡ʊ̯] | n. | {loan} uk. Львів | Lviv, it. Leopoli, scn. Liòpuli, dt. Lwiw, Lemberg | |
lumra | [ˈlʊmbrɐ] | n. | lūmen, -inis | lamp, small fire, light source, it. lume, sp. lumbre, cat. llum, dt. Lampe, Kerzenlicht →luc, lumra candil, lumra larec, lumra lun, lumr' oli |
|
lumra candil | [ˈlʊmbrɐ kɐnˈdɪl] | n. | lumra + candil | candle light, it. lume di candela, dt. Kerzenschein | |
lumra larec | [ˈlʊmbrɐ lɐˈrɛk] | n. | lumra + larec | ingle, chimney fire, sp. lumbre de la chimenea, dt. Kaminfeuer | |
lumra lun | [ˈlʊmbrɐ lʊn] | n. | lumra + lun | moonshine, it. lume di luna, dt. Mondschein | |
lumric | [lʊmˈbrɪk] | n. | *lumbrīx, -cem < lumbrīcum | intestinal worm, roundword, cat. llombric, rom. limbric, dt. Bandwurm, Ringelwurm, Darmwurm | |
lumr' oli | [lʊmb ˈrolɪ] | n. | lumr(a) + oli | oil lamp, cat. llum d'oli, dt. Öllampe | |
lun | [lʊn] | n. | lūna | moon →lumra lun, lun prin |
|
lungitat | [lʊŋɡɪˈtat] | n. | long + -itat | length, longitude | |
lun prin | [lʊm prɪn] | n. | lun + prin | full moon, sp. luna llena, dt. Vollmond | |
luntan | [lʊnˈtan] | adj. | *longitānus, -a, -um | far away, far, it. lontano, fr. lointain, rsch. lontan, dt. (weit) entfernt | |
Lur | [lʊr] | n.prop. | Laura | Laura | |
lur | [lʊr] | det.art. | *illōrum | the (plural) | |
Lustani | [lʊsˈtanɪ] | n. | Lūsitānia | Lustany; Spain(?) | |
lut | [lʊt] | v.i. | *luctō, -āre < luctārī | fight | |
M |
|||||
ma. | [ma] | n.abbrev. | (d)ma. | Tue. {weekdayabbr2}, dt. Di. | |
mac | [mak] | n. | imāginem | image →-ac, mac rau i nir |
|
macra | [ˈmakrɐ] | adj. | macer, -ra, -rum | meagre, thin {w/ little fat} | |
mac rau i nir | [mak ra͡ʊ̯ i nɪr] | n. | mac + rau + i + nir | black and white image | |
Madrir | [mɐˈdrɪr] | n. | {loan} | Madrid | |
mai | [ma͡ɪ̯] | adv. | magis | never, cat. mai, dt. nie | |
mai | [ma͡ɪ̯] | n. | maius, -um | May {month}, dt. Mai | |
n.abbrev. | May {monthabbr3}, dt. Mai | ||||
mal | [mal] | adj. | malus, -um | bad →maltat, nimalic |
|
adv. | badly | ||||
maltat | [mɐlˈtat] | n. | *malitās, -tem; mal + -(i)tat | badness, it. malizia, sp. maldad, port. maldade, dt. Schlechtheit →maltatus |
|
maltatus | [mɐltɐˈtʊs] | adj. | maltat + -us | evil, bad, malitious, it. malizioso, malevole, rom. răutăcios, dt. bösartig | |
malut | [mɐˈlʊt] | adj. | *malabitus, -a, -um | ill, sick, it. malato, fr. malade, dt. krank | |
man | [man] | n. | *manus, -ī < manus, -ūs | hand | |
manc | [maŋk] | v.t. | *manducō, -āre < *mandicāre | eat, it. mangiare, sard. mandhicàre, rom. mânca, dt. essen →mancar, mancat, sei manc bin |
|
mancar | [mɐŋˈkar] | n. | manc + -ar | eating, rom. mâncat, alimentare, dt. Essen, Vorgang des Essens, Mahl | |
mancat | [mɐŋˈkat] | n. | manc + -at | food, object of eating, rom. mâncare, dt. Essen, Lebensmittel | |
manda | [ˈmandɐ] | v.t. | *mandō, -āre | send (to: a) | |
manir | [mɐˈnɪr] | n. | *manērə < manuāria | manner, way | |
mantic | [mɐnˈtɪk] | n. | *mantēca < mantica | cream {from milk}, cat. nata, it. panna, dt. Sahne, Rahm →butir, mantic acit, mantic batut, mantic ramlaci, past cu mantic limun, sup mantic crucut |
|
mantic acit | [mɐnˈtɪ kɐˈkɪt] | n. | mantic + acit | sour cream | |
mantic batut | [mɐnˈtɪk bɐˈtʊt] | n. | mantic + batut | whipped cream | |
mantic ramlaci | [mɐnˈtɪk rɐmˈblakɪ] | n. | mantic + ramlaci | whipped cream with horseraddish | |
mantil | [mɐnˈtɪl] | n. | mantēlum | cape, mantle, cloak | |
mar | [mar] | n. | mare | ocean, sea, it. oceano, mare, sp. mar, dt. Ozean, Meer, die See →crou mar, maran, Mar Atlas, Mar Balti, Mar Bural, Mar Graci, Mar Graci Bural, Mar Graci Ustral, Mar Indi, mar mun, Mar Nort, Mar Paciu, Mar Sur, Mar Ustral |
|
maran | [mɐˈran] | adj. | *marānu < marīnus, -a, -um; mar + -an | marine →latuc maran |
|
Mar Atlas | [ma rɐˈtlas] | n. | mar + Atlas | Atlantic ocean, it. atlantico, dt. Atlantischer Ozean | |
Mar Balti | [mar ˈbaltɪ] | n. | mar + Balti | Baltic Sea, it. mare baltico, ee. Läänemeri, dt. Ostsee | |
Mar Bural | [mar bʊˈral] | n. | mar + bural | Northern Ocean, it. Mar Glaciale Artico, Oceano Artico, cat. Oceà Àrtic, dt. Nördliches Eismeer, Arktischer Ozean | |
marel | [mɐˈrɛl] | adj. | (V)- *amarellum | yellow {colour} →brit rap marel, ultra gran capit marel, ultra nic capit marel |
|
Mar Graci | [mar ˈɡrakɪ] | n. | mar + graci | Northern and Southern Ocean, it. Oceano Artico e Antartico, dt. Eismeer, Arktischer und Antarktischer Ozean | |
Mar Graci Bural | [mar ˈɡrakɪ bʊˈral] | n. | mar + graci + bural | Northern Ocean, it. Mar Glaciale Artico, Oceano Artico, cat. Oceà Àrtic, dt. Nördliches Eismeer, Arktischer Ozean | |
Mar Graci Ustral | [mar ˈɡrakɪ ʊsˈtral] | n. | mar + graci + ustral | Southern Ocean, it. Mar Glaciale Antartico, Oceano Australe, dt. Südliches Eismeer, Antarktischer Ozean | |
Mari | [ˈmarɪ] | n.prop. | Marīa; Marius | Mary, Marius | |
Mar Indi | [ma ˈrɪndɪ] | n. | mar + Indi | Indian Ocean, it. Oceano Indiano, dt. Indischer Ozean | |
mar mun | [mar mʊn] | n. | mar + mun | ocean, it. oceano, dt. Ozean, Weltmeer | |
Mar Nort | [mar nɔrt] | n. | mar + nort | North Sea, it. Mare del Nord, dt. Nordsee | |
maron | [mɐˈrɔn] | n. | {loan} gr. máraon | sweet chestnut, it. marrone, fr. marron | |
adj. | brown {colour}, it. marrone, fr. brun, marron, rom. maro, dt. braun →us maron |
||||
Mar Paciu | [mar pɐˈki͡ʊ̯] | n. | mar + paciu | Pacific Ocean, it. Pacifico, dt. Pazifik, Stiller Ozean | |
Mar Sur | [mar sʊr] | n. | mar + sur | Southern Seas, South Pacific, sp. mar del Sur, fr. Mers du Sud, dt. Südsee, Südpazifik | |
Mar Ustral | [ma rʊsˈtral] | n. | mar + ustral | Southern Ocean, it. Mar Glaciale Antartico, Oceano Australe, dt. Südliches Eismeer, Antarktischer Ozean | |
masapan | [mɐsɐˈpan] | n. | {loan} | marzipan | |
masma | [ˈmasmɐ] | adv. | maxime | most {superlative} →Masmilan |
|
Masmilan | [mɐsmɪˈlan] | n.prop. | *Maximīliān < Maximiliānus, -a, -um, -am {under influence of masma} | Maximilian | |
mat | [mat] | v.t. | *mactō, -ārea | kill | |
matas | [mɐˈtas] | n. | mataxa | silk, it. seta, rom. mătase, dt. Seide →craci matas |
|
matin | [mɐˈtɪn] | n. | *matutīnum < *matūtus < māne | morning →matin bon |
|
matin bon | [mɐˈtɪm bɔn] | phr. | matin + bon | good morning | |
matra | [ˈmatrɐ] | n. | māter, -rem | mother | |
mbunic | [m̩bʊˈnɪk] | v.t. | n(i)- + bon + -ic | make better, it. migliorare, port. melhiorar, dt. verbessern | |
v.refl. | get better, it. migliorarsi, port. melhiorar-se, dt. sich verbessern | ||||
me. | [me] | n.abbrev. | (d)me. | Wed. {weekdayabbr2}, dt. Mi. | |
mec | [mɛk] | n. | medicus, -um | physician, medical doctor, it. medico, dottore, cat. metge, dt. Arzt →micment |
|
mega- | [ˈmeɡɐ] | precomp.si. | {loan} mega {SI unit prefix} | mega, 1e6, 1000000, M →migani |
|
mel | [mɛl] | n. | mel, -lis | honey, it. miele, cat. mel, rom. miere, dt. Honig →culur mel, miliu, vin mel |
|
Meli | [ˈmelɪ] | n.prop. | Aemilius, -um | Emilio, Emily | |
meli | [ˈmelɪ] | n. | milium | millet, it. miglio, cat. mill, sp. mijo, dt. Hirse →avin, paneci, rodi, sical, spret, tric |
|
-ment | [mɛnt] | suff.n. | -mentum | {nominalizer} instrument, tool, result →micment, vistment |
|
mer | [mɛr] | adj. | -(V) medius, -a, -um | middle, it. mezzo, cat. mig, dt. mittel, mittler →camin mer |
|
n. | middle, means, method, it. mezzo, sp. medio, cat. mig, mitjà, sard. mésu, fr. milieu, moyen, dt. Mitte, Mittel, Methode →miran, mirtat, ni mer |
||||
num. | half, ½, it. mezzo, cat. mig, dt. halb | ||||
precomp. | mer | middle, mid-, half-, it. mezzo-, cat. mig-, fr. mi-, dt. mittel-, halb- →mer-camin, mer-irun |
|||
mer-camin | [mɛr kɐˈmɪn] | n. | mer- + camin | half way, it. metà strada, fr. mi-chemin, dt. halber Weg →a mer-camin |
|
mer-irun | [mɛ rɪˈrʊn] | n. | mer- + irun | noon, midday, it. mezzogiorno, fr. midi, cat. migdia, dt. Mittag | |
metra | [ˈmetrɐ] | n.unit.si. | {loan} metrum | metre, meter, it. metro, dt. Meter →centu-metra, cilu-metra, decu-metra, milu-metra |
|
mfant | [ɱ̩fant] | n. | infāns, -antem | child | |
mflui | [ɱ̩flu͡ɪ̯] | v.t. | n(i)- + flui | influence, it. influire, influenzare, sp. influir, port. influenciar, rom. influența, înrâuri, dt. beeinflussen →mfluiti |
|
mfluiti | [ɱ̩flʊˈitɪ] | n. | mflui + -(a)ti | influence, it. influenzia, dt. Einfluß | |
mfril | [ɱ̩frɪl] | adj. | *inferīrem < inferiōrem; {re-learned from lat.} | inferior →mfriltat |
|
mfriltat | [ɱ̩frɪlˈtat] | n. | inferioritatem; mfril + -(i)tat | inferiority | |
mfriu | [ɱ̩fri͡ʊ̯] | v.t. | n(i)- + friu | chill, cool, refrigerate, cat. refredar, dt. kühlen →mfriutur |
|
v.refl. | become cold, get cold, sp. enfriarse, dt. abkühlen, kalt werden | ||||
mfriutur | [ɱ̩frjʊˈtʊr] | n. | mfriu + -(a)tur | refrigerator, cat. frigorific, it. frigorifero, rom. frigider, dt. Kühlschrank | |
mfrumatic | [ɱ̩frʊmɐˈtɪk] | n. | {loan} lat. *informatica | computer science | |
mfrun | [ɱ̩frʊn] | v.t. | n(i)- + frun | bake {in an oven} →mfrun trot |
|
mfrun trot | [ɱ̩frʊn trɔt] | v.i. | mfrun + trot | bake a cake in the oven, put cake in the oven | |
mi | [mi] | pron.pers. | *mī < me, mihi | I, me {1st person sg.} →apui mi dilui |
|
Micil | [mɪˈkɪl] | n.prop. | Michaēla, -us | Michaela, Michael | |
micment | [mɪkˈmɛnt] | n. | medicāmentum; mec + -ment | medicine, drug, it. medicamento, occ. metjament, dt. Arznei, Medikament | |
micru- | [ˈmikrʊ] | precomp.si. | {loan} micro {SI unit prefix} | micro-, 1e-6, dt. mikro- | |
midali | [mɪˈdalɪ] | n. | -d- *medālia; {-d- semi-reborrowing} | medal | |
migani | [mɪˈɡanɪ] | num. | mega- + -ni | million, 1e6, 1000000 →miluni |
|
Milan | [mɪˈlan] | n. | -(d)i- Mediolānum | Milan | |
Mili | [ˈmilɪ] | n.prop. | Aemīlia | Emily | |
mili | [ˈmilɪ] | num. | mīlia < mille; {or maybe 'mille' + i} | thousand, 1000, port. mil, sard. mílli, míla, dt. tausend →milu- |
|
miliu | [mɪˈli͡ʊ̯] | adj. | mel + -iu | honey-like, honey-sweet, honey-coloured, siruppy like honey, it. mellifluo, dolciastro, port. melado, dt. honigartig, zäh wie honig, honigsüß, honigfarben →culur mel |
|
milu- | [ˈmilʊ] | precomp.si. | {loan} mili {SI unit prefix}; {-u: to avoid confusion with mili} | milli-, 1e-3, dt. milli- →milu-metra |
|
milu-metra | [ˈmilʊ ˈmetrɐ] | n.unit. | milu- + metra | millimetre, mm | |
(milun) | [mɪˈlʊn] | not used in isolation | num.stem. | milliōnem | million, 1000000 →miluni |
miluni | [mɪˈlunɪ] | num. | milun + i | {obsolete} million, 1000000, 1e6, port. milhão, dt. Million →migani, -ni |
|
min | [mɪn] | adv. | -(ra) minorem < minōrem {acc.} < minor, minus | less →nu min ci |
|
minra | [ˈmɪndrɐ] | n. | (V)- *amindula < amygdala | almond, sard. méndula, sp. almendra →butir minra, lat minra, trot minra |
|
minut | [mɪˈnʊt] | adj. | minūtum | thin, slim, slender, small, minute | |
mion | [mjɔn] | n. | {loan} µ < gr. μῦ; mi + -on | muon, it. muone, rom. miuon, port. muão, múon, dt. Myon →niutrin mion |
|
mir | [mɪr] | v.t. | *mirō, -āre | look at, watch, marvel at →mirac, miracra, mirbeli |
|
mirac | [mɪˈrak] | n. | *mirāginem; mir + -ac | mirage, illusion, Fata Morgana | |
miracra | [mɪˈrakrɐ] | n. | mirāculum; mir + -acra | miracle →miracrus |
|
miracrus | [mɪrɐˈkrʊs] | adj. | miracr(a) + -us | miracle-like, miraculous | |
miran | [mɪˈran] | adj. | mediānus, -a, -um; mer + -an | average, ordinary, medium, medium-sized, it. medio, mezzano, fr. moyen, cat. mitjà, dt. durchschnittlich, gewöhnlich, mittel, mittelgroß | |
mirbel | [mɪrˈbɛl] | v.t. | {ending dropped as if it was -i}; mirbel(i) | surprise, astonish (about: spra), it. meravigliare, sorprendere, sp. sorprender, dt. überraschen, verwundern | |
v.refl. | be surprised, be astonish (about: spra), it. meravigliarsi, sorprendersi, sp. sorprenderse, dt. sich wundern, überrascht sein, staunen | ||||
mirbeli | [mɪrˈbelɪ] | n. | -Vr- mīrābelia < mīrābilis, -em; {no r metathesis under influence of mir} | surprise, astonishment, it. meraviglia, sorpresa, sp. sorpresa, dt. Überraschung, Verwunderung →mirbel |
|
mirtat | [mɪrˈtat] | n. | medietās, -tem; mer + -(i)tat | half, it. metà, sp. mitad, cat. meitat, sard. meidàde, fr. moitié, sp. mitad, rom. jumătate, dt. Hälfte | |
mis | [mɪs] | n. | mēnsis, -em | month | |
(mis) | [mɪs] | not used in isolation | v.stem. | *missō, -āre < {freq.} mittere, mittō, mīsī, missum; {-s: works well in deriv.; perf.part. often in -s: cat. mes, it. messo} | put, stick, send, it. mettere, sp. meter, -mitir, dt. setzen, stellen, legen, stecken, schicken →dimis, pimis, prumis, sumis, tramis, umis |
mison | [mɪˈsɔn] | n. | {loan} gr. μέσον; mis + -on | meson | |
misteri | [mɪsˈterɪ] | n. | ministerium | craft, job, occupation, profession, trade, it. mestiere, fr. métier, dt. Handwerk, Gewerbe, Beruf | |
misur | [mɪˈsʊr] | v.t. | *mēnsūrō, -āre; mēnsūrātum < {freq.} mētīrī, mētior, mēnsus | measure, it. misurare, sp. medir, rom. măsura, dt. messen →misurati, misuri |
|
misurati | [mɪsʊˈratɪ] | n. | misur + -ati | measurement, it. misurazione, dt. Messung | |
misuri | [mɪˈsurɪ] | n. | misur + -i | measure, it. misura, rom. măsură, dt. Maß | |
(mit) | [mɪt] | not used in isolation | n.stem.fragm. | {loan} | meth- {chemical formative}, it. met-, dt. Meth- →it, mitan, mitil |
mitan | [mɪˈtan] | n. | mit + -an | methane, it. metano, dt. Methan →mitanul |
|
mitanul | [mɪtɐˈnʊl] | n. | mitan + -ul | methanol, methyl alcohol, it. metanolo, alcol metilico, dt. Methanol, Metylalkohol | |
mitil | [mɪˈtɪl] | n. | mit + -il | methyl, it. metilo, dt. Methyl | |
adj. | methylic, methyl-, it. metilico, dt. Methyl- | ||||
mitis | [mɪˈtɪs] | adv. | *metēpsə < *metipsimus | (by) oneself, (by) himself, (by) herself, by myself, (by) ourself, (by) yourself, self; even, port. mesmo, cat. mateix, dt. selbst, sogar →i mitis, le mitis, mitis ci, mitis cun, mitis si |
|
adj. | same, very same, -self, -selves, himself, herself, itself, themselves | ||||
mitis ci | [mɪˈtɪs ki] | conj. | mitis + ci | even though, although, port. mesmo que, dt. obwohl, selbst wenn | |
mitis cun | [mɪˈtɪs kʊn] | -n only before vowel | prep. | mitis + cun | despite, in spite of, even with, it. malgrado, cat. malgrat, dt. trotz, selbst mit |
mitis si | [mɪˈtɪs si] | conj. | mitis + si | even if, port. mesmo que, dt. selbst wenn, sogar wenn, auch wenn | |
mo | [mo] | v.aux. | -(C) modo | {present tense marker}, cmp. it. nap. mo 'now' | |
mol | [mɔl] | n.unit.si. | {loan} mole, mol | mole, it. mole, dt. Mol | |
mol | [mɔl] | v.t. | *molō, -ere; molitum; {-(i): cat. moldre, mòlt, fr. moulu} | grind, mill, cat. moldre, fr. moudre, sp. moler, molturar, port. moer, dt. mahlen | |
moli | [ˈmolɪ] | v.t. | *molliō, -āre < mollīre | make wet, moisten, soak, dip; celebrate with a drink, port. molhar, cat. mullar →mulit |
|
n. | dip, sauce, salsa, port. molho →moli acitidruc, moli mustaci |
||||
v.refl. | get wet | ||||
moli acitidruc | [ˈmolɪ ɐkɪtɪˈdrʊk] | n. | moli + acitidruc | sweet-and-sour sauce, chutney | |
moli mustaci | [ˈmolɪ mʊsˈtakɪ] | n. | moli + mustaci | mustard sauce | |
monc | [mɔŋk] | n. | monachus, -um | monk, it. monaco, dt. Mönch | |
mont | [mɔnt] | n. | mōns, -ontem | mountain →cumra mont, muntani, Muntrian, mur mont |
|
mont | [mɔnt] | v.t. | *montō, -āre | mount; ride | |
mori | [ˈmorɪ] | v.i. | *mōriō, -īre < mōrī | die, it. morire, cat. morir, dt. sterben →murir, murit, muritur |
|
mos | [mɔs] | v.t. | *morsō, -āre < {freq.} mordëre, morsum | bite, it. mordere, cat. mossegar, dt. beißen →mosi, musac |
|
Moscu | [ˈmɔskʊ] | n.prop. | {loan} rus. Москва | Moscow | |
mosi | [ˈmosɪ] | n. | mos + -i | bite, it. morso, sard. mossu, dt. Biß | |
mou | [mo͡ʊ̯] | v.t. | *moveō, -ēre; mōtum; {-(i): no -it- in perf.part. in lat.; it. mosso, cat. mogut, fr. mû, freq.: rom. mutat} | move, it. muovere, cat. moure, fr. mouvoir, rom. muta, dt. bewegen →movi, mut, muvuti |
|
v.refl. | move {by itself} | ||||
movi | [ˈmovɪ] | n. | mou + -i | move, movement, it. mossa, dt. Zug (in Spiel/Strategie, z.B. Bewegung einer Spielfigur usw.) | |
mpac | [m̩pak] | v.t. | n(i)- + pac | switch off, it. spengere, sp. apagar, dt. ausschalten, abschalten | |
mpir | [m̩pɪr] | v.t. | *impērō, -āre < imperāre | rule, reign →mpiratur, mpiri |
|
mpiratur | [m̩pɪrɐˈtʊr] | n. | mpir + -atur | emperor, it. imperatore, dt. Kaiser, Imperator | |
mpiri | [m̩ˈpirɪ] | n. | impērium; mpir + -i | empire →mpirian |
|
mpirian | [m̩pɪrˈjan] | n. | mpiri + -an | imperial | |
mpre | [m̩pre] | v.t. | *im'pleō, -ēre < implēre, impleō, implēvī, implētum | fill, fill up, it. empire, sp. henchir, sard. umpíri, cat. omplir, rom. umple, dt. füllen, anfüllen →dimpri, frat, mpret |
|
v.refl. | get full, it. riempirsi, sp. llenarse, dt. sich füllen →frat |
||||
mpret | [m̩prɛt] | adj. | mpre + -(a)t | filled up | |
mprui | [m̩pru͡ɪ̯] | v.i.0s. | {-i: incons. part.perf: cat. it. have part. -ut-, rom. has -at, sard. has proidu, piopidu; m-: denom. like arom.}; n(i)- + prui | rain, it piovere, cat. ploure, rom. ploua, arom. mplueadzã, sard. proere, pioere, dt. regnen | |
mprutant | [m̩prʊˈtant] | adj. | importantem | important | |
mra. | [m̩bra] | n.abbrev. | mra(ti) | Mar. {monthabbr3}, dt. Mär. | |
Mrac | [m̩brak] | n.prop. | Marcus, -um | Mark | |
mrac | [m̩brak] | adj. | (V)- *amāricə < *amāricus, -um, < amārus, -um | bitter, cat. amarg, sard. maricósu →amrac, mracitat, mraciu, mracus |
|
Mracel | [m̩brɐˈkɛl] | n.prop. | Marcella, -us | Marcella, Marcel | |
mracitat | [m̩brɐkɪˈtat] | n. | amāritātem; mrac + -itat | bitterness | |
mraciu | [m̩brɐˈki͡ʊ̯] | adj. | mrac + -iu | bitterish, it. amarognolo | |
mracus | [m̩brɐˈkʊs] | adj. | mrac + -us | bitter, sad | |
mran | [m̩bran] | n. | margō, -inem | border, margin, it. margine, cat. marge, port. margem, dt. Rand →rul |
|
mratel | [m̩brɐˈtɛl] | n. | martellus, -um | hammer, it. martello, cat. martell, rom. ciocan, dt. Hammer →fracol i mratel, mratel ruputur vetra |
|
mratel ruputur vetra | [m̩brɐˈtɛl rʊpʊˈtʊr ˈvetrɐ] | n. | mratel + ruputur vetra | glass-breaking hammer, it. martello rompivetro, sp. martillo rompecristales, fr. marteau brise-vitre, dt. Nothammer, Glasbruchhammer | |
mrati | [m̩ˈbratɪ] | n. | martius, -um | March {month}, dt. März →mra. |
|
Mratin | [m̩brɐˈtɪn] | n.prop. | Martīna, -us | Martina, Martin | |
mrel | [m̩brɛl] | n. | merula | blackbird, ouzel, cat. merla, dt. Amsel, Schwarzdrossel | |
mrer | [m̩brɛr] | n. | merda | {vulgar} shit, poo, it. merda, stronzo, sp. mierda, dt. Scheiße, Kacke →caci |
|
mricat | [m̩brɪˈkat] | n. | mercātum | market →mricat pruc |
|
mricat pruc | [m̩brɪˈkat prʊk] | n. | mricat + pruc | flea market | |
Mrosi | [m̩ˈbrosɪ] | n.prop. | (V)- Ambrosia, -us | Ambrosia, Ambrosius | |
mrument | [m̩brʊˈmɛnt] | n. | monumentum | tomb, grave, memorial, monument; it. tomba, pietra tombale, monumento, rom. mormânt, dt. Grab, Grabstätte, Gedenkstätte, Monument | |
mrus | [m̩brʊs] | n. | mulsa; {unclear semantics, but cat. seems to have got it the same way} | moss, it. muschio, sp. musgo, cat. molsa, fr. mousse, rom. mușchi, dt. Moos | |
mrut | [m̩brʊt] | adj. | multus, -a, -um | much, many →mrutangrat, mrutitat, mrut uligat |
|
adv. | very, very much | ||||
mrutangrat | [m̩brʊtɐŋˈɡrat] | n. | {calque} lat. multangulum; mrut + angrat | polygon, it. poligono, dt. Vieleck, Polygon | |
mrutitat | [m̩brʊtɪˈtat] | n. | *multitātem < multitūdinem; mrut + -itat | crowd, multitude | |
mrut uligat | [m̩brʊ tʊlɪˈɡat] | phr. | mrut + uligat | thank you very much | |
muc | [mʊk] | n. | mūcus, -um | slime, mucus, it. muco, cat. moc, sp. moco, dt. Schleim →muci |
|
muci | [ˈmukɪ] | n. | *mucceum; {regularised derivation}; muc + -i | snot, it. mocchio, cat. moc, sp. moco, rom. moci, dt. Rotz, Schnotten | |
mulit | [mʊˈlɪt] | adj. | moli + -(a)t | wet | |
mument | [mʊˈmɛnt] | n. | mōmentum | moment | |
mun | [mʊn] | n. | -(C) mundum | world →mar mun, mun somi |
|
munit | [mʊˈnɪt] | n. | monēta | money →munitai, papil munit, peti munit |
|
munitai | [mʊnɪˈta͡ɪ̯] | n. | munit + -ai | mint, dt. Münzanstalt, it. zecca, rom. monetărie | |
mun somi | [mʊn ˈsomɪ] | n. | mun + somi | dream world, it. mondo dei sogni, dt.Traumwelt | |
muntani | [mʊnˈtanɪ] | n. | *montānia; mont + -ani | mountain, mountain range | |
Muntrian | [mʊntrˈjan] | n.prop. | mont + rian | Montreal | |
mur | [mʊr] | n. | mūs, -rem | rat, fr. rat, it. ratto, sp., cat. rata, port. ratazana, friul. pantiane, rom. șobolan, dt. Ratte →mur mont, mur rapinat, struc |
|
murfulogi | [mʊrfʊˈloɡɪ] | n. | murfu + -logi | morphology, it. morfologia, dt. Morphology, Formenlehre →spluri frum |
|
murir | [mʊˈrɪr] | n. | mori + -(a)r | dying, it. moria, port. falecimento, rom. moarte, murire, dt. Sterben | |
murit | [mʊˈrɪt] | adj. | mori + -(a)t | dead, died, it. morto, dt. tot | |
n. | death, it. morto, dt. Tod →disiri pi murit |
||||
muritur | [mʊrɪˈtʊr] | adj. | mori + -(a)tur | mortal, it. mortale, dt. sterblich →muriturtat, nimuritur |
|
n. | mortal, it. mortale, rom. muritor, dt. Sterblicher | ||||
muriturtat | [mʊrɪtʊrˈtat] | n. | muritur + -(i)tat | mortality, it. mortalità, dt. Sterblichkeit →nimuriturtat |
|
mur mont | [mʊr mɔnt] | n. | mur + mont | groundhog, marmot, rsch. muntanella, dt. Murmeltier | |
mur rapinat | [mʊr rɐpɪˈnat] | n. | mur + rapinat | bat, cat. ratpenat, moricec, sp. murciélago, fr. chauve-souris, it. pipistrello, dt. Fledermaus | |
musac | [mʊˈsak] | adj. | mos + -ac | eager to bite, corrosive, scathing, it. mordace, dt. bissig, ätzend, beißend | |
musc | [mʊsk] | n. | musca | fly, it. musca, dt. Fliege | |
musi | [ˈmusɪ] | n. | mūsicam | music | |
mustaci | [mʊsˈtakɪ] | n. | mustāceum | mustard, it. senape, sp. mostaza, dt. Senf →moli mustaci, mustaci nir, mustaci rau |
|
mustaci nir | [mʊsˈtakɪ nɪr] | n. | mustaci + nir | black mustardseed, sci. brassica nigra | |
mustaci rau | [mʊsˈtakɪ ra͡ʊ̯] | n. | mustaci + rau | white mustardseed, sci. sinapis alba | |
musteri | [mʊsˈterɪ] | n. | monastērium | monastery, abbey, convent, cloister | |
mustra | [ˈmʊstrɐ] | n. | monstrum | monster | |
mut | [mʊt] | v.refl. | mutō, -āre; {freq. of mou} | change, mutate, it. mutare, sp. mutar, dt. sich ändern, mutieren, cmp. rom. muta →mutati |
|
mutati | [mʊˈtatɪ] | n. | mut + -ati | change, mutation, it. mutazione, dt. Änderung, Wandlung, Veränderung, Mutation | |
muvuti | [mʊˈvutɪ] | n. | mou + -ati | movement, motion, dt. Bewegung | |
mvrot | [ɱ̩vrɔt] | v.t. | n(i)- + vrot | wrap (in: ni); involve (in: ni) | |
N |
|||||
nac | [nak] | n. | *natica < natis | {vulgar} butt, arse, it. culo, cat. cul, dt. Arsch →apuiar |
|
n'alt-cavi | [nalt ˈkavɪ] | adv. | n(i) + alt- + cavi | otherwise, else, it. altrimenti, fr. autrement, en. en otro caso, rom. altfel, dt. sonst, andernfalls →n'alt-cavi ci, upur n'alt-cavi |
|
n'alt-cavi ci | [nalt ˈkavɪ ki] | conj. | n'alt-cavi + ci | in the other case that | |
nan | [nan] | n. | nānus, -um | dwarf →nan rau, nan robi |
|
nan rau | [nan dra͡ʊ̯] | n. | nan + rau | white dwarf, it. nana bianca, cz. bilý trpaslík, dt. weißer Zwerg | |
nan robi | [nan ˈdrobɪ] | n. | nan + robi | red dwarf, it. nana rossa, cz. červený trpaslík, rom. pitică roșie, dt. roter Zwerg | |
nanu- | [ˈnanʊ] | precomp.si. | {loan} nano {SI unit prefix} | nano-, 1e-9, dt. nano- | |
nap | [nap] | n. | nāpus, -um | oilseed rape, it. navone, fr. colza, dt. Raps, sci. brassica napa | |
naranc | [nɐˈraŋk] | n. | {loan} pers. narang | orange, it. arancia, sp. naranja, cat. taronja →limun, naranc sam, pel naranc, turunc |
|
adj. | orange {colour} | ||||
naranc sam | [nɐˈraŋk sam] | n. | naranc + sam | blood orange | |
nas | [nas] | n. | nāsus, -um | nose | |
nascu | [ˈnaskʊ] | v.i. | *nascuō, -ere < *nascō, -ere < nāscor; {-u: cat. rom. have -ut part.} | give birth to, bear, it. dare alla luce, rom. naște, dt. gebären →nascui, nascut |
|
v.refl. | be born, it. nascere, cat. néixer, dt. geboren werden | ||||
nascui | [nɐsˈku͡ɪ̯] | n. | nascu + -i | birth, it. nascita, sp. nacimiento, dt. Geburt | |
nascut | [nɐsˈkʊt] | adj. | nascu + -(a)t | born, it. nato, sp. nacido, fr. né, cat. occ. nascut, rom. născut, dt. geboren →nascut prim |
|
nascut prim | [nɐsˈkʊt prɪm] | n. | nascut + prim | first-born, it. primogenito, rom. prim născut, dt. Erstgeborener | |
nat | [nat] | v.i. | *natō, -āre | swim | |
Natal | [nɐˈtal] | n. | Natālem | Christmas | |
nau | [na͡ʊ̯] | n. | nāvis, -em | ship, it. nave, cat. nau, dt. Schiff →nau cusin ar |
|
nau cusin ar | [na͡ʊ̯ kʊˈsɪ nar] | n. | nau + cusin + ar | {coll.} hovercraft, cat. aerolliscador, it. veicolo a cuscino di aria, dt. Luftkissenboot →vicla cusin ar |
|
ncicrupedi | [ŋ̩kɪkrʊˈpedɪ] | n. | {loan} gr. encyclopedia | encyclopedia | |
ncinra | [ŋ̩ˈkɪndrɐ] | v.t. | n(i)- + cinra | incinerate, burn to ashes | |
ncrar | [ŋ̩krar] | v.t. | n(i)- + crar | warm, make warm, warm up, sp. calentar, dt. heizen, erwärmen | |
v.refl. | warm up, become warm, make oneself warm, sp. calentarse, dt. warm werden, sich erwärmen, sich aufwärmen | ||||
ncrus | [ŋ̩krʊs] | v.t. | n(i)- + crus | lock in, lock up, incarcerate, confine, enclose, include, it. inchiudere, includere, rom. închide, încuia, dt. zuschließen, wegschließen, wegsperren, einschließen, umhüllen | |
ncui | [ŋ̩ku͡ɪ̯] | adv. | -(')- (V)- -(d)i- hanc hodie | also, too, it. anche, cat. també, sard. puru, dt. auch →ncui ci, ncui cun, ncui si, nu ncui, sinu ncui |
|
ncui ci | [ŋ̩ku͡ɪ̯ ki] | conj. | ncui + ci | even though, although, port. mesmo que, dt. obwohl, selbst wenn | |
ncui cun | [ŋ̩ku͡ɪ̯ kʊn] | -n only before vowel | prep. | ncui + cun | despite, in spite of, even with, it. malgrado, cat. malgrat, dt. trotz, selbst mit |
ncui si | [ŋ̩ku͡ɪ̯ si] | conj. | ncui + si | even if, port. mesmo que, it. anche se, dt. selbst wenn, sogar wenn, auch wenn | |
ncunra | [ŋ̩ˈkʊndrɐ] | n. | *incūdinə < incūdem < incūs | anvil, it. incude, incudine, sp. yunque, fr. enclume, cat. enclusa, port. bigorna, sard. incódina, rsch. mazza, friul. incuin, rom. nicovală, dt. Amboß | |
ncur | [ŋ̩kʊr] | adv. | (V)- hanc hōra | still, yet, it. ancora, fr. encore, cat. ancara, sp. aún, dt. noch, doch →i ncur |
|
nduc | [n̩dʊk] | v.t. | indūcere; n(i)- + duc | lead (to, into: ni) | |
nebra | [ˈnebrɐ] | n. | nebula | fog, mist; nebula →Nebra Cranc, Nebr' Ocra Cat |
|
Nebra Cranc | [ˈnebrɐ kraŋk] | n. | nebra + cranc | Crab Nebula, it. Nebulosa Granchio, fr. Nébuleuse du Crabe, cat. Nebulosa del Cranc, rom. Nebuloasa Crabului, dt. Krebsnebel | |
Nebr' Ocra Cat | [nɛb ˈrokrɐ kat] | n. | nebr(a) + ocra + cat | Cat's Eye Nebula, it. Nebulosa Occhio di Gatto, it. Katzenaugennebel | |
nega | [ˈneɡɐ] | v.t. | *negō, -āre; negātum | deny, say to be not true, negate, it. negare, sp. negar, rom. nega, dt. bestreiten, leugnen, verneinen →nigat |
|
(net) | [nɛt] | not used in isolation | v.stem. | *nectō, -ere; nexī, nexum | tie, bind →cunet |
neu | [ne͡ʊ̯] | n. | nix, -vem | snow →nivic |
|
ngenra | [ˈŋɛndrɐ] | v.t. | n(i)- + genra | procreate, it. ingenerare, sard. ingendrài, dt. zeugen | |
ngris | [ŋ̩ɡrɪs] | adj. | (V)- *anglēnsis, -em | English | |
ni- | [ni] | pref.adj.<adj. | *ni- < in-, im-, il-, ir- | un-, non-, in-, im-, il-, ir-, not, no →nicrupat, nimuritur, nimuriturtat, nipal, nipar |
|
ni- | [ni] | i- only before m,n; m- before b,p,f,v | pref.v.<v./n. | *ni- < in- {aphaeresis + spontan. -i- before n,m} | in-, en-, into, inside; {also used as denominaliser, often with -ic for 'make/become more ...'} →mbunic, mflui, mfriu, mfrun, mpac, mprui, mvrot, ncinra, ncrar, ncrus, nduc, ngenra, nimalic, nsal, nseni, nsist, nspus, nunt |
ni | [ni] | -i drops before vowel | prep. | *nī < in {irr. metathesis} | in, at, to, toward, during →avit, cusist, cuveni, mvrot, n'alt-cavi, nduc, ni cavi ci, ni cul cavi, ni cul siran, ni giri, ni grati, ni mer, ni pru, ni tabra, nsist, pisist, riseu, stric, tron |
-ni | [ni] | suff.num.<pref.num. | (milu)ni | {makes numbers from SI prefixes} →gigani, isani, iutani, migani, ni, pitani, sitani, tirani |
|
n.abbrev. | count, pieces {used as a unit to indicate a number of things}, it. n | ||||
nic | [nɪk] | adj. | *niccus, -um < {m->n?} *miccus < {gr.} mikros | small →nicol, ultra nic capit marel |
|
ni cavi ci | [ni ˈkavɪ ki] | conj. | ni + cavi + ci | in case (that) | |
nicol | [nɪˈkɔl] | n. | nic + -ol | boy, girl, boyfriend, girlfriend, it. ragazzo, ragazza, sp. chico, chica, cat. noi, noia, sard. piciócu, piciòca, fr. garçon, fille, rom. băiat, fetiță, rsch. mat, matta, friul. fantat, fantate, dt. Junge, Mädchen, fester Freund, feste Freundin | |
nicrupat | [nɪkrʊˈpat] | adj. | ni- + crupat | innocent, sp. port. inocente, rom. nevinovat, dt. unschuldig | |
ni cul cavi | [ni kʊl ˈkavɪ] | adv.dem. | ni + cul + cavi | in this/that case | |
ni cul siran | [ni kʊl sɪˈran] | adv. | ni + cul siran | that evening, dt. an dem Abend | |
nidra | [ˈnidrɐ] | n. | nīdulus, -um < nīdus, -um | nest, it. nido, nidio, sp. nido, cat. niu, fr. nid, niche, rom. cuib, dt. Nest →nidric |
|
nidric | [nɪˈdrɪk] | v.i. | nidr(a) + -ic | nest, it. annidarsi, nidificare, sp. anidar, port. ninhar, ft. nicher, dt. nisten | |
nigat | [nɪˈɡat] | adj. | neg(a) + -at | denied, rejected, it. negato, dt. abgelehnt, geleugnet, verneint, verweigert →nigatiu |
|
nigatiu | [nɪɡɐˈti͡ʊ̯] | adj. | {also loan} lat. negātīvus, -a, -um; nigat + -iu | negative, it. negativo, dt. negativ | |
ni giri | [ni ˈɡirɪ] | prep. | ni + giri | around, it. attorno, port. em torno de, ao redor de, rom. în jurul, dt. um | |
ni grati | [ni ˈɡratɪ] | prep. | ni + grati | thanks to, sp. gracias a, dt. dank | |
nilun | [nɪˈlʊn] | n. | {loan} | nylon, sp. nailon, cat. niló, dt. Nylon →craci nilun |
|
nimal | [nɪˈmal] | n. | (V)- animāl, -em | animal →nimal bosc, nimal sam crar |
|
nimal bosc | [nɪˈmal bɔsk] | n. | nimal + bosc | forest animal | |
nimalic | [nɪmɐˈlɪk] | v.t. | ni- + mal + -ic | make worse, worsen, it. aggravare, port. piorar, rom. înrăutăți, dt. verschlechtern | |
v.refl. | get worse, worsen, it. peggiorare, port. agravar-se, rom. înrăutăți, dt. sich verschlechtern | ||||
nimal sam crar | [nɪˈmal sam krar] | n. | nimal + sam + crar | warm blooded animal, sp. animal de sangre caliente, dt. Warmblüter | |
ni mer | [ni mɛr] | prep. | ni + mer | among, amid, in the middle of, during, it. tra, in mezza a, cat. enmig, dt. inmitten, unter, während | |
nimic | [nɪˈmɪk] | n. | inimīcus, -um | enemy, it. nemico, sp. enemigo, cat. enemic, rom. inamic, dt. Feind →amic |
|
nimra | [ˈnɪmbrɐ] | pron. | nēmō, -inem | {formal, archaic} no-one, nobody, nothing, none, it. nimo, sard. nemos, rom. nimeni, dt. niemand | |
nimuritur | [nɪmʊrɪˈtʊr] | adj. | ni- + muritur | immortal, deathless, undying, it. immortale, port. imortal, imorrivel, rom. nemuritor, dt. unsterblich →nimurituric |
|
nimurituric | [nɪmʊrɪtʊˈrɪk] | v.t. | nimuritur + -ic | immortalize, make immortal, eternize, dt. unsterblich machen | |
nimuriturtat | [nɪmʊrɪtʊrˈtat] | n. | ni- + muriturtat | immortality, it. immortalità, rom. nemurire, dt. Unsterblichkeit | |
nint | [nɪnt] | pron. | *nē gentem | {emphatic} nothing, no-one, nobody, sp. nada, nadie, it. niente, rom. nimic, nineni, dt. nichts, niemand | |
det. | no, not any, it. niente, dt. kein, kein bißchen | ||||
niotra | [ˈnjotrɐ] | adj. | neutrum | neutral, neuter, it. port. neutro, fr. cat. neutre, rom. neutru, dt. neutral, sächlich →niutrin, niutron |
|
nipal | [nɪˈpal] | adj. | ni- + pal | unequal, different, cat. desigual, rom. inegal, dt. ungleich, unterschiedlich | |
nipar | [nɪˈpar] | adj. | ni- + par | odd, uneven, not divisible by two, not on a par, it. impari, dt. ungerade, nicht ebenbürtig | |
nipi | [ˈnipɪ] | -i drop before vowel | conj. | -(')- +V neque | neither, nor, it. né, fr.,sp. ni, port. nem, rom. nici, dt. weder, noch →nipi...nipi |
nipi...nipi | [ˈnipɪ ˈnipɪ] | -i drops before vowel | conj. | nipi + nipi | neither...nor, it. né...né, fr.,sp. ni...ni, port. nem...nem, rom. nici...nici, dt. weder...noch |
ni pru | [ni pru] | adv. | ni + pru | moreover, furthermore, it. inoltra, fr. de plus, sp. además, rom. în plus, dt. außerdem | |
niput | [nɪˈpʊt] | n. | nepōtem | grandchild | |
nir | [nɪr] | adj. | niger, -rum | black {colour} →ciconi nir, culicrisp nir, foi nir, Furest Nir, mac rau i nir, mustaci nir, niriu, nirtat, pan nir, us nir, vin nir |
|
niriu | [nɪˈri͡ʊ̯] | adj. | nir + -iu | blackish, somewhat black, it. nerastro, rom. negriu, dt. schwärzlich | |
nirtat | [nɪrˈtat] | n. | *nigr(ēdinem) + -itātem; nir + -(i)tat | blackness, it. nerezza, sp. negrura, cat. negror, rom. negreală, dt. Schwärze | |
nisu | [ˈnisʊ] | det. | -(C) *ni ipsu unu < ne ipsum unum | no, not a, not a single →nisu tal |
|
pron. | none, nobody, nothing, no-one, not a single one | ||||
nisu tal | [ˈnisʊ tal] | det. | nisu + tal | no such, dt. kein solcher | |
pron. | none such, dt. kein solcher | ||||
ni tabra | [ni ˈtabrɐ] | adv. | ni + tabra | on the table, it. sul tavolo, port. na mesa, dt. auf dem Tisch | |
niutrin | [njʊˈtrɪn] | n. | {loan}; niotr(a) + -in | neutrino, rom. neutrin, sic. niutrìnu, dt. Neutrino →niutrin litron, niutrin mion, niutrin tauon |
|
niutrin litron | [njʊˈtrɪn dlɪˈtrɔn] | n. | niutrin + litron | electron neutrino, it. neutrino elettronico, rom. neutrin electronic, dt. Elektronneutrino | |
niutrin mion | [njʊˈtrɪm mjɔn] | n. | niutrin + mion | muon neutrino, it. neutrino muonico, rom. neutrin miuonic, dt. Myneutrino | |
niutrin tauon | [njʊˈtrɪn ta͡ʊ̯ˈɔn] | n. | niutrin + tauon | tau neutrino, it. neutrino tauonico, rom. neutrin taunic, dt. Tauneutrino | |
niutron | [njʊˈtrɔn] | n. | {calque}; niotr(a) + -on | neutron | |
nivel | [nɪˈvɛl] | n. | *nivellum | level | |
nivic | [nɪˈvɪk] | v.i.0s. | neu + -ic | snow | |
no | [no] | pron.pers. | -(s) nōs; {-s drops like for plural forms} | we, us, our {1st person pl.} | |
nobra | [ˈnobrɐ] | n. | *nuberus, -um < numerus, -um | number, it. numero, novero, fr. nombre, sard. númeru, númunu, lúmeru, dt. Zahl, Nummer | |
nort | [nɔrt] | n. | {loan} fr. nord < germ. norþan | north, it. nord, settentrione, borea, dt. Nord-, Norden →Mar Nort |
|
not | [nɔt] | n. | noctem | night →not bon |
|
not bon | [nɔt bɔn] | phr. | not + bon | good night | |
nou | [no͡ʊ̯] | adj. | novum | new →nutat |
|
nou | [no͡ʊ̯] | num. | novem | nine, 9, port. nove, dt. neun →nuvemra, nuvinti |
|
nrat | [n̩drat] | adj. | in alto < altus, -a, -um | high, tall; it. alto, occ. naut, rom. nalt, dt. hoch →a nrat, bas, nratitat |
|
nratitat | [n̩drɐtɪˈtat] | n. | *altitātem < altitūdinem; nrat + -itat | height, altitude | |
nreu | [n̩dre͡ʊ̯] | n. | nervus, -um | nerve →nrivus |
|
Nric | [n̩drɪk] | n.prop. | Henrīcus, -a | Henry | |
nrivus | [n̩drɪˈvʊs] | adj. | nreu + -us | nervous | |
nsal | [n̩sal] | v.t. | n(i)- + sal | salt, add salt →nsalat |
|
nsalat | [n̩sɐˈlat] | adj. | nsal + -at | salted | |
n. | salad, it. insalata, sp. ensalada, cat. amanida →nsalat pumber |
||||
nsalat pumber | [n̩sɐˈlat pʊmˈbɛr] | n. | nsalat + pumber | potato salad | |
nseni | [n̩ˈsenɪ] | v.t. | *insignare; n(i)- + seni | teach, inform | |
nsist | [n̩sɪst] | v.i. | n(i)- + sist | insist (in: ni), it. insistere, sp. insistir, dt. beharren, drängen, bestehen (auf: ni) | |
nspus | [n̩spʊs] | v.i. | n(i)- + spus | marry (obj.: cun), it. sposarsi, dt. heiraten →fi nspus, rinspus |
|
nstant | [n̩stant] | n. | instantem | instant, moment | |
nstitut | [n̩stɪˈtʊt] | n. | institūtum | institute, it. istituto, dt. Institut | |
Ntoni | [n̩ˈtonɪ] | n.prop. | (V)- Antōnia, -us | Antonia, Anton | |
ntregu | [n̩ˈtreɡʊ] | v.t. | *intelleguō, -ere < intellegere, intellegō, intellēxī, intellēctum | understand, grasp, it. capire, dt. verstehen, begreifen | |
ntren | [n̩trɛn] | adj. | interna, -us, -um | internal | |
n. | interior | ||||
ntres | [n̩trɛs] | v.t. | *interessō, -āre | make s.o. interested (in: a) →ntresi, ntristur |
|
v.refl. | be interested (in: a) | ||||
ntresi | [n̩ˈtresɪ] | n. | ntres + -i | interest | |
ntristur | [n̩trɪsˈtʊr] | adj. | ntres + -(a)tur | interesting | |
nu | [nu] | interj. | nu(n) | no →nu ncui |
|
nubra | [ˈnubrɐ] | n. | nūbilum | cloud | |
nuc | [nʊk] | n. | nucem | nut, walnut →nucar, spastur nuc |
|
nucar | [nʊˈkar] | n. | nuc + -ar | nut tree, walnut tree, cat. sp. noguera, dt. Nußbaum, Walnußbaum | |
nul | [nʊl] | num. | nūllus, -a, -um | zero, nothing, none, 0, port. zero, dt. null | |
nu min ci | [nu mɪŋ ki] | adv. | nu(n) + min + ci | not less than, minimally, at least | |
numra | [ˈnʊmbrɐ] | n. | nōmen, -inem | name, it. nome, cat. nom, sard. nòmene, sp. nombre, rom. nume, dt. Name →prunumra |
|
nun | [nʊn] | -n only before vowel or plosive | adv. | nōn | not, don't →nu, nu min ci, nu pi cul, nu pru ci, nu sul |
nu ncui | [nuŋ ku͡ɪ̯] | conj. | nu + ncui | not even, neither, it. neanche, neppure, dt. nicht mal, auch nicht | |
nunt | [nʊnt] | v.t. | n(i)- + unt | anoint, grease, smear with oil, it. ungere, fr. oindre, rom. unge, port. ungir, untar, dt. salben, einschmieren, einölen, einfetten | |
nu pi cul | [nu pi kʊl] | phr. | nu(n) + pi + cul | you're welcome {reply to uligat}, lit. 'not for that' | |
nu pru ci | [nu pru ki] | adv. | nu(n) + pru + ci | not more than, maximally, at most | |
nur | [nʊr] | v.t. | *ignōrō, -āre | ignore | |
nu sul | [nu sʊl] | conj. | nu(n) + sul | not only, it. non solo, port. não só, fr. non seulement, dt. nicht nur →nu sul...sinu ncui |
|
nu sul...sinu ncui | [nu sʊl ˈsinʊŋ ku͡ɪ̯] | conj. | nu sul + sinu ncui | not only...but also, it. non solo..ma anche, port. não só...mas também, fr. non seulement...mais aussi, dt. nicht nur...sondern auch | |
nutat | [nʊˈtat] | n. | no(u) + -(i)tat | news, newness, novelty, rom. noutate, arom. nãutati, cat. novetat, dt. Neuheit, Neuigkeit | |
nuv. | [nʊv] | n.abbrev. | nuv(emra) | Nov. {monthabbr3} | |
nuvemra | [nʊˈvɛmbrɐ] | n. | November; nou + emra | November {month} →nuv. |
|
nuvinti | [nʊˈvɪntɪ] | num. | nonaginta; nou + -inti | ninety, 90, port. noventa, dt. neunzig | |
O |
|||||
o | [o] | interj. | {?} | oh, it. oh, dt. O, Oh | |
ocra | [ˈokrɐ] | n. | oculus, -um | eye →Nebr' Ocra Cat |
|
oi | [o͡ɪ̯] | v.t. | *audiō, -īre | hear, sense sound (of: obj.) →ascrut, uir, uitur |
|
-ol | [ɔl] | suff.n.<n. | -olum; -olam | {(affectionate) diminutive} →apisturol, caminol, filiol, fracol, grimanol, nicol, pubrol, rivol |
|
oli | [ˈolɪ] | -i drops before vowel | n. | oleum | oil →alioli, lumr' oli, ol' uliu |
ol' uliu | [ɔ lʊˈli͡ʊ̯] | n. | ol(i) + uliu | olive oil | |
om | [ɔm] | adj. | om(ra) | male →capr' om, pul om |
|
omra | [ˈɔmbrɐ] | n. | homō, -inem | man, it. uomo, uomini, sard. ómine, cat. home, sp. hombre, rom. om, dt. Mann →om |
|
-on | [ɔn] | suff.n. | {loan} gr. -ον | -on {formative for particles, elements, units}, cat. -ó, it. -one, sp. -ón, port. -ão, -on, dt. -on →adron, barion, buson, firmion, futon, gruton, lipton, litron, mion, mison, niutron, pruton, tauon |
|
opra | [ˈoprɐ] | v.t. | *operō, -āre | operate, handle, use →uprati, upratur |
|
v.i. | act; function | ||||
or | [ɔr] | n. | *orum < {vowel from sp.?} aurum | gold | |
os | [ɔs] | n. | *ossem < os, ossis | bone | |
ot | [ɔt] | num. | octō | eight, 8, port. oito, dt. acht →utinti, utobra |
|
oti | [ˈotɪ] | n. | ōtium | leisure, spare time, sp. ocio, dt. Freizeit | |
ou | [o͡ʊ̯] | -v only before vowel | adv.interr. | ubi | where? →alt-ou, a ou, d'ou, uv, uvum |
adv.rel. | where | ||||
ou | [o͡ʊ̯] | n. | ovum | egg →ou ant |
|
ou ant | [o͡ʊ̯ ant] | n. | ou + ant | duck egg, it. uovo d'anatra, dt. Entenei | |
P |
|||||
pac | [pak] | n. | pāx, -cem | peace, it. pace, dt. Frieden →mpac, paciu, palum pac, pip pac |
|
pac | [pak] | v.t. | *pacō, -āre | pay | |
paciu | [pɐˈki͡ʊ̯] | adj. | pac + -iu | peaceful, calm, it. pacifico, dt. friedlich →Mar Paciu |
|
pagin | [pɐˈɡɪn] | n. | {loan} pāgina | page →pagin rit |
|
pagin rit | [pɐˈɡɪn drɪt] | n. | pagin + rit | web page | |
pais | [pɐˈɪs] | n. | pagēnsis, -em | country, land | |
pal | [pal] | adj. | aequālis, -em | equal, same →nipal |
|
palat | [pɐˈlat] | n. | -(V) palātium | palace, cat. palau, fr. palais, it. palazzo, rom. palat, port. paço, dt. Palast | |
palat | [pɐˈlat] | n. | palātum | palat, it. palato, rom. palat, dt. Gaumen | |
p'alt-ce | [palt ke] | adv.interr. | p(i) + alt-ce | whyelse? | |
p'alt-cium | [palt kjʊm] | adv.indef. | p(i) + alt-cium | somewhy else; for some other reason | |
adv.rel. | whyever else | ||||
palum | [pɐˈlʊm] | n. | -(C) palumba | pigeon, dove, sp. paloma, cat. colom, it. colomba, palomba, piccione, fr. pigeon, dt. Taube →palum pac |
|
palum pac | [pɐˈlʊm pak] | n. | palum + pac | dove of peace, it. colomba della pace, dt. Friedenstaube | |
pan | [pan] | n. | pānis, -em | bread →pan casifit, pan nir |
|
panc | [paŋk] | n. | pāntex, -icem | belly | |
pan casifit | [paŋ kɐsɪˈfɪt] | n. | pan + casifit | home-made bread, it. pane casareccio, dt. hausgemahtes Brot | |
paneci | [pɐˈnekɪ] | n. | pānicium | maize, corn, cat. panis, port. milho, it. granoturco, sard. trigumoriscu, rom. porumb, dt. Mais →meli |
|
pan nir | [pan nɪr] | n. | pan + nir | brown bread, sp. pan negro, dt. Schwarzbrot | |
pap | [pap] | n. | papa | pope | |
papil | [pɐˈpɪl] | n. | *papīlum< papȳrum | paper →papil munit |
|
papil munit | [pɐˈpɪl mʊˈnɪt] | n. | papil + munit | bank note, sp. papel moneda | |
par | [par] | adj. | parem < pār | even, divisible by two, on a par, it. pari, fr. pair, dt. gerade, durch zwei teilbar, ebenbürtig →nipar, paric |
|
paric | [pɐˈrɪk] | n. | *pariculus, -um; par + -ic | pair, it. paio, coppia, cat. parella, rom. pereche, dt. Paar | |
Paris | [pɐˈrɪs] | n. | {loan} | Paris, it. Parigi, cat. rom. sp. dt. Paris | |
parit | [pɐˈrɪt] | n. | parietem | wall, cat. paret, it. parete, rom. perete, dt. Wand | |
parul | [pɐˈrʊl] | n. | *parabola | word, words, phrase, expression →vreu |
|
(pas) | [pas] | not used in isolation | v.stem. | *quassō, -āre < {freq.} quatere, quatiō, quassum | shake, shatter, break, disturb →cupas, spas |
pas | [pas] | v.t. | *passō, -āre < {freq.} pandere, pandō, pandī, passum | pass, pass by, walk/drive/fly by, it. passare, dt. vorbeigehen, vorbeikommen, vorübergehen, durchqueren, verleben, strömen, zirkulieren →pasat, sprapas |
|
pasat | [pɐˈsat] | adj. | pas + -at | past, previous, last, it. scorso, sp. pasado, dt. letzt, vorig, vergangen | |
past | [past] | n. | pasta | dough, paste, pasta →past cu mantic limun |
|
past cu mantic limun | [past ku mɐnˈtɪk lɪˈmʊn] | n. | past + cu(n) + mantic + limun | pasta with cream and lemon juice {a dish} | |
pastra | [ˈpastrɐ] | n. | passer, -rem | sparrow, it. passero, dt. Spatz, Sperling | |
patat | [pɐˈtat] | n. | {loan} sp. patata | sweet potato, boniato | |
patel | [pɐˈtɛl] | n. | patella | pan, frying pan, it. padella, tegame, sp. paila, fr. poêle, rom. tigaie, dt. Pfanne →ul |
|
patra | [ˈpatrɐ] | n. | pater, -rem | father | |
patrangrat | [pɐtrɐŋˈɡrat] | n. | {calque} lat. quadrangulum; patr(u) + angrat | quadrangle, it. quadrilatero, quadrangolo, rom. patrulater,dt. Viereck | |
patrinti | [pɐˈtrɪntɪ] | num. | quadraginta; patr(u) + -inti | fourty, 40, port. quarenta, sard. barànta, rom. patruzeci, dt. Vierzig | |
patru | [ˈpatrʊ] | when prefixed, -u drops before vowel | num. | +V *quattoru < quattuor | four, 4, port. quatro, sard. bàtero, rom. patru, dt. vier →patrangrat, patrinti, patrut |
patrut | [pɐˈtrʊt] | adj. | patru + -(a)t | square, quadratic, it. quadrato, fr. carré, rom. pătrat, dt. quadratisch | |
n. | square, it. quadrato, fr. carré, rom. pătrat, dt. Quadrat | ||||
paul | [pɐˈʊl] | n. | *padūle < palūs, -dem | swamp, marsh, bog, it. padule, palude, fr. palud, marais, port. paul, palude, dt. Sumpf, Moor, Marsch | |
paun | [pɐˈʊn] | n. | pavōnem | peacock, peafowl, it. pavone, rom. păun, dt. Pfau | |
paur | [pɐˈʊr] | n. | pavor, -ōrem | fear, angst, horror, it. paura, cat. por, friul. pôre, dt. Angst, Grauen, Grausen | |
pecra | [ˈpekrɐ] | n. | picula < pix, -cem + -ula | pitch (tar), it. pece, pegola, cat. pega, fr. poix, sp. pez, rom. păcură, dt. Pech (Teer) | |
pel | [pɛl] | n. | pellis, -em | skin, hide, peel →pel naranc |
|
pel naranc | [pɛl nɐˈraŋk] | n. | pel + naranc | orange peel | |
pen | [pɛn] | n. | penna | feather | |
pepra | [ˈpeprɐ] | n. | piper, -rum | pepper; chili | |
pesc | [pɛsk] | n. | persicum | peach, it. pesca, cat. préssec, dt. Pfirsich | |
pestu | [ˈpɛstʊ] | n. | {loan} it. pesto | pesto | |
pet | [pɛt] | n. | pectus, -um | breast →pet ant |
|
peta- | [ˈpetɐ] | precomp.si. | {loan} peta {SI unit prefix} | peta, 1e15, P →pitani |
|
pet ant | [pɛ tant] | n. | pet + ant | duck breast, it. petto d'anatra, dt. Entenbrust | |
peti | [ˈpetɪ] | n. | pettia | piece →peti munit |
|
peti munit | [ˈpetɪ mʊˈnɪt] | n. | peti + munit | coin, it. moneta | |
petna | [ˈpɛtnɐ] | v.t. | *pectinō, -āre; pectinātum | comb, it. pettinare, dt. kämmen →petni |
|
v.refl. | comb, it. pettinarsi, dt. sich kämmen | ||||
petni | [ˈpɛtnɪ] | n. | petn(a) + -i | comb, it. pettine, cat. pinta, dt. Kamm | |
petra | [ˈpetrɐ] | n. | petra | stone, it. pietra, fr. pierre, dt. Stein →itat petra |
|
peu | [pe͡ʊ̯] | n. | pēs, -edem | foot, hoof, it. piede, cat. peu, nap. puère, dt. Fuß, Huf →camin peu, dit peu, peu caval |
|
peu caval | [pe͡ʊ̯ kɐˈval] | n. | peu + caval | hoof of a horse, it. piede di cavallo, rsch. pei-cavagl, dt. Huf eines Pferdes | |
pi- | [pi] | -i drops before vowel | pref.v.<v./n. | *pe- < per- | by; per; towards; to; for →pidun, pimis, pisist, piveni |
pi | [pi] | -i drops before vowel | prep. | *pe+ < per | by; per; towards; to →atrait, atraiti, disiri pi murit, nu pi cul, p'alt-ce, p'alt-cium, pi ca, pi ce, pi cium, pi faur, pi frutun, pi la, pi pracur, pi tal, pric, pric, vinc |
pic | [pɪk] | n. | pīcus, -um | woodpecker | |
pi ca | [pi ka] | adv.dem. | pi + ca | therefore, for this reason, thus, so, it. quindi, perciò, pertanto, da ciò, dunque, dt. deswegen, darum, deshalb, also, aus diesem Grunde →dum |
|
pi ce | [pi ke] | adv.interr. | pi + ce | why? →pi ci |
|
adv.rel. | why | ||||
pi ci | [pi ki] | conj. | pi ce | because | |
pi cium | [pi kjʊm] | adv.indef. | pi + cium | somewhy; for some reason | |
adv.rel. | whyever | ||||
picra | [ˈpikrɐ] | n. | (V)- apīcula | bee | |
picu- | [ˈpikʊ] | precomp.si. | {loan} pico {SI unit prefix} | pico-, 1e-12, dt. piko- | |
pidun | [pɪˈdʊn] | v.t. | per+donare; pi- + dun | forgive (s.o.: a, s.t: obj.), it. perdonare, dt. vergeben →piduni, prap |
|
piduni | [pɪˈdunɪ] | n. | pidun + -i | forgiveness, pardon, it. perdono, remissione, dt. Vergebung →gratitat, prapi |
|
pi faur | [pi fɐˈʊr] | interj. | pi + faur | please | |
pi frutun | [pi frʊˈtʊn] | adv. | pi + frutun | fortunately, luckily | |
pil | [pɪl] | n. | pilus, -um | hair (on body or brush), it. pelo, fr. poil, cat. pel, dt. Haar →capil |
|
pi la | [pi la] | adv.dem. | pi + la | therefore, for that reason, so, it. quindi, perciò, pertanto, da ciò, dt. deswegen, darum, deshalb, aus jedem Grunde →dum |
|
pim | [pɪm] | adj. | pinguis, -em | rich, fat, fertile, abundant, it. pingue, dt. fettleibig, reich, reichlich, fruchtbar | |
pimis | [pɪˈmɪs] | v.t. | pi- + mis | permit, it. permettere, sp. permitir, dt. erlauben, zulassen, gestatten, legitimieren →pimisat, pimisti, pimistur |
|
v.refl. | claim (for oneself), it. permettersi, sp. permitirse, dt. erlauben, anmaßen, herausnehmen | ||||
pimisat | [pɪmɪˈsat] | adj. | pimis + -at | permitted, it. permesso, dt. erlaubt | |
pimisti | [pɪˈmɪstɪ] | n. | pimis + -(a)ti | permit, permission, it. permesso, dt. Erlaubnis, Zulassung | |
pimistur | [pɪmɪsˈtʊr] | adj. | pimis + -(a)tur | permissive, it. permissivo, dt. freizügig, lax →pimisturtat |
|
pimisturtat | [pɪmɪstʊrˈtat] | n. | pimistur + -(i)tat | permissiveness, liberalness, it. permissività, dt. Freizügigkeit | |
pin | [pɪn] | n. | pēnis, -em | penis | |
pincil | [pɪŋˈkɪl] | n. | pēnicillum | paintbrush, it. pennello, dt. Pinsel | |
(pint) | [pɪnt] | not used in isolation | n.stem.fragm. | {loan} gr. πέντε | pent- {chemical substance formative for C5}; it. pent-, dt. Pent- →but, is |
pint | [pɪnt] | v.t. | *pīnctō, -āre < {freq.} pingere, pingō, pīnxī, pīctum | paint, it. pingere, fr. peindre, cat. pintar, dt. malen →pintati, pintur |
|
pintati | [pɪnˈtatɪ] | n. | pint + -ati | painting, it. pitture, sp. pintura, rom. pictură, dt. Malerei, Gemälde | |
pintur | [pɪnˈtʊr] | n. | pint + -(at)ur | painter, it. pittore, sp. pintor, dt. Maler | |
pip | [pɪp] | n. | pīpa | pipe {for smoking}, cat. pipa, dt. Pfeife (zum Rauchen) →pip pac |
|
pip pac | [pɪp̚ pak] | n. | pip + pac | pipe of peace, calumet, dt. Friedenspfeife | |
pi pracur | [pi prɐˈkʊr] | interj. | per placere; pi + pracur | please, it. per favore, per piacere, dt. bitte | |
pir | [pɪr] | n. | pirum | pear →pirar |
|
pirar | [pɪˈrar] | n. | pir + -ar | pear tree | |
piric | [pɪˈrɪk] | n. | perīculum | danger →piricus |
|
piricus | [pɪrɪˈkʊs] | adj. | perīculōsum; piric + -us | dangerous | |
pis | [pɪs] | n. | pēnsum | weight, cat. pes →pisan |
|
pisan | [pɪˈsan] | adj. | pis + -an | heavy, cat. pesat, it. pesante →ap pisan, pisanitat |
|
pisanitat | [pɪsɐnɪˈtat] | n. | pisan + -itat | heaviness, gravity, it. pesantezza | |
pisc | [pɪsk] | n. | piscis, -em | fish, cat. peix, sard. pische →pisc frigat |
|
pisc frigat | [pɪsk frɪˈɡat] | n. | pisc + frigat | fried fisch, dt. Bratfisch, sp. pescado frito | |
pisi | [ˈpisɪ] | v.i. | *pīssiō, -āre | piss, urinate, it. pisciare, fr. pisser, rom. pișa, cat. pixar, sp. mear, dt. pinkeln →pisitoi |
|
pisist | [pɪˈsɪst] | v.i. | pi- + sist | persist; insist (on: ni), it. persistere, sp. persistir, dt. weiterbestehen; beharren (auf: ni) | |
pisitoi | [pɪsɪˈto͡ɪ̯] | n. | pisi + -(a)toi | urinal, fr. pissoir, it. orinatoio, vespasiano, port. mictório, dt. Pissoir, Urinal, Pinkelbecken →ritraitoi |
|
pisun | [pɪˈsʊn] | n. | persōna | person | |
pi tal | [pi tal] | adv.dem. | pi + tal | therefore, so, it. perciò, quindi, dt. deswegen, darum, deshalb, also →dum |
|
pitani | [pɪˈtanɪ] | num. | peta- + -ni | quadrillion, billiard, 1e15 | |
piuc | [pjʊk] | n. | *pēduculum < pēdiculus, -um | louse, cat. poll, it. pidocchio, sp. piojo, dt. Laus | |
piument | [pjʊˈmɛnt] | n. | pigmentum | allspice, it. pimento, dt. Piment | |
piveni | [pɪˈvenɪ] | v.i. | pervenīre; pi- + veni | reach, attain (obj: a), arrive (at s.o.: a) →fi piveni |
|
plur | [plʊr] | v.i. | *plōrō, -āre | cry | |
pobra | [ˈpobrɐ] | adj. | *pauberem < pauper, -em; {-b- already in vlat.} | poor, it. povero, sp. pobre, dt. arm →pobra d'ap, pubrol |
|
pobra d'ap | [ˈpobrɐ dap] | adj. | pobra + d(i) + ap | lacking water, arid, low-moisture | |
pol | [pɔl] | n. | polus, -um | pole, axis of rotation, it. polo, cat. pol, dt. Pol →pulan |
|
popra | [ˈpoprɐ] | n. | populum | people, public, nation, folk | |
por | [pɔr] | n. | porrum | leek | |
pos | [pɔs] | v.aux. | *possə < *possum < posse | be able to, can, be allowed to, may, it. potere, sp. poder, dt. können, dürfen →pusabra, puseu |
|
posi | [ˈposɪ] | v.t. | *posiō, -īre < pōnere, pōnō, posuī, positum {-si: 'posit-' should be recognisable; rom. pune, pus} | put, place, lay, stand, it. porre, sp. poner, rom. pune, dt. setzen, stellen, legen, stecken →prupusit, pusit, pusiti |
|
pot | [pɔt] | n. | *potə < *potere | strength, might, power, ability | |
pracu | [ˈprakʊ] | v.t. | -kw- *placuō, -ēre < placēre, placeō, placuī, placitum; {-u: it. cat. rom. -ut-} | please, it. piacere, sp. placer, dt. gefallen →pracur |
|
v.refl. | be glad, be happy, like, it. fare piacere, dt. sich freuen | ||||
pracur | [prɐˈkʊr] | n. | pracu + -(a)r | pleasure, delight, it. piacere, dt. Gefallen, Vergnügen →pi pracur |
|
Praga | [ˈpraɡɐ] | n.prop. | {loan} | Prague, it. cat. sp. port. rom. Praga, cz. Praha, dt. Prag | |
prai | [pra͡ɪ̯] | n. | *plagia | beach, cat. platje, dt. Strand | |
pral | [pral] | v.t. | *paralō, -āre < *parabolə < parabolāre | speak, talk | |
prandi | [ˈprandɪ] | n. | prandium | meal | |
prap | [prap] | v.t. | palpō, -āre | spare, amnesty, pardon, it. graziare, risparmiare, sp. ahorrar, port. poupar, dt. verschonen, begnadigen →pidun, prapi, rigratic |
|
prapi | [ˈprapɪ] | n. | prap + -i | grace, pardon, amnesty, it. grazia, sp. indulto, perdón, piedad, merced, dt. Begnadigung, Verschonung, Gnade →piduni |
|
prat | [prat] | n. | *plattus, -um | dish; plate, it. piatto, dt. Teller, Gericht →vascel |
|
prati | [ˈpratɪ] | n. | platea | square, place | |
prati | [ˈpratɪ] | v.t. | *partiō, -īre | split, share, divide, it. partire, dt. teilen →praticra, pratiti |
|
v.i. | leave (obj./from: di), it. partire, dt. abreisen, weggehen | ||||
praticra | [prɐˈtikrɐ] | n. | prati + -(a)cra | particle, dt. Teilchen | |
pratiti | [prɐˈtitɪ] | n. | prati + -(a)ti | partition, departure, dt. Einteilung, Partition, Abreise | |
predu | [ˈpredʊ] | v.t. | *perduō, -ere < perdere, perdō, perdīvī, perditum; {-u: it. cat. rom. -ut-} | lose, cat. fr. perdre, it. perdere, rom. pierde, dt. verlieren | |
premi | [ˈpremɪ] | n. | praemium | prize, cat. premi, rom. premiu, dt. Gewinn, Preis, Prämie | |
pren | [prɛn] | n. | perna | leg, it. gamba, pierna, cat. cama, rom. picior, rsch. comba, chomma, dt. Bein | |
pres | [prɛs] | adv. | pressum | close to, near, almost, fr. près, près de, it. quasi, pressoché, rom. aproape, dt. nah, fast | |
preti | [ˈpretɪ] | n. | prētium | price, cost, it. prezzo, cat. preu, dt. Preis | |
preu | [pre͡ʊ̯] | adj. | praevius, -a, -um | previous, prior | |
pri- | [pri] | pref. | prae- | pre-, before, fore-, dt. Prä-, Vor- →prifri, pripusiti, priscava, prisent, pristuriu, priucup, priveni |
|
pri. | [pri] | n.abbrev. | pri(l) | Apr. {monthabbr3} | |
pric | [prɪk] | v.t. | *plicō, -āre; plicuī, plicātum | fold, bend (to: pi (location) or a (left/right/up/down)), it. piegare, cat. plegar, rom. pleca, dt. falten, biegen, knicken | |
v.i. | turn (to: pi (location) or a (left/right/up/down)), angle, deflect, it. piegare, cat. plegar, rom. pleca, dt. abbiegen | ||||
v.refl. | fold, bend, give in, buckle, it. piegarsi, sp. plegarse, dt. nachgeben, sich beugen, einknicken | ||||
pricis | [prɪˈkɪs] | adj. | praecīsus, -um | precise, it. preciso, dt. genau, präzise | |
prifri | [ˈprifrɪ] | v.t. | pri- + fri | prefer, it. preferire, dt. bevorzugen, vorziehen | |
pril | [prɪl] | n. | (V)- aprīlis, -em | April {month} →pri. |
|
prim | [prɪm] | adj.num. | prīmus, -a, -um | first, 1st, port. primeiro, dt. erster | |
adv. | first, port. primeiro, dt. zuerst →nascut prim |
||||
primeu | [prɪˈme͡ʊ̯] | adj. | prīmaevus, -um | primordial, primeval, it. primevo, dt. urzeitlich, ur- →lim primeu, selu primeu, Stront Primeu, sup primeu, temp primeu |
|
prin | [prɪn] | adj. | plēnus, -a, -um | full (of: di), complete, rich, mature, abundant, filled (with: di), it. pieno, sard. prenu, sp. lleno, cat. ple, rom. plin, dt. voll, gefüllt →lun prin, prin d'ambil, prin d'ap |
|
prin | [prɪn] | v.t. | -(C) *prehendō, -ere; prehēnsum; {-n: more recognisable than -s; no trace of freq. in Rom.; regular perf.part. like arom. prindu, primtã, but it. preso, cat. pres, rom. prins, fr. pris} | take, grab, fr. prendre, it. prendere, sp. prender, rom. prinde, dt. nehmen, greifen, ergreifen →cuprin |
|
princepi | [prɪŋˈkepɪ] | n. | prīncipium | principle; beginning | |
prin d'ambil | [prɪn dɐmˈbɪl] | adj. | prin + d(i) + ambil | full of eels, dt. voller Aale | |
prin d'ap | [prɪn dap] | adj. | prin + d(i) + ap | abounding in water, watery, dt. voller Wasser | |
pripusiti | [prɪpʊˈsitɪ] | n. | pri- + pusiti | preposition, it. preposizione, dt. Präposition | |
priscava | [prɪsˈkavɐ] | v.t. | pri- + scava | pre-dig | |
prisent | [prɪˈsɛnt] | adj. | praesēns, -tem; pri- + sent | present, it. presente, dt. anwesend | |
v.t. | praesentāre | present, show, introduce (person), it. presentare, dt. vorstellen, zeigen, präsentieren | |||
pristuriu | [prɪstʊˈri͡ʊ̯] | adj. | pri- + stor(i) + -iu | prehistoric, it. preistorico, dt. vorgeschichtlich | |
priucup | [prjʊˈkʊp] | v.refl. | praeoccupāre; pri- + ucup | worry, be concerned (about: di) | |
priveni | [prɪˈvenɪ] | v.t. | pri- + veni | prevent, guard against, avert, it. prevenire, sp. prevenir, dt. vorbeugen, zuvorkommen, abwenden, verhüten | |
privil | [prɪˈvɪl] | n. | *prīmavēra | spring →ivren, stat, utum |
|
proc | [prɔk] | n. | porcus, -um | pig, pork, it. maiale, porco, suino, sp. cerdo, cat. rom. porc, fr. cochon, porc, dt. Schwein →proc silvac |
|
proc silvac | [prɔk sɪlˈvak] | n. | proc + silvac | wild boar, wild sow, it. cinghiale, fr. sanglier, cat. senglar, occ. singlar, rom. mistreț, lat. aper, dt. Wildschwein →singlar |
|
prosma | [ˈprɔsmɐ] | adj. | proximus, -a, -um | next, nearest, closest | |
prot | [prɔt] | n. | porta | door, it. porta, sp. puerta, rom. poartă, sard. giànna, polta, dt. Tür | |
prot | [prɔt] | v.t. | *portō, -āre; portātum | carry, wear, it. portare, fr. porter, dt. tragen | |
protu | [ˈprotʊ] | n. | *portuə < portus, -um | harbour | |
prova | [ˈprovɐ] | v.t. | *probō, -āre | try (to: a), probe, test, attempt, prove, it. probare, cat. provar, dt. versuchen, ausprobieren, testen, erproben, beweisen →provi, pruvat, pruvati |
|
provi | [ˈprovɪ] | n. | prov(a) + -i | proof, it. prova, dt. Beweis, Nachweis | |
pru | [pru] | adv. | -(s) *plūs | more {comparative} →a pru trar, ni pru, nu pru ci, pru ... pru ... |
|
pru- | [pru] | pref.v.<v./n. | pro- | pro-, for →prumis, prunumra, prupusit |
|
pruc | [prʊk] | n. | pūlex, -icem | flea →mricat pruc |
|
prui | [pru͡ɪ̯] | n. | *pluja < pluvia | rain, it. pioggia, sp. lluvia, port. chuva, cat. pluja, fr. pluie, sard. proja, dt. Regen →mprui, prui cinra, selu prui |
|
prui cinra | [pru͡ɪ̯ ˈkɪndrɐ] | n. | prui + cinra | rain of ashes | |
prumis | [prʊˈmɪs] | v.t. | *prōmissō, -āre < {freq.} prōmittere, prōmittō, prōmīsī, prōmissum; pru- + mis | promise (to: a) →prumisat, prumisi, prumisti |
|
v.refl. | betroth, affiance, get engaged (with: a), it. fidanzarsi, sp. prometerse, dt. verloben | ||||
prumisat | [prʊmɪˈsat] | adj. | prumis + -at | engaged, it. fidanzato, sp. comprometido, cat. promès, dt. versprochen, fr. fiancé, rom. logodit, verlobt | |
n. | fiance, fiancee, it. fidanzato, fidanzata, dt. Verlobter, Verlobte | ||||
prumisi | [prʊˈmisɪ] | n. | prumis + -i | promise, it. port. promessa, sp. cat. promesa, rom. prumisiune, dt. Versprechen | |
prumisti | [prʊˈmɪstɪ] | n. | prumis + -(a)ti | engagement, betrothal, it. fidanzamento, sp. compromiso, dt. Verlobung | |
prumun | [prʊˈmʊn] | n. | -l>r- pulmō, -nem | lung, it. polmone, cat. pulmó, sard. prummone, pimone, dt. Lunge | |
prun | [prʊn] | n. | *prūna < prūnum | plum, prune →prunar |
|
prunar | [prʊˈnar] | n. | prun + -ar | plum tree | |
prunt | [prʊnt] | adj. | prōmptus, -a, -um | prompt, immediate, quick, speedy, fast, it. sp. pronto, dt. schnell, sofort →viluc |
|
prunumra | [prʊˈnʊmbrɐ] | n. | pru- + numra | pronoun, it. pronome, dt. Pronomen, Fürwort →sustantiu |
|
prununti | [prʊˈnʊntɪ] | v.t. | *prōnūntiō, -āre | pronounce, sp. pronunciar, dt. aussprechen | |
(prup) | [prʊp] | not used in isolation | n.stem.fragm. | {loan} | prop- {chemical substance formative for C3}, it. prop-, dt. Prop- →but, it, prupan, prupil |
prupan | [prʊˈpan] | n. | prup + -an | propane, it. propano, dt. Propan →prupanul |
|
prupanul | [prʊpɐˈnʊl] | n. | prupan + -ul | propanol, propyl alcohol, it. propanolo, alcol propilico, dt. Propanol, Propylalkohol | |
prupil | [prʊˈpɪl] | n. | prup + -il | propyl, it. propile, dt. Propyl | |
pru ... pru ... | [pru pru] | phr. | pru + pru | the ... the ... | |
prupusit | [prʊpʊˈsɪt] | n. | propositum; pru- + posi + -(a)t | purpose, goal, aim | |
pruspla | [ˈprʊsplɐ] | adj. | prōsperus, -a, -um | prosperous, flourishing, thriving, auspicious | |
pruton | [prʊˈtɔn] | n. | {loan} gr. πρῶτος; prut + -on | proton | |
pruvat | [prʊˈvat] | adj. | prov(a) + -at | proven, tested, tried, it. provato, cat. provat, dt. erprobt, bewährt | |
pruvati | [prʊˈvatɪ] | n. | prov(a) + -ati | test, probing, attempt, exam, it. prova, esperimento, dt. Versuch, Prüfung | |
pubrol | [pʊˈbrɔl] | n. | pobr(a) + -ol | poor/unfortunate person, poor little guy/person/lady, it. poveretto, dt. armer Mensch, arme Sau | |
puc | [pʊk] | adv. | paucus, -a, -um | little, not very, few, a bit | |
adj. | little {amount}, few | ||||
Pul | [pʊl] | n.prop. | Paula, -us | Paula, Paul | |
pul | [pʊl] | n. | pullus, -um | chicken, it. pollo, rom. pui, cat. pollastre, dt. Huhn →pul fi, pul frigat, pul om, sup pul |
|
pulan | [pʊˈlan] | adj. | pol + -an | polar, it. polare, cat. polar, dt. polar, entgegengesetzt | |
pul fi | [pʊl fi] | n. | pul + fi | hen, il. gallina, dt. Henne | |
pul frigat | [pʊl frɪˈɡat] | n. | pul + frigat | roasted chicken, grilled chicken, it. pollo arrosto, dt. Brathähnchen | |
pul om | [pʊ lɔm] | n. | pul + om | rooster, cock, it. gallo, dt. Hahn | |
pum | [pʊm] | n. | pōmum | apple →pumar, pumber, suc pum, trot pum |
|
pumar | [pʊˈmar] | n. | pum + -ar | apple tree | |
pumber | [pʊmˈbɛr] | n. | {?} probably pum + ter | potato, it. patata, fr. pomme de terre, dt.dial. Grumbeer →nsalat pumber, pumber farinus, pumber frim |
|
pumber farinus | [pʊmˈbɛr fɐrɪˈnʊs] | n. | pumber + farinus | floury potato, starchy potato | |
pumber frim | [pʊmˈbɛr frɪm] | n. | pumber + frim | waxy potato | |
punal | [pʊˈnal] | n. | pūgnālis, -em | dagger, rom. pumnal, it. pugnale, cat. punyal, dt. Dolch | |
punal | [pʊˈnal] | v.t. | *pungialō, -āre < *pungiliāre < pungere | stab, it. pugnalare, dt. erstechen, einen Stich versetzen | |
punc | [pʊŋk] | v.t. | *puncō, -āre < *punctāre < {freq.} pungo, punctum | prick, puncture, place a point/spot →punci |
|
punci | [ˈpʊŋkɪ] | n. | *punctāre + -ium; punc + -i | point, spot, speck | |
puni | [ˈpunɪ] | v.t. | *pūniō, -īre | punish, it. punire, dt. bestrafen →punibra |
|
punibra | [pʊˈnibrɐ] | adj. | puni + -(a)bra | punishable, it. punibile, cat. sancionable, rom. pedepsit, dt. strafbar →ligabra |
|
pur | [pʊr] | adj. | pūrus, -um | pure, clean, it. puro, dt. rein, sauber, pur →puric, purtat |
|
pur | [pʊr] | prep. | -(')- *por < prō | through, by means of, by, via, it. per, per mezzo di, dt. durch, von, mittels, via | |
puric | [pʊˈrɪk] | v.t. | pur + -ic | purify, clean, filter, it. purificare, dt. reinigen, läutern, aufbereiten, klären →puricar, puricati |
|
puricar | [pʊrɪˈkar] | n. | puric + -ar | purifying, purification, dt. Reinigen, Reinigung | |
puricati | [pʊrɪˈkatɪ] | n. | puric + -ati | purification. it. purificazione, dt. Klärung, Reinigun, Aufbereitung, Läuterung | |
purtat | [pʊrˈtat] | n. | pur + -(i)tat | purily, it. purezza, dt. Reinheit | |
pus- | [pʊs] | pref. | -(C) post- | post-, it. post-, pos-, po-, port. pós-, sp. pos-, post-, back-, dt. Post-, Nach-, Zurück-, Rück- →puscrivut |
|
pusabra | [pʊˈsabrɐ] | adj. | pos + -abra | possible →pusabritat |
|
pusabritat | [pʊsɐbrɪˈtat] | n. | pusabr(a) + -itat | possibility | |
puscrivut | [pʊskrɪˈvʊt] | n. | pu(s)- + scrivut | postscriptum, epilogue, it. epilogo, poscritto, dt. Epilog, Nachwort, Postscriptum | |
puseu | [pʊˈse͡ʊ̯] | v.t. | possidēre, possēdī, possessum; po(s) + seu | possess, own, it. possedere, cat. posseir, sp. poseer, rom. poseda, dt. besitzen →pusivut, pusivuti |
|
pusit | [pʊˈsɪt] | adj. | posi + -(a)t | put, placed, it. posto, dt. gestellt, gelegt, gesetzt →pusitiu |
|
pusiti | [pʊˈsitɪ] | n. | posi + -(a)ti | position, it. posizione, dt. Position, Stellung, Lage, Stelle →pripusiti |
|
pusitiu | [pʊsɪˈti͡ʊ̯] | adj. | {loan} lat. positīvus, -a, -um; pusit + -iu | positive, it. positivo, dt. positiv | |
pusivut | [pʊsɪˈvʊt] | adj. | puseu + -at | possessed, own, it. posseduto, cat. posseït, rom. posedat, lat. possessum, dt. besessen →pusivutiu |
|
pusivuti | [pʊsɪˈvutɪ] | n. | puseu + -ati | possession, it. possesso, dt. Besitz | |
pusivutiu | [pʊsɪvʊˈti͡ʊ̯] | adj. | pusivut + -iu | possessive, it. possessivo, dt. Possessiv-, Besitz-, besitzergreifend | |
(put) | [pʊt] | not used in isolation | v.stem. | *pūtō, -āre | {originally} clean; order; estimate; consider →cuput |
putic | [pʊˈtɪk] | n. | (V)- apothēca | shop, store →putic filat |
|
putic filat | [pʊˈtɪk fɪˈlat] | n. | putic + filat | webshop | |
Q |
|||||
Qahir | [kɐˈɪr] | n.prop. | {loan} {educated spelling of Cair} | Cairo, dt. Kairo | |
R |
|||||
rabul | [rɐˈbʊl] | n. | arbōs, -rem | tree →rabul ascon furest |
|
rabul ascon furest | [rɐˈbʊ lɐsˈkɔɱ fʊˈrɛst] | phr. | rabul + ascon + furest | not to see the wood for the trees | |
rac | [rak] | n. | larix, -cem | larch | |
racim | [rɐˈkɪm] | n. | *racīmus, -um < racēmus, -um | grape →racimar, racim sicat |
|
racimar | [rɐkɪˈmar] | n. | racim + -ar | vine, grapevine | |
racim sicat | [rɐˈkɪm sɪˈkat] | n. | racim + sicat | raisin | |
racu | [ˈrakʊ] | det. | -(C) *alicūnu < aliqu unum | some, any {singular}, sp. alguno, alguien, it. qualcuno, dt. jemand, irgendein →a racu ur, racu tal, racu vic |
|
before cons.: raku' | pron. | someone, anyone {singular}, sp. algún, dt. jemand, irgendeiner, etwas | |||
racu tal | [ˈrakʊ tal] | det. | racu + tal | some such, dt. manch solcher | |
pron. | some such, dt. manch solcher | ||||
racu vic | [ˈrakʊ vɪk] | adv. | racu + vic | ever, sometimes | |
raf | [raf] | n. | -(ra) rafanum | radish, it. rafano, cat. rave, rom. ridiche, dt. Rettich, sci. raphanus | |
raga | [ˈraɡɐ] | adj. | largus, -a, -um | wide, large, it. largo, cat. llarg, rom. larg, dt. weit, groß →rag' un dit |
|
rag' un dit | [ra ɡʊn dɪt] | adj. | rag(a) + un + dit | as wide as a finger, it. largo un dito, dt. fingerbreit | |
raic | [rɐˈɪk] | n. | rādīx, -cem | root, it. radice, occ. raiç, cat. arrel, sp. raíz, dt. Wurzel | |
ral | [ral] | adj. | rārus, -a, -um | rare | |
ram | [ram] | n. | anima | soul, it. anima, alma, oocc. arma, dt. Seele | |
ramla | [ˈramblɐ] | n. | aerāmen, -inis | bronze, it. bronzo, sard. brúnzu, cat. bronze, rom. bronz, dt. Bronze →cobra, itat ramla |
|
ramlaci | [rɐmˈblakɪ] | n. | armoracia | horseradish, it. ramolaccio, sard. almuranta, sci. armoracia rusticana →mantic ramlaci |
|
ran | [ran] | n. | rana | frog, cat. granota, sp. rana, it. rana, sard. ràna, friul. crot, fr. grenouille, rom. broască, dt. Frosch →cos ran |
|
rani | [ˈranɪ] | n. | (V)- arānea | spider, it. ragno, friul. ragn, sp. araña, dt. Spinne | |
rap | [rap] | n. | rapa | turnip →brit rap , culirap |
|
rapan | [rɐˈpan] | adv. | -(C) *aliquantə < aliquantus | somewhat, reasonably, it. alquanto, dt. ziemlich, etwas | |
det. | some, it. qualcosa, alquanti, dt. ein bißchen, einige, ein paar | ||||
pron. | some, it. qualcosa, alquanti, dt. einiges, einige | ||||
rapen | [rɐˈpɛn] | n. | āla penna | wing (bird, plane), fin (fish), it. ala, pinna, cat. ala, aleta, port. asa, nadadeira, dt. Flügel, Flosse →capil, rapen spal, rapinat |
|
rapen spal | [rɐˈpɛn spal] | n. | rapen + spal | shark's fin, dt. Haifischflosse →sup rapen spal |
|
rapinat | [rɐpɪˈnat] | adj. | rapen + -at | winged, sp. alado, it. alato, cat. penat, dt. geflügelt →mur rapinat |
|
rar | [rar] | adj. | āridus, -a, -um | arid, dry, barren, parched | |
ras | [ras] | v.t. | *rāsō, -āre < {freq.} rādere, rādō, rāsī, rāsum | scrape, shave, scratch, it. radere, rasare, cat. raure, sp. rasar, rom. rade, dt. schaben, rasieren, kratzen, abkratzen | |
rastra | [ˈrastrɐ] | n. | rāstrum | rake, it. rastrello, sp. rastra, dt. Harke, Rechen | |
rat | [rat] | n. | ars, -tem | art →ratai, ratar, ratifit |
|
ratai | [rɐˈta͡ɪ̯] | n. | rat + -ai | art gallery | |
ratar | [rɐˈtar] | n. | rat + -ar | artist | |
rati | [ˈratɪ] | n. | *ratium < ratiōnem | reason, cause | |
ratic | [rɐˈtɪk] | n. | articulum | joint, knuckle, hinge | |
ratifit | [rɐtɪˈfɪt] | adj. | rat + -ifit | artificial | |
Ratul | [rɐˈtʊl] | n.prop. | Artūrus, -um; Artūrius, -um | Arthur | |
rau | [ra͡ʊ̯] | adj. | albus, -a, -um | white {colour}, it. bianco, rom. alb, rsch. alv, dt. weiß →caval rau, mac rau i nir, mustaci rau, nan rau, spal rau, us rau, vin rau |
|
rec | [rɛk] | n. | helica | screw, helix | |
reci | [ˈrekɪ] | n. | ēricius, -um | hedgehog, urchin, it. riccio, rom. arici, dt. Igel, Seeigel | |
regla | [ˈreɡlɐ] | n. | -g- rēgula; {loan} lat. rēgula | rule, it. regola, dt. Regel | |
rei | [re͡ɪ̯] | n. | rēx, -gem | king, queen, sp. rey, reina, dt. König, Königin →rian |
|
Ren | [rɛn] | n.prop. | Helena | Helen | |
reni | [ˈrenɪ] | n. | rēgnum | kingdom, reign | |
repu | [ˈrepʊ] | v.t. | *'recipuō, -ere < 'recipit < recipere, recipiō, recēpī, receptum; {-u: cat. it. rom. -ut; frequent word, not analysed as re+capere, like cat.} | get, receive, cat. rebre, it. ricevere, dt. kriegen, bekommen →cepu, repu crar, repu friu, riput |
|
repu crar | [ˈrepʊ krar] | v.i. | repu + crar | get warm, feel more and more warm, dt. warm werden (subj.=dat.) →tenu crar |
|
repu friu | [ˈrepʊ fri͡ʊ̯] | v.i. | repu + friu | get cold, feel more and more cold, dt. kalt werden (subj.=dat.), dt.dial. kalt kriegen →tenu friu |
|
rest | [rɛst] | v.cop. | *restō, -āre | stay, remain | |
v.i. | stay, remain, stay behind | ||||
reu | [re͡ʊ̯] | n. | herba | grass, herbs →vrir reu |
|
ri- | [ri] | -i drops before vowel | pref.v.<v./n. | rē- | re-, again →ricambi, ricedi, ricunus, rifri, rigratic, rinspus, riseni, riseu, risist, rispir, ristreba, ritrai, ritron, rivei |
rian | [rjan] | adj. | re(i) + -an | royal, cat. reial, dt. königlich →Muntrian |
|
ribeli | [rɪˈbelɪ] | n. | V+ erviliam | pea, it. pisello, sp. guisante, arveja, port. ervilha, rom. mazăre, dt. Erbse →sup ribeli |
|
(ric) | [rɪk] | not used in isolation | v.stem. | *rēcō, -āre < *rēctare < {freq.} *rigere/*regere | straighten, rect- →curic |
Ricalda | [rɪˈkaldɐ] | n.prop. | Richarda, -us | Richarda, Richard | |
ricambi | [rɪˈkambɪ] | v.t. | ri- + cambi | exchange, swap, it. ricambiare, dt. auswechseln, austauschen | |
ricedi | [rɪˈkedɪ] | v.i. | ri- + cedi | recede, it. recedere, dt. zurückweichen, zurücktreten, schwinden | |
ricunus | [rɪkʊˈnʊs] | v.t. | rē+cōgnōscere; ri- + cunus | recognise, admit, confess (to: a) | |
rifri | [ˈrifrɪ] | v.t. | ri- + fri | report (s.t.: obj., to: a), sp. referir, dt. berichten | |
v.refl. | relate (to: a), refer (to: a), sp. referir, dt. meinen (etw.: a), anspielen (auf: a), sich beziehen (auf: a) | ||||
rigratic | [rɪɡrɐˈtɪk] | v.t. | ri- + grat(i) + -ic | thank, it. ringraziare, fr. remercier, sp. agradecer, cat. agrair, rom. mulțumi, dt. danken →prap |
|
rilati | [rɪˈlatɪ] | n. | *relātium < relātiōnem | relation, it. relazione, dt. Beziehung, Relation →curilati |
|
riligi | [rɪˈliɡɪ] | n. | rilig + -i | religion | |
Rin | [rɪn] | n.prop. | {loan} | Rhine, it. port. Reno, cat. sp. Rin, fr. Rhin, occ. Ren, cz. sk. Rýn, mad. Rajna, lat. Rhēnus, nl. Rijn, dt. Rhein | |
rinetra | [rɪˈnetrɐ] | v.i. | **rehinniturō, -āre < {freq.} hinnīre | whinny, neigh {make horse noises}, dt. wiehern | |
rinspus | [rɪnˈspʊs] | v.i. | ri- + nspus | remarry, it. risposarsi, dt. wieder heiraten | |
rinun | [rɪˈnʊn] | n. | *reniōne < rēn, rēnem | kidney, it. rene, rognone, fr. rein, rognon, cat. ronyó, sp. riñón, port. rim, rom. rinichi, dt. Niere →rinunan |
|
rinunan | [rɪnʊˈnan] | adj. | rinun + -an | concerning the kidney, kidney ... | |
rip | [rɪp] | n. | rīpam | shore, bank, coast, it. riva, dt. Ufer | |
riput | [rɪˈpʊt] | adj. | repu + -(a)t | received, got, gotten, it. ricevuto, -a, fr. reçu, dt. empfangen, bekommen, gekriegt, erhalten | |
n. | receipt, it. ricevuta, sp. recibo, fr. reçu, dt. Beleg, Quittung | ||||
ris | [rɪs] | v.i. | *rīsō, -āre < {freq.} rīdēre, rīdēō, rīsī, rīsum; {-s: deriv. in -s-, not -r-; 'ri' is too short; perf.part. it. riso, cat. rigut, rom. râs, fr. ri, ast. ríu} | laugh (about: di), it. ridere, sp. reír, cat. riure, fr. rire, rom. râde, dt. lachen | |
riseni | [rɪˈsenɪ] | v.t. | ri- + seni | give up, resign (from: obj.) | |
riseu | [rɪˈse͡ʊ̯] | v.i. | ri- + seu | reside, dwell, life (at, in: a, ni), sp. residir, it. allogiare, rom. locui, dt. wohnen, residieren →avit |
|
risin | [rɪˈsɪn] | n. | rēsīna | resin, it. cat. resina, fr. résine, rom. rășină, dt. Harz | |
risist | [rɪˈsɪst] | v.i. | ri- + sist | resist (obj: a), fight back (against: a), it. resistere, sp. resistir, dt. widerstehen, standhalten, wehren, aushalten, durchhalten | |
rispet | [rɪsˈpɛt] | n. | respectum | respect →a rispet di |
|
rispir | [rɪsˈpɪr] | v.t. | respīrāre; ri- + spir | breathe, dt. atmen | |
rispus | [rɪsˈpʊs] | v.i. | *respōnsō, -āre < {freq.} respondēre, respondeō, respondī, respōnsum | answer (obj.: a, to: a), respond (to: a), reply, it. rispondere, dt. antworten (auf: a, dat.: a) →rispusabra, rispusi |
|
rispusabra | [rɪspʊˈsabrɐ] | adj. | rispus + -abra | responsible, it. responsabile, cat. responsable, rom. responsabil, dt. verantwortlich →ligabra |
|
rispusi | [rɪsˈpusɪ] | n. | rispus + -i | answer, response, reply, it. risposta, responso, dt. Antwort | |
ristreba | [rɪsˈtrebɐ] | v.t. | ri- + streba | reserve, it. riservare, dt. reservieren, aufsparen →ristrebi |
|
ristrebi | [rɪsˈtrebɪ] | n. | ristreb(a) + -i | reserve, it. riserva, dt. Reserve →rot ristrebi |
|
risturan | [rɪstʊˈran] | n. | {loan} lat. restaurans, -tem | restaurant, it. ristorante, fr. restaurant, dt. Gaststätte | |
rit | [rɪt] | n. | rēte | net, web (also WWW) →craci rit, pagin rit |
|
ritrai | [rɪˈtra͡ɪ̯] | v.t. | ri- + trai | retract, withdraw, it. ritirare, ritrarre, dt. zurückziehen →ritraitoi |
|
v.refl. | retreat, it. ritirarsi, ritrarsi, dt. sich zurückziehen | ||||
ritraitoi | [rɪtra͡ɪ̯ˈto͡ɪ̯] | n. | ritrai + -(a)toi | toilet, loo, bathroom, retreat, it. cesso, bagno, gabinetto, rifugio, dt. Klo, Toilette, Rückzugsort →bani, cacatoi, cidit, ciditoi, pisitoi |
|
ritron | [rɪˈtrɔn] | v.i. | ri- + tron | return (to: a) | |
ritun | [rɪˈtʊn] | adj. | -(C) *retundus, -a, -um | round, circular, spherical | |
riu | [ri͡ʊ̯] | n. | rīvus, -um | small river, stream, sometimes also in names of huge rivers →diriva, Riu Amason, rivol |
|
Riu Amason | [ri͡ʊ̯ ɐmɐˈsɔn] | n.prop. | riu + Amason | Amazon River; usually just Amason | |
rivei | [rɪˈve͡ɪ̯] | v.t. | re+videre; ri- + vei | see again, revisit →a rivei |
|
rivol | [rɪˈvɔl] | n. | riu + -ol | creek | |
ro | [ro] | v.t. | -(C) vult < {3sg.} velle | want →roi |
|
v.aux. | want | ||||
robi | [ˈrobɪ] | adj. | rubeus, -a, -um | red {colour}, it. rosso, fr. rouge, sp. rojo, cat. roig, dt. rot →brit rap robi, gigant robi, nan robi, robi clar, robi scur, rubiu |
|
robi clar | [ˈrobɪ klar] | adj. | robi + clar | light red, it. rosso chiaro, dt. hellrot | |
robi scur | [ˈrobɪs kʊr] | adj. | robi + scur | dark red, crimson, it. rosso scuro, sp. rojo oscuro, dt. dunkelrot | |
robla | [ˈroblɐ] | n. | rōbur, -em | oak | |
roc | [rɔk] | n. | **rocca < rūpēs | rock | |
rodi | [ˈrodɪ] | n. | hordeum | barley, it. orzo, rom. orz, dt. Gerste →avin, meli, sical, spret, tric |
|
roi | [ro͡ɪ̯] | n. | ro + -i | will →crun roi |
|
ropu | [ˈropʊ] | v.t. | *rupuō, -ere < rumpere, rumpō, rūpī, ruptum; {-u like cat. 'romput'; it. 'rotto', rom. 'rupt' are the orig. lat., drop of nasal infix like rom. 'rupe'} | break, it. rompere, cat. rompre, sp. romper, rom. rupe, dt. zerbrechen, zerschlagen →rupui, ruput, ruputur |
|
ros | [rɔs] | n. | rosa | rose, it. rosa, friul. garuful, dt. Rose →crafil |
|
rot | [rɔt] | n. | rota | wheel, it. ruota, sp. rueda, cat. roda, rom. roată, dt. Rad →rot apui, rot avan, rot ristrebi |
|
rot apui | [rɔ tɐˈpu͡ɪ̯] | n. | rot + apui | back wheel, it. ruota posteriore, fr. roue arrière, sp. rueda de atrás, rueda trasera, dt. Hinterrad →rot avan |
|
rot avan | [rɔ tɐˈvan] | n. | rot + avan | front wheel, it. ruota anteriore, fr. roue avant, sp. rueda delantera, dt. Vorderrad →rot apui, rot ristrebi |
|
rot ristrebi | [rɔt rɪsˈtrebɪ] | n. | rot + ristrebi | spare wheel, it. ruota di ricambio, ruota scorta, fr. roue de secours, dt. Reserverad, Ersatzrad →rot avan |
|
rubiu | [rʊˈbi͡ʊ̯] | adj. | rob(i) + -iu | reddish, it. rossastro, dt. rötlich | |
ruga | [ˈruɡɐ] | n. | vulgus, -um | people, folk {pej.} →rugan |
|
rugan | [rʊˈɡan] | adj. | rug(a) + -an | vulgar, ordinary →Latin Rugan |
|
ruit | [rʊˈɪt] | n. | rugītum | noise →ruitus |
|
ruitus | [ru͡ɪ̯ˈtʊs] | adj. | ruit + -us | loud | |
rul | [rʊl] | n. | *ōrula < ōra | edge, brink, verge, border, rim, it. orlo, fr. orle, cat. vora, sp. orilla, rom. margine, dt. Kante, Rand, Grenze →mran |
|
Rum | [rʊm] | n.prop. | Rōma | Rome, it. Roma, dt. Rom | |
rumalin | [rʊmɐˈlɪn] | n. | -V- *rō marīn < rōs marīnum | rosemary, it. rosmarino, cat. romaní, rom. rozmarin, dt. Rosmarin | |
runali | [rʊˈnalɪ] | adj. | ordinārius, -a, -um | ordinary | |
rup | [rʊp] | n. | vulpēs, -em | fox, it. rom. volpe, fr. renard, sp. zorro, raposo, sic. vurpi, sard. mrexani, dt. Fuchs | |
rupui | [rʊˈpu͡ɪ̯] | n. | ropu + -i | rupture, breaking, it. rottura, dt. Bruch, Durchbruch | |
ruput | [rʊˈpʊt] | adj. | ropu + -(a)t | broken, ruptured, it. rotto, sp. roto, rom. rupt, fr. rompu, cassé, brisé, cat. trencat, dt. kaputt, zerbrochen, zersprungen, aufgebrochen; cmp. cat romput | |
ruputur | [rʊpʊˈtʊr] | adj. | ropu + -(a)tur | breaking, dt. brechend →ruputur vetra |
|
ruputur vetra | [rʊpʊˈtʊr ˈvetrɐ] | adj. | ruputur + vetra | glass breaking, it. rompivetro, sp. rompecristales, fr. brise-vitre, dt. glasbrechend →mratel ruputur vetra |
|
rusat | [rʊˈsat] | n. | *rōsāta < rōs, rōrem | dew, it. rugiada, fr. rosée, cat. rou, rosada, sp. rocío, rom. rouă, dt. Tau | |
ruscanol | [rʊskɐˈnɔl] | n. | *rusciniolu < *lusciniolum | nightingale, it. usignolo, cat. rossinyol, port. rouxinol, friul. rusignûl, rom. privighetoare, dt. Nachtigall | |
rutis | [rʊˈtɪs] | adj. | *ultissimum < ultimum; rut + -is | last, ultimate | |
S |
|||||
sa- | [sa] | -a drops before vowel, n,m,p,t,c,r,l,f | pref.v.<v./n. | exə-; {epenthetic -a to break up -ss-} | out, up, dis-, ex-, it. dis-, s- →sasist, savrot, scava, scedi, spas |
sacra | [ˈsakrɐ] | n. | saccharum | sugar, dt. Zucker | |
sal | [sal] | n. | salem < sāl | salt →nsal |
|
salmun | [sɐlˈmʊn] | n. | salmō, -nem | salmon, it. salmone, fr. saumon, cat. salmó, sp. salmón, port. salmão, rom. somon, cz. losos, nl. zalm, dt. Lachs | |
salubra | [sɐˈlubrɐ] | adj. | salūber, -rem | healthy | |
Salur Vecra | [sɐˈlʊr ˈvekrɐ] | n. | {name} gr. Salauris; Salur + vecra | Salur Vekra {city 16km from Trakunis} | |
salut | [sɐˈlʊt] | n. | salūs, -tem | health →di salut, salutati |
|
interj. | hello, hi, greetings, fr. salut, it. ciao, salve, dt. hallo, moin | ||||
salutati | [sɐlʊˈtatɪ] | n. | salut + -ati | greeting, salutation | |
salva | [ˈsalvɐ] | v.t. | *salvō, -āre | save, store, rescue, it. salvare, fr. sauver, cat. salvar, rom. salva, dt. speichern, sichern, retten →salvat |
|
salvat | [sɐlˈvat] | adj. | salv(a) + -at | saved, rescued | |
salvi | [ˈsalvɪ] | n. | -v- salvia | sage, it. salvia, fr. sauge, dt. Salbei | |
sam | [sam] | n. | sanguis, -em | blood, cat. sang, sard. sàmmene, sàmbani, dt. Blut →naranc sam, nimal sam crar, vas sam |
|
san | [san] | adj. | -(C) sanctus, -a, -um | saint, holy →Ciceli San, Sevi San |
|
sapi | [ˈsapɪ] | v.t. | *sapiō, -īre | know, be able to, it. sapere, fr. savoir, sp. saber, dt. wissen, fähig sein | |
v.aux. | be able to, it. sapere, fr. savoir, sp. saber, dt. können, fähig sein | ||||
sasist | [sɐˈsɪst] | v.i. | sa- + sist | exist, be, it. esistere, sp. existir, dt. bestehen, existieren, vorhanden sein, sein →sasistur |
|
sasistur | [sɐsɪsˈtʊr] | adj. | sasist + -(at)ur | extant, existing, being, it. esistente, dt. existierend, bestehend, vorhanden →sasisturtat |
|
n. | being, it. essenza, essere, ente, sp. ser, ente, entidad, dt. Wesen, Entität | ||||
sasisturtat | [sɐsɪstʊrˈtat] | n. | sasistur + -(i)tat | existence, it. esistenza, sp. existencia, dt. Dasein, Existenz | |
satrei | [sɐˈtre͡ɪ̯] | n. | saturēja | savory {herb}, it. santoreggia, gal. segorella, sp. saldorija, sarilla, cat. sajolida, fr. sarriette, rom. cimbru, dt. Bohnenkraut | |
Savel | [sɐˈvɛl] | n.prop. | Isabella | Isabel →culur Savel |
|
savrot | [sɐˈvrɔt] | v.t. | sa- + vrot | develop, it. sviluppare, sp. desarrollar, rom. dezvolta, dt. entwickeln →savrutati |
|
savrutati | [sɐvrʊˈtatɪ] | n. | savrot + -ati | development, it. svoluppo, rom. dezvoltare, dt. Entwicklung | |
scam | [skam] | n. | scamnum | stool, small bench, rom. scaun, dt. Hocker, Bänkchen →cater |
|
scat | [skat] | v.t. | *excaptō, -āre | to startle, to rouse, it. sobbalzare scattare, sussultare, dt. aufschrecken, erschrecken →scatur |
|
v.i. | to startle, it. sobbalzare scattare, sussultare, dt. aufschrecken, erschrecken, hochfahren | ||||
scatur | [skɐˈtʊr] | adj. | scat + -(at)ur | sudden | |
scava | [ˈskavɐ] | v.t. | *ex-cavāre; s(a)- + cava | dig up, excavate, sp. excavar, dt. ausgraben →priscava, scavati, scavatur, scavi |
|
scavati | [skɐˈvatɪ] | n. | scav(a) + -ati | excavation | |
scavatur | [skɐvɐˈtʊr] | n. | scav(a) + -atur | excavator, it. scavatore, dt. Bagger | |
scavi | [ˈskavɪ] | n. | scav(a) + -i | cave, mine, it. cava, grotta, dt. Höhle, Mine | |
scedi | [ˈskedɪ] | v.t. | s(a)- + cedi | exceed, overstep, it. eccedere, dt. überschreiten, übertreiben, überziehen | |
scinti | [ˈskɪntɪ] | n. | scientia | science | |
scol | [skɔl] | n. | schola | school | |
scriu | [skri͡ʊ̯] | v.t. | *scrībō, -ere < scrībere, scrībō, scrīpsī, scrīptum/**scrībtum; {-(i): no -it- perf.part. in Rom.: it. scritto, cat. escrit, arom. scriatã, rom. scris} | write, it. scrivere, cat. escriure, sp. escribir, dt. schreiben →scrivut |
|
scrivut | [skrɪˈvʊt] | adj. | scriu + -at | written, it. scritto, rom. scris, dt. geschrieben →puscrivut |
|
scroti | [ˈskrotɪ] | n. | *scorteus, -a, -um | bark, it. scorza, sp. corteza, fr. écorce, dt. Rinde, Borke | |
scup | [skʊp] | v.t. | *escōpə < *esconspuere < ex + con + spūere; {also onom.} | spit | |
scupil | [skʊˈpɪl] | n. | *scōpilla < scōpa | brush, it. spazzola, sp. escobilla, port. escova, dt. Bürste | |
scur | [skʊr] | adj. | (V)- obscūrus, -a, -um | dark, gloomy, obscure, it. scuro, sp. oscuro, fr. foncé, dt. dunkel, obskur →robi scur, scurtat |
|
scurtat | [skʊrˈtat] | n. | scur + -(i)tat | darkness, obscurity, it. oscurità, port. escuridão, dt. Dunkelheit | |
se | [se] | not as subject | pron.refl. | se | oneself, himself, herself, itself, themselves {only used for 3rd person reflexive} |
subject only | pron.impers. | you, one {impersonal pronoun}, de.: 'man', fr.: 'on' | |||
sei | [se͡ɪ̯] | optative of e | v.cop. | *sija < *siat < sit < {3sg.pres.subj.act.} | let be, it. sia, tar. sije, lad. sie, friul. sedi, rsch. saja, seigi, lig. ségge, cat. sigui, occ. siá, fr. soit, sp. sea, ast. seya, port. seja, sard. siat, siet, rom. fie, dt. sei, möge sein →sei tenu |
v.aux. | {optative marker} →sei manc bin |
||||
v.t.0s. | to let there be, dt. es möge geben | ||||
sei manc bin | [se͡ɪ̯ maŋk bɪn] | phr. | sei + manc + bin | enjoy your meal | |
sei tenu | [se͡ɪ̯ ˈtenʊ] | interj. | sei + tenu | here you are (when handing something over), it. prego, ecco, cat. aqui tens, dt. bitte sehr (beim Überreichen) | |
selu | [ˈselʊ] | n. | silva | jungle, wild forest, untouched forest →bosc, furest, Selu Amason, selu primeu, selu prui, silvac |
|
Selu Amason | [ˈselʊ ɐmɐˈsɔn] | n.prop. | selu + Amason | Amazon Rain Forest | |
selu primeu | [ˈselʊ prɪˈme͡ʊ̯] | n. | selu + primeu | virgin forest, primeval forest, jungle, dt. Urwald | |
selu prui | [ˈselʊ pru͡ɪ̯] | n. | selu + prui | rain forest | |
sempra | [ˈsɛmprɐ] | n. | exemplum | example | |
seni | [ˈsenɪ] | n. | signum | sign, mark, tag, it. segno, dt. Zeichen, Marke →sinic |
|
not used in isolation | v.stem. | *signō, -āre | signal →nseni, riseni |
||
(sent) | [sɛnt] | not used in isolation | adj.stem. | *sentə < -sentem < sēns < esse, sum | -sent →ausent, prisent |
senti | [ˈsɛntɪ] | v.t. | *sentiō, -īre; sēnsum; {-ti: cat. sentir, sentit, sp. sentido, it. sentito} | feel, sense, sp. sentir, dt. fühlen, merken →sintiti |
|
v.refl.cop. | feel, sp. sentirse, dt. fühlen | ||||
sepi | [ˈsepɪ] | v.t. | *sequiō, -īre < sequī, sequor, secūtus | follow, it. seguire, sp. seguir, fr. suivre, dt. folgen | |
ser | [sɛr] | n. | serra | saw, sp. sierra, cat. serra, sard. sera, rom. ferăstrău, fr. scie, friul. see, it. sega, dt. Säge →ser cric |
|
ser cric | [sɛr krɪk] | n. | ser + cric | circular saw, it. sega circolare, dt. Kreissäge →ser cric tabra |
|
ser cric tabra | [sɛr krɪk ˈtabrɐ] | n. | ser cric + tabra | table saw, sp. sierra circular de mesa, it. sega circolare a tavolo, sega da banco, rom. ferăstrău circular de masă, dt. Tischkreissäge | |
ses | [sɛs] | num. | +s *ses < sex {-s kept due to influence from '60'} | six, 6, port. seis, dt. sechs →sisangrat, sisinti, sistil |
|
set | [sɛt] | num. | septem | seven, 7, port. sete, dt. sieben →sitemra, sitinti |
|
seta- | [ˈsetɐ] | precomp.si. | {loan} zetta {SI unit prefix} | zetta, 1e21, Z →sitani |
|
setu- | [ˈsetʊ] | precomp.si. | {loan} zepto {SI unit prefix} | zepto-, 1e-21, dt. zepto- | |
seu | [se͡ʊ̯] | v.i. | *sedeō, -ēre; sessum; {-u,-vat: no freq., perf.part.: cat: segut, it. seduto, rom. șezut} | sit, it. sedere, cat. seure, dt. sitzen →puseu, riseu, sevi, sivuti |
|
sevi | [ˈsevɪ] | n. | seu + -i | seat, it. sedia, sede, cat. seient, port. sede, assento, sp. assiento, rom. scaun, dt. Sitz →cater, Sevi San |
|
Sevi San | [ˈsevɪ san] | n. | sevi + san | Holy See, it. Santa Sede, dt. Heiliger Stuhl | |
si | [si] | adv. | *sī < sīc | yes, {emphasizing adverb} | |
si | [si] | conj. | sī | if →mitis si, ncui si |
|
sic | [sɪk] | v.t. | *siccō, -āre | dry, desiccate →sicat, sicatoi |
|
sical | [sɪˈkal] | n. | secāle | rye, it. segale, cat. sègol, dt. Roggen →avin, meli, rodi, spret, tric |
|
sicat | [sɪˈkat] | adj. | sic + -at | dry, dried; sober →graci sicat, racim sicat |
|
sicatoi | [sɪkɐˈto͡ɪ̯] | n. | sic + -atoi | drying room, it. essiccatoio {luogo}, dt. Trockenraum | |
sicra | [ˈsikrɐ] | n. | *sīcera | cider, apple wine →acit sicra |
|
sicrit | [sɪˈkrɪt] | n. | sēcrētum | secret, it. segreto, dt. Geheimnis | |
sicun | [sɪˈkʊn] | n.unit.si. | {loan} secunda | second, s, it. secondo, cat. segon, dt. Sekunde | |
sicur | [sɪˈkʊr] | adj. | sēcūrum | secure, safe →sicurtat |
|
sicurtat | [sɪkʊrˈtat] | n. | sēcūritātem; sicur + -(i)tat | security, safety | |
silman | [sɪlˈman] | n. | septimāna | week | |
silvac | [sɪlˈvak] | adj. | silvāticum; selu + -ac | savage, wild →ant silvac, caval silvac, proc silvac, uc silvac |
|
sim | [sɪm] | adv.dem. | *sīmə < sīc illō modō < sīc | so, in this way | |
simantiu | [sɪmɐnˈti͡ʊ̯] | adj. | {loan} lat. *semanticus < {loan} gr. σημαντικός; simant + -iu | semantic, it. semantico, dt. semantisch →spluri sinicat |
|
n. | semantics, it. semantica, dt. Semantik, Bedeutungslehre | ||||
simen | [sɪˈmɛn] | n. | sēmen | seed | |
simi | [ˈsimɪ] | n. | sīmia | monkey, ape | |
singlar | [sɪŋˈɡlar] | n. | singulāris, -em | wild boar, wild sow, it. cinghiale, fr. sanglier, cat. senglar, occ. singlar, rom. mistreț, lat. aper, dt. Wildschwein →proc silvac |
|
singra | [ˈsɪŋɡrɐ] | det. | -(s) singulōs, -ās; {-s drops like all pl. forms} | one each, sp. sendos, cat. sengles, dt. je ein, einer für jeden, einzelne | |
sinic | [sɪˈnɪk] | v.t. | {calque} lat. significare; sen(i) + -ic | signify, mean, it. significare, dt. bedeuten, heißen →sinicat |
|
sinicat | [sɪnɪˈkat] | n. | sinic + -at | meaning, sense, it. significato, senso, accezione, dt. Sinn, Bedeutung →spluri sinicat |
|
sint' alcul | [sɪn tɐlˈkʊl] | adv. | sint(i) + alcul | non-alcoholic, without alcohol, alcohol-free | |
sintasi | [sɪnˈtasɪ] | n. | {loan} lat. syntaxis < {loan} gr. σῠ́ντᾰξῐς | syntax, it. sintassi, cat. sintaxi, sp. sintaxis, rom. sintaxă, dt. Syntax, Satzlehre →spluri fras |
|
sinti | [ˈsɪntɪ] | -i drops before vowel | prep. | *sintiə < sine ~ absentia | without →sint' alcul, sinti cafin |
sinti cafin | [ˈsɪntɪ kɐˈfɪn] | adv. | sinti + cafin | decaffeinated, decaf, without caffeine | |
sintiti | [sɪnˈtitɪ] | n. | sensationem; senti + -(a)ti | sensation, feeling | |
sinu | [ˈsinʊ] | conj. | -(C) *sī 'nōn | but, cat. però, sinó, sp. pero, sino, it. ma, bensì, dt. aber, sondern; cmp. fr. sinon, port. senão, sp. sino, it. persino →sinu ncui |
|
sinu ncui | [ˈsinʊŋ ku͡ɪ̯] | conj. | sinu + ncui | but also, it. ma anche, port. mas também, fr. mais aussi, dt. sondern auch →nu sul...sinu ncui |
|
sinur | [sɪˈnʊr] | n. | senior, -ōrem | Father (title of priest), lord, lady, milady, Lord (God {when capitalised}), it. don, padre, fr. seigneur, dt. Pater, Vater, Herr (Gott), Adliger, Adlige →dom |
|
sipar | [sɪˈpar] | v.t. | *sepārō, -āre < separāre | separate (from: di) | |
siran | [sɪˈran] | n. | *sērānus, -a, -um < *sērus, -a, -um | evening, it. sera, cat. vespre, port. serão, dt. Abend →aoi siran, cul siran, siran bon |
|
siran bon | [sɪˈram bɔn] | phr. | siran + bon | good evening | |
sis. | [sɪs] | n.abbrev. | sis(til) | Aug. {monthabbr3} | |
sisangrat | [sɪsɐŋˈɡrat] | n. | {calque} lat. sexangulum; ses + angrat | hexagon, it. esagono, dt. Sechseck | |
sisinti | [sɪˈsɪntɪ] | num. | sexaginta; ses + -inti | sixty, 60, port. sessenta, dt. sechzig | |
(sist) | [sɪst] | not used in isolation | v.stem. | *sistō, -ere; *sistitum < sistere, sistō, stitī, statum | -sist, halt, stop, stand, place →asist, cusist, nsist, pisist, risist, sasist |
sistil | [sɪsˈtɪl] | n. | sextīlis; ses + til | August {month} →sis. |
|
sistim | [sɪsˈtɪm] | n. | systēma | system, it. sistema, nl. stelsel, dt. System →sistim son |
|
sistim son | [sɪsˈtɪm sɔn] | n. | sistim + son | phonology (of a language) →funulogi, spluri sistim son |
|
sit. | [sɪt] | n.abbrev. | sit(emra) | Sep. {monthabbr3} | |
sitani | [sɪˈtanɪ] | num. | seta- + -ni | sextillion, trilliard, 1e21 | |
sitemra | [sɪˈtɛmbrɐ] | n. | September; set + emra | September {month} →sit. |
|
sitinti | [sɪˈtɪntɪ] | num. | septaginta; set + -inti | seventy, 70, port. setenta, dt. siebzig | |
Sivil | [sɪˈvɪl] | n.prop. | Sibylla | Sibyl | |
sivuti | [sɪˈvutɪ] | n. | seu + -ati | meeting, session, it. riunione, seduta, sessione, dt. Sitzung, Tagung, Treffen, Besprechung, Versammlung, Zusammenkunft | |
soci | [ˈsokɪ] | v.t. | *suciō, -īre < *suctiāre < sūgere, suctum; {freq. in cat., it. sp., regular -ar in port.} | suck, it. succhiare, suggere, cat. xuclar, sp. succhionar, rom. suge, dt. saugen, nuckeln, lutschen | |
sofla | [ˈsoflɐ] | v.t. | sufflō, -āre | blow | |
sol | [sɔl] | n. | solum | soil | |
solu | [ˈsolʊ] | v.t. | *soluō, -ere; solūtum | solve →sulubra, suluti, sulutur |
|
somi | [ˈsomɪ] | n. | somnium | dream, it. sogno, sp. sueño, friul. sium, rsch. sömmi, rom. (sleep) somn, dt. Traum →mun somi |
|
v.t. | somniō, -āre | dream | |||
son | [sɔn] | n. | sonus, -um | sound, it. suono, dt. Klang, Laut →sistim son, spluri son |
|
spal | [spal] | n. | squālus, -um | shark, it. pescecane, squalo, friul. pes cjan, scuâl, rsch. squagl, sp. tiburón, cat. tauró, rom. rechin, dt. Hai →rapen spal, spal rau |
|
spal rau | [spal ra͡ʊ̯] | n. | spal + rau | great white shark, sp. tiburón blanco, fr. grand requin blanc, dt. weißer Hai | |
spas | [spas] | v.t. | s(a)- + pas | crack, break, it. schiacchiare, sp. cascar, dt. knacken →spastur |
|
spastur | [spɐsˈtʊr] | n. | spas + -(a)tur | cracker, breaker, dt. Knacker, Brecher →spastur nuc |
|
spastur nuc | [spɐsˈtʊr nʊk] | n. | spastur + nuc | nutcracker, it. schiccianoci, sp. cascarnueces, dt. Nußknacker | |
spati | [ˈspatɪ] | n. | spatium | space, it. spazio, cat. espai, fr. espace, sp. espacio, rom. spațiu, dt. Platz, Raum →spatiti |
|
spatiti | [spɐˈtitɪ] | n. | spati + -(a)ti | whitespace, space, blank, spacing, it. spaziatura, dt. Leerstelle, Spationierung | |
spir | [spɪr] | v.i. | spīrō, -āre | blow lightly, dt. pusten →rispir |
|
spis | [spɪs] | adj. | spissus, -a, -um | dense, viscous, thick {air} | |
spital | [spɪˈtal] | n. | (V)- hospitālis, -em | hospital, it. ospedale, rom. spital, dt. Krankenhaus →brega, ustal |
|
splur | [splʊr] | v.t. | *explōrō, -āre; explōrātum | explore, it. esplorare, dt. erkunden, erforschen →spluri |
|
spluri | [ˈsplurɪ] | n. | splur + -i | lore, doctrine, exploration, teachings, dt. Kunde, Lehre →spluri fras, spluri frum, spluri sinicat, spluri sistim son, spluri son |
|
spluri fras | [ˈsplurɪ fras] | n. | {calque based on sintasi}; spluri + fras | syntax | |
spluri frum | [ˈsplurɪ frʊm] | n. | {calque based on murfulogi}; spluri + frum | morphology | |
spluri sinicat | [ˈsplurɪ sɪnɪˈkat] | n. | {calque based on simantiu}; spluri + sinicat | semantics | |
spluri sistim son | [ˈsplurɪ sɪsˈtɪm sɔn] | n. | spluri + sistim son | phonology (the lore), dt. Phonologie →funulogi |
|
spluri son | [ˈsplurɪ sɔn] | n. | {calque based on funitiu}; spluri + son | phonetics | |
spori | [ˈsporɪ] | adj. | spurius, -a, -um | spurious, illegitimate, false, it. spurio, cat.espuri, sp. espurio, rom. șpur, dt. gefälscht, falsch, unecht | |
spra | [spra] | prep. | *sprə < *superə < super | over, about, it. sopra, sp. sobre, rom. asupra, sard. assúa, assupra, suba, dt. über; cmp. rom. spre →mirbel, mirbel, spra avis |
|
pref.v.<v./n. | supra-; spra | super-, over- →sprapas |
|||
spra avis | [spra ɐˈvɪs] | adv. | spra + avis | above the abyss, dt. über dem Abgrund | |
spraga | [ˈspraɡɐ] | n. | (V)- asparagus, -um | asparagus, sp. espárrago, dt. Spargel →cumra spraga |
|
sprapas | [sprɐˈpas] | v.t. | *superpassāre; spra- + pas | surpass | |
spret | [sprɛt] | n. | spelta | spelt {type of grain}, dt. Dinkel, it. spelta, farro, fr. épeautre →avin, farin spret, meli, rodi, sical, tric |
|
sprin | [sprɪn] | n. | splēnem | spleen | |
sprit | [sprɪt] | n. | spiritus, -um | spirit, ghost | |
spunt | [spʊnt] | v.t. | *exp'aventō, -āre < expaventāre | scare, frighten, it. spaventare, friul. spaurî, fâ pôre, rom. speria, dt. erschrecken, aufscheuchen | |
v.refl. | be scared, get frightened, it. spaventarsi, rom. se speria, dt. sich erschrecken | ||||
spus | [spʊs] | n. | spōnsus, -a | husband; wife →ant spus |
|
v.t. | marry, it. sposare, sp. casarse, dt. heiraten →nspus, spusac, spusat, spusi, spusti, spustur |
||||
spusac | [spʊˈsak] | n. | spus + -ac | marriage, matrimony, it. coniugio, matrimonio, dt. Ehe | |
spusat | [spʊˈsat] | adj. | spus + -at | married, it. sposato, sp. casado, fr. marié, rom. căsătorit, dt. verheiratet | |
spusi | [ˈspusɪ] | n. | spus + -i | marriage, alliance, it. matrimonio, sposalizio, dt. Heirat | |
spusti | [ˈspʊstɪ] | n. | spus + -(a)ti | wedding, it. nozze, sposalizio, sp. nupcias, casamiento, dt. Hochzeit, Trauung | |
spustur | [spʊsˈtʊr] | n. | spus + -(a)tur | bride, groom, it. sposo, sposa, sp. novia, novio, dt. Braut, Bräutigam | |
sta | [sta] | v.aux. | *stō, -āre | {progressive marker} | |
stabra | [ˈstabrɐ] | n. | stabulum | stable, it. stabbio, fr. étable, cat. estable, sp. establo, rom. staul, dt. Stall | |
stat | [stat] | n. | aestātem | summer →privil |
|
Stefra | [ˈstefrɐ] | n.prop. | Stephana, -us | Stephan, Steven | |
(stetu) | [ˈstetʊ] | not used in isolation | v.stem. | *stituō, -ere; stitūtum < statuere | set up, erect, estabish, fix, -stitute, it. -stituere, dt. -stituieren →custetu |
stil | [stɪl] | n. | stylum | style | |
stil | [stɪl] | n. | stēlla | star | |
stim | [stɪm] | v.t. | *extinguō, -ere; extīnxī, extīnctum | extinguish, put out, quench, it. spegnere, estinguere, fr. éteindre, rom. stinge, dt. löschen, auslöschen, ablöschen, ausmachen | |
stonc | [stɔŋk] | n. | stomachus, -um | stomach | |
stopra | [ˈstoprɐ] | n. | *stupulam < stipulam | stubble, it. stoppia, port. restrolho, dt. Stoppel →fung stopra |
|
stori | [ˈstorɪ] | n. | historia | story, history, it. storia, rom. istorie, dt. Geschichte →pristuriu |
|
Stradeni | [strɐˈdenɪ] | n. | Sardinia | Sardinia | |
strasici | [strɐˈsikɪ] | n. | *salsīcia | sausage | |
strat | [strat] | v.i. | *saltō, -āre < {freq.} saliō, salīre, saluī, saltum | jump →cror stratar |
|
streba | [ˈstrebɐ] | v.t. | servō, -āre | maintain, keep, it. servare, dt. behalten, beibehalten, sparen →ristreba, ustreba |
|
strebi | [ˈstrebɪ] | v.t. | *serviō, -īre; servītum | serve, it. servire, dt. dienen, servieren | |
stren | [strɛn] | adj. | externa, -us, -um | external | |
n. | exterior | ||||
strep | [strɛp] | n. | *serpə < *serpentem, serpens | snake, it. serpe, dt. Schlange | |
stric | [strɪk] | v.t. | *stricō, -ere < stringere, stringō, strīnxī, strictum | tighten, bind, embrace, it. stringere, dt. festziehen, schnüren, umarmen | |
v.refl. | nuzzle (into: ni), it. stringersi, dt. sich schmiegen (an: ni), sich kuscheln (in: ni) | ||||
strit | [strɪt] | adj. | strictus, -a, -um | narrow, tight, constricted, it. stretto, angosto, sp. estrecho, dt. eng, schmal | |
strobi | [ˈstrobɪ] | v.t. | *sorbiō, -īre < sorbēre, sorbeō, sorbuī, sorbitum; {-i: it. rom. -it} | slurp, suck in, it. sorbire, sp. sorber, rom. sorbi, dt. schlürfen, einsaugen | |
stront | [strɔnt] | n. | *extronitum < tonitrus, -um | bang, boom, it. schianto, scoppio, sp. estruendo, dt. Knall →Stront Primeu |
|
Stront Primeu | [strɔnt prɪˈme͡ʊ̯] | n. | stront + primeu | big bang, dt. Urknall | |
stror | [strɔr] | adj. | solidus, -a, -um | solid, strong, hard, firm, reliable | |
strot | [strɔt] | adj. | *soltum < solūtus, -a, -um | loose, free | |
struc | [strʊk] | n. | sōrex, -icem | mouse, it. topo, sorcio, fr. souris, sp. ratón, cat. ratoli, rom. șoarece, dt. Maus →mur |
|
strugi | [ˈstruɡɪ] | v.i. | -gi- *surgiō, -īre < surgere, surgō, surrēxī, surrēctum; {-gi- is kept like in other Rom. languages} | emerge, appear, arise, cat. sorgir, it. sorgere, sp. surdir, surgir, dt. auftauchen, aufkommen, erscheinen, hervorkommen, sich zeigen | |
strument | [strʊˈmɛnt] | n. | īnstrūmentum | instrument, tool, means, it. strumento, dt. Instrument | |
strup | [strʊp] | n. | C(V)r- *siruppus, -um | syrup, sp. sirope, jarabe, it. sciroppo, nl. stroop, dt. Sirup →strup acrul |
|
strup acrul | [strʊ pɐˈkrʊl] | n. | strup + acrul | maple syrup, it. sciroppo d'acero, dt. Ahornsirup | |
strur | [strʊr] | adj. | **sūrdu; pre-roman? | left, leftside →a strur, destra, di strur, strurar |
|
n. | left side, left hand, left {pol.} | ||||
strurar | [strʊˈrar] | n. | strur + -ar | left-hander, lefty | |
studi | [ˈstudɪ] | v.t. | {loan} studium | study, it. studiare, dt. studieren, üben, erforschen, untersuchen →studitur |
|
studitur | [stʊdɪˈtʊr] | n. | studi + -(a)tur | student | |
su. | [su] | n.abbrev. | (d)su. | Sun. {weekdayabbr2}, dt. So. | |
suc | [sʊk] | n. | sūcus, -um | juice, jus, dt. Saft, Sud, sp. zumo, it. succo, sugo, cat. rom. suc →disuc, suc limun, suc pum |
|
sucedi | [sʊˈkedɪ] | v.i. | su(v)- + cedi | succeed (obj.: a), follow (obj.: a), it. succedere, seguire, dt. folgen (dat.: a), nachfolgen (dat.: a) | |
suclat | [sʊˈklat] | n. | {loan} sp. chocolate(?), nah. chocolātl(?) | chocolate, sp. chocolate, dt. Schokolade | |
suc limun | [sʊk lɪˈmʊn] | n. | suc + limun | lemon juice | |
suc pum | [sʊk pʊm] | n. | suc + pum | apple juice | |
su crau | [su kra͡ʊ̯] | adv. | su(v) + crau | locked away, dt. unter Verschluß | |
sufri | [ˈsufrɪ] | v.t. | su(v)- + fri | suffer, it. soffrire, dt. erleiden, leiden (an: obj.) | |
v.i. | suffer, it. soffrire, dt. leiden | ||||
sul | [sʊl] | adj. | sōlum | single, alone, cat. sol | |
adv. | only, alone →nu sul |
||||
sulf | [sʊlf] | n. | *sulphus, -um < sulphur | sulphur, it. zolfo, rom. sulf, cat. sofre, dt. Schwefel | |
sulic | [sʊˈlɪk] | n. | * sōliculus, -um < sōl, -em | sun, cat. sol →Arit Sulic, sulican, unt sulic |
|
sulican | [sʊlɪˈkan] | n. | solāris, -em; {with +ānus ending}; sulic + -an | solar, sunny | |
sulubra | [sʊˈlubrɐ] | adj. | solu + -(a)bra | soluble, solvable | |
suluti | [sʊˈlutɪ] | n. | solu + -(a)ti | solution →suluti gluban |
|
suluti gluban | [sʊˈlutɪ ɡlʊˈban] | n. | suluti + gluban | comprehensive solution, global solution, it. soluzione globale, dt. Gesamtlösung | |
sulutur | [sʊlʊˈtʊr] | n. | solu + -(a)tur | solver, solvent | |
adj. | solvent | ||||
sumis | [sʊˈmɪs] | v.t. | su(v)- + mis | submit (s.o.: obj., to: a), subjugate, subdue, subordinate, it. sottomettere, fr. soumettre, sp. entregar, presentar, port. submeter, dt. einreichen, unterwerfen, unterziehen, unterbreiten, unterordnen →sumisti |
|
sumisti | [sʊˈmɪstɪ] | n. | sumis + -(a)ti | submission, subjugation, it. sottomissione, fr. soumission, dt. Unterwerfung, Unterjochung, Einreichung | |
sup | [sʊp] | n. | *suppa < germ. supo | soup →sup cou bou, sup mantic crucut, sup primeu, sup pul, sup rapen spal, sup ribeli |
|
sup cou bou | [sʊp ko͡ʊ̯ bo͡ʊ̯] | n. | sup + cou bou | oxtail soup | |
sup mantic crucut | [sʊp mɐnˈtɪk̚ krʊˈkʊt] | n. | sup + mantic + crucut | creamy pumpkin soup | |
sup primeu | [sʊp̚ prɪˈme͡ʊ̯] | n. | sup + primeu | primordial soup, it. brodo primordiale, dt. Ursuppe | |
sup pul | [sʊp̚ pʊl] | n. | sup + pul | chicken soup | |
sup rapen spal | [sʊp rɐˈpɛn spal] | n. | sup + rapen spal | shark's fin soup, dt. Haifischflossensuppe | |
sup ribeli | [sʊp rɪˈbelɪ] | n. | sup + ribeli | pea soup, it. zuppa di piselli, port. sopa de ervilhas, dt. Erbsensuppe | |
supril | [sʊˈprɪl] | adv. | *superīrem < superiōrem; {re-learned from lat.} | superior →supriltat |
|
supriltat | [sʊprɪlˈtat] | n. | supril + -(i)tat | superiority | |
sur | [sʊr] | n. | {loan} fr. sud < germ. suþan | south →Mar Sur |
|
sustanti | [sʊsˈtantɪ] | n. | substantia | substance, it. sostanza, dt. Substanz, Stoff, Wesentliches →sustantiu |
|
sustantiu | [sʊstɐnˈti͡ʊ̯] | n. | {calque} lat. substantīvus; sustant(i) + -iu | noun, substantive, it. sostantivo, nome, dt. Substantiv, Nomen, Hauptwort →aiatiu, prunumra, vreu |
|
suv- | [sʊv] | -b before l,r; -v before vowel | pref.v.<v./n. | sub- | under →sucedi, sufri, sumis |
suv | [sʊv] | -v only before vowel | prep. | sub+ | under →su crau, suv ap, su vot |
suv ap | [sʊ vap] | adv. | suv + ap | subaqueous(ly), underwater | |
suvin | [sʊˈvɪn] | adv. | -(C) *subinde | often, many times | |
su vot | [su vɔt] | adv. | su(v) + vot | under vacuum, in vacuo, vacuum-packed, fr. sous vide, it. sotto vuoto, dt. im luftleeren Raum, im Vakkum, vakuumiert, eingeschweißt | |
Svitoni | [svɪˈtonɪ] | n.prop. | Suetonia, -us | Suetonia, Suetonius | |
T |
|||||
tabra | [ˈtabrɐ] | n. | tabula | table, desk →ni tabra, ser cric tabra, vin tabra |
|
tac | [tak] | adj. | *tacə < tacitum | silent, quiet, still, it. tacito, quieto, calmo, silenzioso, dt. still, leise →taci, tacic |
|
taci | [ˈtakɪ] | n. | tac + -i | silence, quietness | |
tacic | [tɐˈkɪk] | v.t. | tac + -ic | silence, quieten | |
v.refl. | be silent, be quiet | ||||
tacsi | [ˈtaksɪ] | n. | {loan} nlat. taxi+metrum | taxi, it. taxi, dt. Taxi | |
tal | [tal] | det.dem. | tālem | such a →catu tal, nisu tal, racu tal |
|
pron.dem. | such one →pi tal |
||||
Tali | [ˈtalɪ] | n. | Itālia | Italy →talian |
|
tali | [ˈtalɪ] | v.t. | *taliō, -āre | cut, cut through, slice | |
talian | [tɐlˈjan] | adj. | italiāna, -um; Tali + -an | Italian | |
talun | [tɐˈlʊn] | n. | tālōnem | heel | |
tan | [tan] | adv.dem. | -(C) tanto; tam | so, so much, so many, likewise, such | |
tani | [ˈtanɪ] | v.t. | *tangiō, -īre < tangere, tangō, tetigī, tāctum | touch, it. toccare, tangere, fr. toucher, port. tocar, tanger, rom. atinge, dt. berühren, betreffen →atani, tanir |
|
tanir | [tɐˈnɪr] | n. | tani + -(a)r | touch, contact, it. tocco, contatto, dt. Kontakt, Berührung | |
tasun | [tɐˈsʊn] | n. | *taxō, -nem; {acc. has long -o- as sp., cat., ofr.} | badger, it. tasso, sp. tejón, cat. teixó, toixó, dt. Dachs | |
tauon | [ta͡ʊ̯ˈɔn] | n. | {loan} τ < gr. τρίτος; tau + -on | tau particle, it. tauone, dt. Tauon →niutrin tauon |
|
te | [te] | n. | {loan} | tea, it. tè, sp. té, cat. te, fr. thé, port. chá, rom. ceai, dt. Tee | |
tel | [tɛl] | n. | tegola | tile, roof tile, sp. teja, cat. teula, sard. tèba, tébia, téura, fr. tuile, it. tegola, rom. țiglă, dt. Ziegel, Dachziegel | |
temp | [tɛmp] | n. | *tempus, -um < tempus, -orem | time, age, epoche, era, it. tempo, età, epocha, era, dt. Zeit, Zeitalter, Epoche, Ära →temp primeu |
|
temp primeu | [tɛmp̚ prɪˈme͡ʊ̯] | n. | temp + primeu | prehistoric times, primeval times, a time very long ago, it. tempi preistorici, sp. tiempo primitivo, dt. Urzeit | |
temu | [ˈtemʊ] | v.t. | *timuō, -ere < timēre, timeō, timuī, *timitum; {-u: it. cat. rom: -ut; also works well with noun deriv.} | fear, it. temere, cat. témer, rom. teme. dt fürchten →timur |
|
tent | [tɛnt] | v.t. | *temptō, -āre | tempt, entice; attempt, try, it. tentare, sp. tentar, rom. tenta, dt. versuchen, in Versuchung führen, ausprobieren →tintati |
|
tenu | [ˈtenʊ] | v.t. | *tenuō, -ere < tenēre, teneō, tenuī, tentum; {-(u): it. cat. rom. -ut-} | have, hold →cutenu, sei tenu, tenu crar, tenu friu, tinuac |
|
tenu crar | [ˈtenʊ krar] | v.i. | tenu + crar | be warm, it. avere caldo, dt. warm sein (subj.: dat.) →repu crar |
|
tenu friu | [ˈtenʊ fri͡ʊ̯] | v.i. | tenu + friu | be cold, it. avere freddo, dt. kalt sein (subj.: dat.) →repu friu |
|
ter | [tɛr] | n. | terra | earth →globa ter, pumber, Tircunan |
|
tera- | [ˈterɐ] | precomp.si. | {loan} tera {SI unit prefix} | tera, 1e12, T →tirani |
|
test | [tɛst] | n. | textus, -um | text, written passage, it. testo, dt. Text | |
ti | [ti] | pron.pers. | *tī < tē; tibi; tū, tūa, -us, -um | thou, thee, thy, thine, you {informal 2nd person sg. and pl.} →com is cus ti e |
|
tiatra | [ˈtjatrɐ] | n. | theātrum | theatre, it. teatro, dt. Theater, Schauspielhaus →cini-tiatra |
|
tigra | [ˈtiɡrɐ] | n. | -gr- tīgris, -em | tiger, it. tigre, dt. Tiger | |
timun | [tɪˈmʊn] | n. | tēmō, -nem | rudder, helm, drawbar, it. timone, dt. Ruder, Steuer, Deichsel | |
timur | [tɪˈmʊr] | n. | timor, -ōrem; temu + -(a)r | fear, dread, respect, apprehension, it. timore, sp. temor, dt. Angst, Scheu, Furcht, Ehrfurcht | |
tindun | [tɪnˈdʊn] | n. | tendōnem | sinew, tendon →tindunus |
|
tindunus | [tɪndʊˈnʊs] | adj. | tindun + -us | sinewy | |
tint | [tɪnt] | n. | tīncta | ink, it. inchiostro, sp. tinta, cat. tint, rom. cerneală, dt. Tinte →fung tint |
|
tintati | [tɪnˈtatɪ] | n. | temptatiōnem; tent + -ati | temptation | |
tinuac | [tɪnʊˈak] | adj. | tenu + -ac | lasting, tenacious, it. tenace, sp. tenaz, dt. zäh, hartnäckig, beharrlich | |
tirani | [tɪˈranɪ] | num. | tera- + -ni | trillion, billion, 1e12 | |
Tircunan | [tɪrkʊˈnan] | n. | {base 'ter' is folk etymology, -ēnsis replaced by -ānus}; ter + cunan | Tircunan, Tirkunan, Tarragonese {language name} | |
tisur | [tɪˈsʊr] | n. | thesaurus, -um | treasure, it. sp. tesoro, port. tesouro, cat. tresor, rom. tezaur, dt. Schatz, Hort →atisur, tisurar |
|
tisurar | [tɪsʊˈrar] | n. | tisur + -ar | treasurer, it. tesoriere, dt. Schatzmeister, Kassenwart, Kassierer | |
Tiufil | [tjʊˈfɪl] | n.prop. | Theophīla, -us | Theophila, Theophilus | |
tiul | [tjʊl] | n. | *thīūlə < thīa, thīus | uncle, aunt | |
Tiveri | [tɪˈverɪ] | n.prop. | Tiberius, -um | Tiberius, Tiberio | |
Toli | [ˈtolɪ] | n.prop. | Tulia, -us | Tulia, Tulius | |
tori | [ˈtorɪ] | n. | *turriem < turris, -em | tower | |
tra- | [tra] | pref. | trā- < trāns- | trans-, over-, through, across, beyond →trafri, tramis |
|
tra | [tra] | prep. | trā+; *ntra < intra | between, inside of, within →apui, tra alt, tra griman, tra uman |
|
tra alt | [tra alt] | adv. | tra + alt | among other things, it. fra l'altro, sp. entre otros, dt. unter anderem | |
traci | [ˈtrakɪ] | v.t. | *tracciō, -āre < *tractiāre, *tractiō, *tractiāvī, *tractiātum < tractum {supine} < trahere; {-i- ext. of trat, freq. of trai} {-cci-, not -cti-: it. has -cci-, not -(z)zi-, indicating -ci-, not -ti-} | trace, mark, it. tracciare, cat. traçar, rom. urmări, trasa, dt. markieren, abstecken, vorzeichnen, umreißen, anreißen, verfolgen | |
n. | trace, it. traccia, orma, pista, sp. huella, pista, rastro, traza, fr. trace, dt. Spur | ||||
Tracunis | [trɐkʊˈnɪs] | n. | *Taracōnēnsis, -em | Tarragona {city name} | |
trafri | [ˈtrafrɪ] | v.t. | tra- + fri | transfer, it. trasferire, dt. übertragen, verlagern, überführen, überweisen | |
tra griman | [tra ɡrɪˈman] | adv. | tra + griman | among siblings | |
trai | [tra͡ɪ̯] | v.t. | *tragō, -ere; *tractum < trahere, trahō, trāxī, tractum {-i: rom. trage, tras, cat. treure, tret, i.e., no '-ut'} | pull, take off, tap, cat. traure, treure, sp. tirar, traer, port. tirar, traer, it. trarre, tirare, fr. tirer, rom. trage, scoate, dt. ziehen, ausziehen, zapfen →atrai, ritrai, traci, trat, trati |
|
Traian | [trɐˈjan] | n.prop. | Trāiānus, -um | Trajan, it. Traiano, cat. Trajà, rom. Traian, dt. Trajan | |
tramis | [trɐˈmɪs] | v.t. | tra- + mis | transmit, send, it. trasmettere, rom. trimite, dt. übertragen, übermitteln, weitergeben, ausstrahlen, schicken →tramisti |
|
tramisti | [trɐˈmɪstɪ] | n. | tramis + -(a)ti | transmission, dt. Sendung, Übertragung | |
trar | [trar] | adj. | tardus, -a, -um | late →aoi trar, a pru trar |
|
trat | [trat] | v.t. | *tractō, -āre < {freq.} trahere, trāhō, traxī, tractum; {same origin as trai} | treat, deal with, it. trattare, rom. trata dt. behandeln, sich beschäftigen mit →traci |
|
trati | [ˈtratɪ] | v.t. | *trāditiō, -īre < trādere, trādō, trādidī, trāditum; {-t-: extended after collapse with trai; -i: perf.part. in Rom. in -it-, except rom., where it is -at-} | betray, cheat on, it. tradire, cat. port. trair, fr. trahir, osp. traer, sp. traicionar, rom. trăda, dt. betrügen | |
tra uman | [tra ʊˈman] |